Słowa kluczowe
awangarda
powieść filmowa
typografia
materialność tekstu
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł analizuje filmową powieść Jana Brzękowskiego Bankructwo profesora Muellera w perspektywie awangardowych eksperymentów z konwencjami powieściowymi. Przedstawia, w jaki sposób naśladowanie form zaczerpniętych z kina niemego przełożyło się na „kod bibliologiczny” (G. Bornstein), owocując nowatorskim układem typograficznym, za którego sprawą jednym z kluczowych elementów utworu stała się materialność tekstu (kompozycja typograficzna, dobór kroju, stopnia oraz odmian pisma). Ponadto zwraca uwagę na projekt graficzny, na który złożyły się elementy przygotowane przez innych artystów (Witkacy, S. Taeuber-Arp, H. Stażewski).
Bibliografia
Bornstein, George. „Jak czytać stronę? Modernizm i materialność tekstu”. Przetłumaczone przez Joanna Sobesto, przekład przejrzał Tomasz Kunz, Wielogłos 31, nr 1 (2017): 9.
Brzękowski, Jan. Bankructwo profesora Muellera (powieść sensacyjno-filmowa). Warszawa: Dom Książki Polskiej, 1932.
Brzękowski, Jan. Psychoanalityk w podróży. Warszawa: Wydawnictwo F. Hoesicka, 1929.
Brzękowski, Jan. W Krakowie i w Paryżu. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1963.
Cendrars, Blaise. Hollywood. La Mecque du Cinéma; L’ABC du Cinema; Une Nuit dans la Forêt. Paryż: Éditions Denoël, 1986.
Czeczot-Gawrak, Zbigniew. Współczesna francuska teoria filmu. Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, 1982.
Deleuze, Gilles. Kino. Przetłumaczone przez Janusz Margański. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2009.
Dunin, Janusz. Rozwój cech wydawniczych polskiej książki literackiej XIX i XX wieku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2018.
Giżycki, Marcin. Walka o film artystyczny w międzywojennej Polsce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe, 1989.
Helman, Alicja i Jacek Ostaszewski. Historia myśli filmowej. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2007.
Kellman, Steven G. „The Cinematic Novel: Tracking a Concept”, Modern Fiction Studies 33, nr 3 (1987): 467–477.
Kurc-Maj, Paulina. „Nowe widzenie – język nowoczesnej typografii w międzywojennej Polsce”. W Maszyna do komunikacji. Wokół awangardowej idei nowej typografii. Zredagowane przez Paulina Kurc-Maj i Daniel Muzyczuk. Łódź: Muzeum Sztuki, 2015.
Lawson, Alexander. Anatomy of a Typeface. London: Hamish Hamilton, 1990.
Marino, Adrian. „L’art et l’esprit ludique”. W Les avant-gardes littéraires au XXe siècle, vol. 2: Théorie, publié par le Centre d’Étude des Avant-gardes Litteraires de l’Université de Bruxelles; sous la direction de Jean Weisgerber. Budapeszt: Akadémiai Kiadó, 1986.
Metz, Christian. Essais sur la signification au cinéma, t. 1. Paris: Klinksieck, 1968.
Metz, Christian. Langage et cinéma. Paris: Albatros, 1971.
Straus, Jan. Cięcie. Fotomontaż na okładkach w międzywojennej Polsce. Warszawa: Stowarzyszenie 40 000 Malarzy, 2014.
Wójtowicz, Aleksander. Cogito i „sejsmograf podświadomości”. Proza Pierwszej Awangardy. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 201
Licencja
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.