Pasek boczny artykułu
Pobrania
Treść głównego artykułu
Abstrakt
Michał Kazimierz Radziwiłł, nicknamed “Rybeńko” (1702–1762), was a prominent representative of a Lithuanian–Polish magnate family in the 18th century. However, researchers have yet to portray his activities as a learner and a respective study is in high demand. A wealth of preserved historical sources: a journal and letters, allow to learn more and describe the course of his studies. The young magnate received only home education and went on a youthful educational journey (a grand tour), like many of his magnate peers. What emerges from the autobiographical notes is a picture of the learning process and relationships with the teachers. However, the skills he acquired and the average level of education did not have a profound impact on his political and military career, which was made possible by his social background.
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Chachaj M., Zagraniczna edukacja Radziwiłłów od początku XVI do połowy XVII wieku, Lublin 1995.
- Chmaj L., Historia domus varsaviensis scholarum piarum, Wrocław 1959.
- Ciesielski T., Michał Kazimierz Radziwiłł jako dowódca armii litewskiej w latach 1735–1762, w: Radziwiłłowie w służbie Marsa, red. M. Nagielski, K. Żojdź, Warszawa 2017.
- Czaplewski P., Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich 1454–1772, Toruń 1921.
- Dygdała J., Młody magnat na drezdeńskim dworze Augusta Mocnego. Fragment europejskiej podróży Michała Kazimierza Radziwiłła z 1722 r., w: Stosunki polsko-niemieckie w XVI–XVIII wieku, red. J. Wijaczka, Kielce 2002.
- Dygdała J., Wstęp, w: Codzienne kłopoty, wielkie interesy i podwójna elekcja. Korespondencja radziwiłłowskich urzędników z księżną Anną z Sanguszków Radziwiłłową i jej synem Michałem Kazimierzem z 1733/1734 roku, oprac. J. Dygdała, Warszawa 2013.
- Dymnicka-Wołoszyńska H., Radziwiłł Michał Kazimierz zw. Rybeńko (1702–1762), w: Polski słownik biograficzny, t. 30, Wrocław 1987.
- Dziechcińska H., Świat i człowiek w pamiętnikach trzech stuleci XVI–XVII–XVIII, Warszawa 2003.
- Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, 1564–1995, oprac. L. Grzebień [et al.], Kraków 1996.
- Jakuboszczak A., Manyś B., Obraz małżeństwa Anny z Mycielskich i Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” w listach „drugiej pani na Nieświeżu” z lat 1754–1762, w: Wokół Wielkiego Księstwa Litewskiego i jego tradycji, red. B. Manyś, M. Zwierzykowski, Poznań 2016.
- Jankowski R., Śmierć matki i bliskich Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” (1702–1762) w świetle jego diariusza, „Miscellanea Historico-Archivistica” 2015, 22.
- Kamerdyn A., Postawa Michała Kazimierza Radziwiłła w czasie wojny o sukcesję polską 1733-1735 w świetle rękopiśmiennego diariusza hetmana, w: Radziwiłłowie w służbie Marsa, red. M. Nagielski, K. Żojdź, Warszawa 2017.
- Karkucińska W., Anna z Sanguszków Radziwiłłowa (1676–1746). Działalność gospodarcza i mecenat, Warszawa 2000.
- Konopczyński W., Chronologia sejmów polskich 1493–1793, Kraków 1948.
- Kotłubaj E., Galeria Nieświeżska portretów Radziwiłłowskich, Wilno 1857.
- Kowalski M., Życie w ciągłych rozjazdach – podróżowanie jako forma aktywności młodego magnata w czasach Augusta Mocnego według diariusza księcia Michała Kazimierza Radziwiłła, w: Samotrzeć, w kompanii czy z orszakiem? Społeczne aspekty podróżowania w średniowieczu i w czasach nowożytnych, red. E. Wólkiewicz, M. Saczyńska, Warszawa 2012.
- Królikowski B., Wśród Sarmatów. Radziwiłłowie i pamiętnikarze, Lublin 2000.
- Kurkowski J., Historycy jezuiccy w kręgu mecenasów magnackich, w: Wkład jezuitów do nauki i kultury w Rzeczypospolitej Obojga Narodów i pod zaborami, red. I. Stasiewicz-Jasiukowa, Kraków–Warszawa 2004.
- Lesiak A., Kobiety z rodu Radziwiłłów w świetle inwentarzy i testamentów (XVI–XVIII w.), w: Administracja i życie codzienne w dobrach Radziwiłłów XVI–XVIII wieku, red. U. Augustyniak, Warszawa 2009.
- Liedke M., Rodzina magnacka w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI–XVIII wieku. Studium demograficzno-społeczne, Białystok 2016.
- Mariani A., Podróż zagraniczna Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” (1721–1723). Między tożsamością rodową a poczuciem przynależności do arystokracji europejskiej, w: Europejski wiek osiemnasty: uniwersalizm myśli, różnorodność dróg, red. M. Dębowski, A. Grześkowiak-Krwawicz, M. Zwierzykowski, Kraków 2013.
- Okoń J., Mikołaj Radziwiłł Sierotka i jego podróż do Ziemi Świętej w teatrze szkolnym jezuitów, w: Radziwiłłowie. Obrazy literackie, biografie, świadectwa historyczne.
- Orzeł J., Edukacja szlachcica – ideały i postulaty w staropolskim piśmiennictwie pedagogicznym, „Kultura i Edukacja” 2011, 2/81.
- Penkała-Jastrzębska A., Problematyczne konkury. Nieznane okoliczności starań Michała Kazimierza Radziwiłła (zm. 1762) o rękę Marii Zofii Sieniawskiej (zm. 1771), „Klio, Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2019, t. 51, nr 4. DOI: https://doi.org/10.12775/KLIO.2019.038
- Pietrzak J ., Dziedzic królewskiej purpury. Słowo i obraz w propagandowych działaniach Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” względem przejęcia dziedzictwa Sobieskich, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Społeczne” 2016, 4, 3, s. 99–131. DOI: https://doi.org/10.18276/ptl.2016.35-13
- Puchowski K., Jezuickie kolegia szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Studium z dziejów edukacji elit, Gdańsk 2007.
- Sajkowski A., Od Sierotki do Rybeńki. W kręgu radziwiłłowskiego mecenatu, Poznań 1965.
- Sajkowski A., Opowieści misjonarzy, konkwistadorów, pielgrzymów i innych świata ciekawych, Poznań 1991.
- Skrzypietz A., Jakub Sobieski, Poznań 2015.
- Skrzypietz A., Maria Karolina de Bouillon i jej kontakty z Radziwiłłami, w: Radziwiłłowie. Obrazy literackie, biografie, świadectwa historyczne, red. K. Stępnik, Lublin 2003.
- Stojek-Sawicka K., Duchowni katoliccy w roli prywatnych nauczycieli i wychowawców na dworze Radziwiłłów nieświeskich w XVIII wieku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2006, 45. DOI: https://doi.org/10.52204/np.2006.105.163-188
- Szerszeń M., Anna Katarzyna Radziwiłłowa i jej problemy z synami, w: Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV–XX wieku. Struktury demograficzne, społeczne i gospodarcze, red. C. Kuklo, Warszawa 2008.
- Szerszeń M., Rejs Michała Kazimierza Radziwiłła rzekami Europy (30 lipca – 28 września 1722), „Przegląd Historyczny” 2006, 97 /3.
- Urzędnicy województwa ruskiego XIV–XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K. Przyboś, Wrocław 1987.
- Wieczorek A ., W „drodze paryskiej”: podróże edukacyjne Seweryna Józefa i Wacława Rzewuskich w latach dwudziestych XVIII wieku, w: Studia z dziejów edukacji w Rzeczypospolitej Obojga Narodów Korony i Litwy, red. K. Puchowski, J. Orzeł, Warszawa 2019.
- Zatorska I., Les Polonais en France 1696–1795. Bio-bibliographie provisoire, Varsovie 2000.
- Zuba K., Michał Kazimierz Radziwiłł (1702–1762) – portret psychofizyczny, „Medycyna Nowożytna” 2002, 9/1–2.
- Zuba K., O tym jak „Rybeńkę” leczono. Kuracje i zabiegi medyczne Michała Kazimierza Radziwiłła (1702–1762), „Medycyna Nowożytna” 2001, 8/1.
- Zielińska T., Poczet polskich rodów arystokratycznych, Warszawa 1997 .
- Zielińska T., Radziwiłłowie herbu Trąby – dzieje rodu, w: Radziwiłłowie herbu Trąby, Warszawa 1996.
- Żołądź D., Ideały edukacyjne doby staropolskiej. Stanowe modele i potrzeby edukacyjne szesnastego i siedemnastego wieku, Warszawa–Poznań 1990.
- Żołądź-Strzelczyk D., „Jeśli lepiej doma osobno czyli wespołek w szkołach dzieciom się uczyć” – odwieczny dylemat edukacyjny – nauka domowa czy szkolna w poglądach pisarzy staropolskich, „Studia Edukacyjne” 2014, 31 DOI: https://doi.org/10.14746/se.2014.31.3
Referencje
Chachaj M., Zagraniczna edukacja Radziwiłłów od początku XVI do połowy XVII wieku, Lublin 1995.
Chmaj L., Historia domus varsaviensis scholarum piarum, Wrocław 1959.
Ciesielski T., Michał Kazimierz Radziwiłł jako dowódca armii litewskiej w latach 1735–1762, w: Radziwiłłowie w służbie Marsa, red. M. Nagielski, K. Żojdź, Warszawa 2017.
Czaplewski P., Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich 1454–1772, Toruń 1921.
Dygdała J., Młody magnat na drezdeńskim dworze Augusta Mocnego. Fragment europejskiej podróży Michała Kazimierza Radziwiłła z 1722 r., w: Stosunki polsko-niemieckie w XVI–XVIII wieku, red. J. Wijaczka, Kielce 2002.
Dygdała J., Wstęp, w: Codzienne kłopoty, wielkie interesy i podwójna elekcja. Korespondencja radziwiłłowskich urzędników z księżną Anną z Sanguszków Radziwiłłową i jej synem Michałem Kazimierzem z 1733/1734 roku, oprac. J. Dygdała, Warszawa 2013.
Dymnicka-Wołoszyńska H., Radziwiłł Michał Kazimierz zw. Rybeńko (1702–1762), w: Polski słownik biograficzny, t. 30, Wrocław 1987.
Dziechcińska H., Świat i człowiek w pamiętnikach trzech stuleci XVI–XVII–XVIII, Warszawa 2003.
Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, 1564–1995, oprac. L. Grzebień [et al.], Kraków 1996.
Jakuboszczak A., Manyś B., Obraz małżeństwa Anny z Mycielskich i Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” w listach „drugiej pani na Nieświeżu” z lat 1754–1762, w: Wokół Wielkiego Księstwa Litewskiego i jego tradycji, red. B. Manyś, M. Zwierzykowski, Poznań 2016.
Jankowski R., Śmierć matki i bliskich Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” (1702–1762) w świetle jego diariusza, „Miscellanea Historico-Archivistica” 2015, 22.
Kamerdyn A., Postawa Michała Kazimierza Radziwiłła w czasie wojny o sukcesję polską 1733-1735 w świetle rękopiśmiennego diariusza hetmana, w: Radziwiłłowie w służbie Marsa, red. M. Nagielski, K. Żojdź, Warszawa 2017.
Karkucińska W., Anna z Sanguszków Radziwiłłowa (1676–1746). Działalność gospodarcza i mecenat, Warszawa 2000.
Konopczyński W., Chronologia sejmów polskich 1493–1793, Kraków 1948.
Kotłubaj E., Galeria Nieświeżska portretów Radziwiłłowskich, Wilno 1857.
Kowalski M., Życie w ciągłych rozjazdach – podróżowanie jako forma aktywności młodego magnata w czasach Augusta Mocnego według diariusza księcia Michała Kazimierza Radziwiłła, w: Samotrzeć, w kompanii czy z orszakiem? Społeczne aspekty podróżowania w średniowieczu i w czasach nowożytnych, red. E. Wólkiewicz, M. Saczyńska, Warszawa 2012.
Królikowski B., Wśród Sarmatów. Radziwiłłowie i pamiętnikarze, Lublin 2000.
Kurkowski J., Historycy jezuiccy w kręgu mecenasów magnackich, w: Wkład jezuitów do nauki i kultury w Rzeczypospolitej Obojga Narodów i pod zaborami, red. I. Stasiewicz-Jasiukowa, Kraków–Warszawa 2004.
Lesiak A., Kobiety z rodu Radziwiłłów w świetle inwentarzy i testamentów (XVI–XVIII w.), w: Administracja i życie codzienne w dobrach Radziwiłłów XVI–XVIII wieku, red. U. Augustyniak, Warszawa 2009.
Liedke M., Rodzina magnacka w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI–XVIII wieku. Studium demograficzno-społeczne, Białystok 2016.
Mariani A., Podróż zagraniczna Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” (1721–1723). Między tożsamością rodową a poczuciem przynależności do arystokracji europejskiej, w: Europejski wiek osiemnasty: uniwersalizm myśli, różnorodność dróg, red. M. Dębowski, A. Grześkowiak-Krwawicz, M. Zwierzykowski, Kraków 2013.
Okoń J., Mikołaj Radziwiłł Sierotka i jego podróż do Ziemi Świętej w teatrze szkolnym jezuitów, w: Radziwiłłowie. Obrazy literackie, biografie, świadectwa historyczne.
Orzeł J., Edukacja szlachcica – ideały i postulaty w staropolskim piśmiennictwie pedagogicznym, „Kultura i Edukacja” 2011, 2/81.
Penkała-Jastrzębska A., Problematyczne konkury. Nieznane okoliczności starań Michała Kazimierza Radziwiłła (zm. 1762) o rękę Marii Zofii Sieniawskiej (zm. 1771), „Klio, Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2019, t. 51, nr 4. DOI: https://doi.org/10.12775/KLIO.2019.038
Pietrzak J ., Dziedzic królewskiej purpury. Słowo i obraz w propagandowych działaniach Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” względem przejęcia dziedzictwa Sobieskich, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Społeczne” 2016, 4, 3, s. 99–131. DOI: https://doi.org/10.18276/ptl.2016.35-13
Puchowski K., Jezuickie kolegia szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Studium z dziejów edukacji elit, Gdańsk 2007.
Sajkowski A., Od Sierotki do Rybeńki. W kręgu radziwiłłowskiego mecenatu, Poznań 1965.
Sajkowski A., Opowieści misjonarzy, konkwistadorów, pielgrzymów i innych świata ciekawych, Poznań 1991.
Skrzypietz A., Jakub Sobieski, Poznań 2015.
Skrzypietz A., Maria Karolina de Bouillon i jej kontakty z Radziwiłłami, w: Radziwiłłowie. Obrazy literackie, biografie, świadectwa historyczne, red. K. Stępnik, Lublin 2003.
Stojek-Sawicka K., Duchowni katoliccy w roli prywatnych nauczycieli i wychowawców na dworze Radziwiłłów nieświeskich w XVIII wieku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2006, 45. DOI: https://doi.org/10.52204/np.2006.105.163-188
Szerszeń M., Anna Katarzyna Radziwiłłowa i jej problemy z synami, w: Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV–XX wieku. Struktury demograficzne, społeczne i gospodarcze, red. C. Kuklo, Warszawa 2008.
Szerszeń M., Rejs Michała Kazimierza Radziwiłła rzekami Europy (30 lipca – 28 września 1722), „Przegląd Historyczny” 2006, 97 /3.
Urzędnicy województwa ruskiego XIV–XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K. Przyboś, Wrocław 1987.
Wieczorek A ., W „drodze paryskiej”: podróże edukacyjne Seweryna Józefa i Wacława Rzewuskich w latach dwudziestych XVIII wieku, w: Studia z dziejów edukacji w Rzeczypospolitej Obojga Narodów Korony i Litwy, red. K. Puchowski, J. Orzeł, Warszawa 2019.
Zatorska I., Les Polonais en France 1696–1795. Bio-bibliographie provisoire, Varsovie 2000.
Zuba K., Michał Kazimierz Radziwiłł (1702–1762) – portret psychofizyczny, „Medycyna Nowożytna” 2002, 9/1–2.
Zuba K., O tym jak „Rybeńkę” leczono. Kuracje i zabiegi medyczne Michała Kazimierza Radziwiłła (1702–1762), „Medycyna Nowożytna” 2001, 8/1.
Zielińska T., Poczet polskich rodów arystokratycznych, Warszawa 1997 .
Zielińska T., Radziwiłłowie herbu Trąby – dzieje rodu, w: Radziwiłłowie herbu Trąby, Warszawa 1996.
Żołądź D., Ideały edukacyjne doby staropolskiej. Stanowe modele i potrzeby edukacyjne szesnastego i siedemnastego wieku, Warszawa–Poznań 1990.
Żołądź-Strzelczyk D., „Jeśli lepiej doma osobno czyli wespołek w szkołach dzieciom się uczyć” – odwieczny dylemat edukacyjny – nauka domowa czy szkolna w poglądach pisarzy staropolskich, „Studia Edukacyjne” 2014, 31 DOI: https://doi.org/10.14746/se.2014.31.3