Between the “Phanariote Yoke” and the „Jesuitical Yoke”. The 1859–1861 polemics between “Bulgaria” and “The Danubian Swan” journals concerning the issue of the Bulgarian Church
PDF (Język Polski)

Keywords

Bulgaria
the Church Movement
the Church Union
19th Century
Bulgarian Revival

How to Cite

Popek, K. (2016). Between the “Phanariote Yoke” and the „Jesuitical Yoke”. The 1859–1861 polemics between “Bulgaria” and “The Danubian Swan” journals concerning the issue of the Bulgarian Church. Balcanica Posnaniensia. Acta Et Studia, 22(2), 55–74. https://doi.org/10.14746/bp.2015.22.16

Abstract

At the turn of 1850s and 1860s there was a serious discussion inside the Bulgarian Church Movement, which had fallen apart into four parties: national, pro-Turkish moderates, pro-Russian moderates and pro-Uniate. One of the most fervent debates took place between the journals “The Danubian Swan” (edited by Georgi Sava Rakovski, connected with the national party the Church Movement) and “Bulgaria” (published by the leader of pro-Uniate party Dragan Tzankov). The discussions focused on the topics pivotal for the Bulgarian national case: the relation of the Church Movement to the Ottoman Empire, the Patriarchate of Constantinople, the Catholic Church and the Great Powers (especially Russia and France), the problem of the Bulgarian cultural model, the medieval heritage and Christian dogmas. One of those topics concerned the relation of the Church movement to the Ottoman Empire – in general both journals declared loyalty to the Sultan, but the problem mainly concerned the Turkish censorship. “Bulgaria” and “The Dunabian Swan“ agreed that the Patriarchate of Constantinople is the main enemy of Bulgarian interests. Liberating the Bulgarian Church from Greeks was their primary goal. Tzankov wanted to realize this goal in cooperation with the Catholic Church, for Rakovski, instead, the Church Union would lead to the new enslavement of the Bulgarians, who would fall under the “yoke of Jesuits”. That problem was also connected with the search for an ally between the Great Powers: “Bulgaria” wanted to cooperate with France, which was the main patron of Catholicism in the World, whereas “The Dunabian Swan” tried to gain Russian support. The activists of the Church Movement realized that the Union will have a significant impact on the future of the Bulgarian culture. Tzankov was a proponent of the modernization of the Bulgarian society according to Western standards. Rakovski warned that the Union will be the beginning of the collapse of the Bulgarian nation and a betray of its age-old connection with the Orthodox Church. They proved these visions with historical examples – during the discussion the editor of “Bulgaria” created an alternative and false version of the Medieval history of Bulgaria, in which he tried to prove the existence of deep relations between Bulgarians and the Catholic Church. Another important part of the discussion between the journals revolved around Christian dogmas and was based on the old polemics about dogmas lasting since the 9th century between the Western and Eastern Christianity. The arguments used in the articles about the Church Movement by Rakovski and Tzankov only very rarely had a rational character, they were usually based on emotions, stereotypes and the Bulgarian sense of pride.
https://doi.org/10.14746/bp.2015.22.16
PDF (Język Polski)

References

Ангелов Борис, Дебатът Славейков – Вазов, или идеологът на „Мисъл” срещу идеолога на нацията, Литературен клуб, Шумен, 1996.

Бонева Вера, Българското църковнонационално движение 1856–1870, За буквите, София, 2010. „България“, Цариград, 1859–1861. „Гайда”, Цариград, 1864.

Chadwick Henry, Historia rozłamu Kościoła Wschodniego i Zachodniego, Wydawnictwo WAM, Kraków, 2009.

Clayer Natalie, The Dimension of Confessionalisation in the Ottoman Balkans at the Time of Nationalisms, w: Conflicting Loyalties in the Balkans. The Great Powers, the Ottoman Empire, and Nation-Building, ed. Hannes Grandits, Natalie Clayer, Robert Pichler, I.B. Tauris, London, 2011, s. 89–109.

Clogg Richard, Historia Grecji nowożytnej, Książka i Wiedza, Warszawa 2006.

Cybart Natalia, Nieznana historia Bułgarii pióra krakowskiego jezuity Józefa Hołubowicza, w: Nowe spojrzenie na kulturę bułgarską, red. Diana Ivanowa, Tadeusz Lewaszkiewicz, Natalia Reczek, Katedra Filologii Słowiańskiej UAM, Poznań, 2008, s. 24–41.

Czekalski Tadeusz, Kościół prawosławny w życiu politycznym nowożytnego państwa greckiego, w: Religijna mozaika Bałkanów, red. Mariola Walczak-Mikołajczakowa, Collegium Europaeum Gnesnense, Gniezno, 2008, s. 145–151.

Чилингиров Стилиян, Драган Цанков, w: Български писатели. Живот-творчество-идеи, т. 2, ред. Михаил Апнаудов, Факел, София, 1929, s. 174–193.

Данова Надя, Образи на гърци и западноевропейци в българската книжнина през XVIII–XIX вeк, „Либерален преглед”, 2014, 3, s. 888–922.

Dąbek-Wirgowa Teresa, Historia literatury bułgarskiej, Ossolineum, Wrocław, 1980.

Gałązka Wojciech (red.), Naród i kultura. Antologia esejów i artykułów o narodzie i kulturze bułgarskiej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 1985.

Детрез Раймонд, „Турците със сила, гърците с книга“. Митът за двойното робство, „Либерален преглед”, 2012, 2, s. 454–470.

Динеков Петър (ред.), Възрожденски страници. Антология, т. 1, Български писател, София, 1969.

Догматические послания православных иерархов XVII–XIX веков о православной вере, Свято-Тройская Сергиева Лавр, 1995.

Друмев Васил, Нещастна фамилия. Ученик и благодател, Български писател, София 1989.

„Дунавски лебед“, Белград, 1860–1861.

Елдъров Светлозар, Католиците в България (1878–1989). Историческо изследване, Международен център за изследване на малцинствата и културните взаимодействия в България, София, 2002.

Генчев Николай, Българската култура XV–XIX в., УИ „Климент Охридски”, София, 1988.

Генчев Николай, Българското Възраждане, Издателска къща „Иван Вазов“, София, 1995.

Göçek Fatma Muge, Ethnic Segmentation, Western Education, and Political Outcomes: Nineteenth-Century Ottoman Society, „Poetics Today”, 14, 1993, 3, s. 507–538.

Grzegorzewski Jan, Rok przewrotów. Bułgarya 1885–1886, Lwów, 1900.

Иванчев Димитър (ред.), Български периодичен печат 1844–1944, т. 1, Наука и изкуство, София, 1966. Игов Светлозар, История на българската литература, Циела, София, 2002.

Иречек Константин, История на българите: с поправки и добавки от самия автор, Наука и изкуство, София, 1978.

Jezernik Božidar, Dzika Europa. Bałkany w oczach zachodnich podróżników, Universitas, Kraków, 2007.

Jóźwiak Wojciech, Piśmiennictwo polskiej misji unickiej na terenie Bułgarii w drugiej połowie XIX wieku, Alleluja – Wydawnictwo Zmartwychwstańców, Kraków, 2008. Jóźwiak Wojciech, Święci Cyryl i Metody w koncepcji unitów bułgarskich, w: Święci w kulturze i duchowości dawnej i współczesnej Europy, red. Wanda Stępniak-Minczewa, Zdzisław Kijas, PAT, Kraków 1999, s. 145–154.

Kajsiewicz Hieronim, O unii bułgarskiej. Rys historyczny, Paryż, 1863.

Каравелов Любен, Съчинения, т. 7, Русе, 1887.

Ковачева Маргарита, Драган Цанков: общественик, политик, дипломат до 1878, Наука и изкуство, София, 1982.

Klejn Zbigniew, Próby stworzenia polskich przyczółków militarno-politycznych na Bałkanach w XIX w., „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, 40, 2005, s. 5–24.

Леков Дочо (ред.), Българска възрожденска драма, Библиотека за ученика, София 1973.

Маркова Зина, Българското църковно-национално движение до Кримската война, БАН, София, 1976.

Минчев Георги, Богословът Георги Сава Раковски: Отговор Чокърляну – една (по)забравена брошура на комплексия войвода, w: Wielkie mity narodowe Słowian, red. Anna Gawarecka, Aleksander Naumow, Bogusław Zieliński, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, 1999, s. 149–163.

Minczew Georgi, „Watykańscy szpiedzy” i zdrajcy narodu w XIX wieku w Bułgarii, w: Obraz zdrajcy i szpiega w kulturach słowiańskich, red. Teresa Dąbek-Wirgowa, Andrzej Makowiecki, Antyk, Warszawa, 1999.

Naumow Aleksander, Ksenofobia i nieufność jako mechanizmy współżycia chrześcijan, w: Chrześcijański Wschód i Zachód. Formy dialogu, wzory kultury, kody pamięci, red. Wojciech Jóźwiak, Izabela Lis-Wielgosz, Wydawnictwo „Pro”, Poznań, 2012, s. 87–97.

НиколоваВеска,СаздовДимитър (ред.), Програми, програмни документи и устави на бържоазните партии в България 1879–1918, Наука и изкуство, София, 1992.

Nowosad Andrzej, Władza i media w Bułgarii, WUJ, Kraków 2008. Popek Krzysztof, „Idea zrodzona z rozpaczy“. Rola ruchu unickiego w bułgarskim odrodzeniu narodowym, „Balcanica Posnaniensia. Acta et studia”, 21, 2014, s. 103–120.

Патриарх Кирил, Принос към униатството в Македония след Освободителната война (1879– 1895), Синодално издателство, София, 1968.

Пейков Стефан, Забравените кметове на Бургас: Димитър Тодоров Бракалов, www.morskivestnik. com/mor_kolekcii/kmetowe/zabrkmbsdim.html [dostęp: 12. 12. 2105].

Popek Krzysztof, „Mała kwestia wschodnia”. Aspekty polityczne dziewiętnastowiecznego bułgarskiego ruchu cerkiewnego, „Studenckie Zeszyty Naukowe Instytutu Filologii Słowiańskiej UJ”, 3, 2013, 1, s. 73–88.

Price Roger, Napoleon III and the Second Empire, Taylor & Francis, New York, 1997.

Раковски Георги Сава, Отговор Чокърляну. Доказаящ че Въсточная църква е истинно православна, w: Wielkie mity narodowe Słowian, red. Anna Gawarecka, Aleksander Naumow, Bogusław Zieliński, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, 1999, s. 125–148.

Раковски Георги Сава, Преселение в Русия или руската убийствена политика за българите, София, 1861.

Раковски Георги Сава, Съчинения, т. 2: Публицистика, Български писател, София, 1983.

Rusin Bartłomiej, Kryzys Imperium Osmańskiego w świetle bułgarskiej publicystyki odrodzeniowej (przypadek Christo Botewa, Lubena Karawełowa i Georgiego Rakowskiego), „Studenckie Zeszyty Naukowe Instytutu Filologii Słowiańskiej UJ”, 3, 2013, 1, s. 89–106.

Simeonova-Konach Galia, „Pascha Bułgarska“, Unia i jej konteksty konstantynopolitańskie w badaniach prof. Tonczo Żeczewa, w: Chrześcijański Wschód i Zachód. Formy dialogu, wzory kultury, kody pamięci, red. Wojciech Jóźwiak, Izabela Lis-Wielgosz, Wydawnictwo „Pro”, Poznań, 2012, s. 33–51.

Skowronek Jerzy, Polacy jako partnerzy polityczni na Bałkanach w latach trzydziestych-pięćdziesiątych XIX w., w: Wielka Emigracja i sprawa polska a Europa (1832–1864), red. Sławomir Kalembka, Wydawnictwo UAM, Toruń, 1971, s. 89–105.

Skowronek Jerzy, Sprzymierzeńcy narodów bałkańskich, PWN, Warszawa, 1983.

Skowronek Jerzy, Tanty Mieczysław, Wasilewski Tadeusz, Historia Słowian południowych i zachodnich, PWN, Warszawa, 1988.

Смоховска-Петрова Ванда, Неофит Бозвели и българският църковен въпрос. Нови данни из архивите на Адам Чарториски, БАН, София, 1964.

Снегаров Иван, История на Охридската Архиепископия, т. 1: От основаването ѝ до завладяването на Балканския полуостров от турците, „М. Дринов“, София, 1995.

Снегаров Иван, История на Охридската Архиепископия, t. 2: От падането под турците до нейното унищожение, „М. Дринов“, София, 1995.

Sprawa bułgarska, cz. 2 (przedruk z „Tygodnika Katolickiego”), Grodzisk, 1862.

Sprawozdanie Missyi Bułgarsko-katolickiej O.O. Zmartwychwstańców w Adrianopolu za rok szkolny 1878/1879, Adrianopol, 12.12.1879, Biblioteka xx. Czartoryskich, rkps nr 6748 III.

Stafford Poole, Eugène Boré and the Bulgarian Catholic Movement, „Vincentian Heritage Journal“, 16, 1996, 2, s. 193–208.

Stamatopoulos Dimitrios, From Millets to Minorities in the 19th Century Ottoman Empire: an Ambiguous Modernization, w: Citizenship in Historical Perspective, red. Steve Ellis, Guðmundur Hálfadanarson, Ann Isaacs, Pisa University Press, Piza, 2006, s. 253–273.

Stępniak-Minczewa Wanda, I francescani in Bulgaria. Blasius Kleiner: un francescano in viaggio per i Balcani (sulla base della «Storia della Bulgaria» din Blasius Kleiner), w: I francescani nella storia dei popoli balcanici, ed. Viviana Nosilia, Marco Scarpa, Centro interdipartimentale di studi balcanici e internazionali, Genua 2011, s. 59–68.

Тодев Илия, Батак 1876 – мит или история. Текстове по Българско Възраждане, Тангра ТанНакРа, София, 2010.

Todorova Maria, Bałkany wyobrażone, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec, 2008.

Тrаikov Vesselin, Georgi Rakovski A Short Biography, Sofia Press, Sofia, 1977.

Узунова Мария, Драган Цанков – неспокоен дух на границата на две епохи, „LiterNet”, 100, 2008, 3, http://liternet.bg/publish22/m_uzunova/dr_cankov.htm.

Wasilewski Tadeusz, Historia Bułgarii, Ossolineum, Wrocław, 1970.

Widerszal Ludwik, Bułgarski ruch narodowy 1856–1872, Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Warszawa, 1937.

Zowczak Magdalena, Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej, Wydawnictwo UMK, Toruń, 2013.

Жечев Тончо, Българският Великден или страстите български, Издателство „Захари Стоянов“, София, 2007.