Słowa kluczowe
historia
kryptonim
monogram
narracja
obecność
pamięć
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest powieści Andrzeja Kuśniewicza z 1970 roku zatytułowanej Król Obojga Sycylii. Jest ona analizowana jako intertekstualna metapowieść historiograficzna mówiąca o relacji między pojedynczym podmiotem, jego zniekształconą i naznaczoną przez transgeneracyjne przekazy pamięcią oraz zdarzeniami historycznymi, w które jest uwikłany. Szczególną uwagę poświęcono tym aspektom utworu, które zbliżają jego narracyjną strukturę do narracji filmowej, zgodnie z sugestią Paula Coatesa. W interpretacji wykorzystano również koncepcje Siegfrieda Kracauera oraz Nicolasa Abrahama i Marii Török. Od tych autorów pochodzą ponadto kluczowe dla wywodu pojęcia monogramu i kryptonimu.
Bibliografia
Agamben, Giorgio. „Pragnąć”. W Profanacje. Przetłumaczone przez Mateusz Kwaterko. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2006.
Bartoszyński, Kazimierz. „Ironia i egzystencja. Uwagi o Królu Obojga Sycylii Andrzeja Kuśniewicza”. Teksty Drugie nr 1–2 (2006): 253–269.
Benjamin, Walter. Źródło dramatu żałobnego w Niemczech. Przetłumaczone przez Andrzej Kopacki. Warszawa: Sic!, 2013.
Białostocki, Jan. „Rokoko: ornament, styl i postawa”. W Refleksje i syntezy ze świata sztuki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978.
Bielik-Robson, Agata. „Deus otiosus: ślad, widmo, karzeł” W Deus otiosus. Nowoczesność w perspektywie postsekularnej. Zredagowane przez Agata Bielik-Robson i Maciej A. Sosnowski, 5–39. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2013.
Bond Stockton, Kathryn. „Why the (Lesbian) Child Requires an Interval of Animal. The Family Dog as a Time Machine. W The Queer Child, or Growing Sideways in the Twentieth Century, 89–119. Durham–London: Duke University Press, 2009.
Coates, Paul, „Hofmannsthal and Kuśniewicz: the Soldier-Aesthetes of the Austro-Hungarian Army”. W The Double and the Other. Identity as Ideology in Post-Romantic Fiction, 136–147. London: Palgrave Macmillan, 1988.
Dąbrowski, Mieczysław. „Androgyne w prozie Andrzeja Kuśniewicza”. Miesięcznik Literacki nr 4 (1981): 50–59.
Deleuze, Gilles. Różnica i powtórzenie. Przetłumaczone przez Bogdan Banasiak i Krzysztof Matuszewski. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1997.
Doctorow, E. L. Ragtime. Przetłumaczone przez Mira Michałowska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993.
Dunant, Henri. Wspomnienie Solferino. Przetłumaczone przez Robert Bielecki. Warszawa: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, 1983.
Dutka, Elżbieta, „Lekcje i kolekcje. O Lekcji martwego języka Andrzeja Kuśniewicza”. W Proza polska XX wieku: przeglądy i interpretacje, t. 1. Zredagowane przez Marian Kisiel i Grażyna Maroszczuk, 69–85. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005.
Dutka, Elżbieta, „Lekcje i kolekcje. Okolice nie tylko geograficzne. O twórczości Andrzeja Kuśniewicza. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2008.
Freud, Zygmunt. „Screen memories”. W Zygmunt Freud. The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, t. 3. Zredagowane i przetłumaczone przez James Strachey, 299–322. London: The Hogarth Press, 1962.
Freud, Zygmunt. „Żałoba i melancholia”. W Psychologia nieświadomości. Przetłumaczone przez Robert Reszke, 145–161. Warszawa: KR, 2007.
Gumbrecht, Hans Ulrich. „Gdy przestaliśmy się uczyć z historii”. Przetłumaczone przez Magdalena Zapędowska. W Pamięć, etyka, historia. Anglo-amerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych. Zredagowane przez Ewa Domańska, 187–207. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002.
Gumbrecht, Hans Ulrich. In 1926. Living on the Edge of Time. Cambridge–London: Harvard University Press, 1997.
Hutcheon, Linda. „Historiograficzna metapowieść: parodia i intertekstualność historii”. Przetłumaczone przez Janusz Margański. Pamiętnik Literacki 82, z. 4 (1991): 216–229.
Jakóbczyk, Adrianna. „Motywy o cechach symboli w opisach miłości incestualnej. O trzech powieściach Andrzeja Kuśniewicza”. Amor Fati nr 4 (2015): 135–173.
Kaye, Richard. „Determined Rapture: St. Sebastian and the Victorian Discourse of Decadence”. Victorian Literature and Culture 27, nr 1 (1999): 269–303.
Kazimierczyk, Barbara. Wskrzeszanie umarłych królestw. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982.
Klein, Melanie. „Aktywność seksualna dzieci”. Przetłumaczone przez Magdalena Żylicz. W Psychoanaliza dzieci (Pisma, t. II), 113–123. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2019.
Kracauer, Siegfried. „Die Photografie”. W Das Ornament der Masse. Essays, 21–40. Frankfurt: Suhrkamp, 1977.
Kracauer, Siegfried. Teoria filmu. Wyzwolenie materialnej rzeczywistości. Przetłumaczone przez Wanda Wertenstein. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2008.
Kuśniewicz, Andrzej. Król Obojga Sycylii. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1976.
Kuśniewicz, Andrzej. Moja historia literatury. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1980.
Kuśniewicz, Andrzej. Stan nieważkości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973.
Lemann, Natalia. Historie alternatywne i steampunk w literaturze. Archipelagi badawczo-interpretacyjne. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019.
Lipszyc, Adam. „Co zostaje z babci, czyli w poszukiwaniu materialistycznej teologii fotografii i filmu”. Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej nr 4 (2013): 1–17.
Magris, Claudio. Mit habsburski w literaturze austriackiej moderny. Przetłumaczone przez Joanna Ugniewska i Elżbieta Jogałła. Kraków–Budapeszt–Syrakuzy: Wydawnictwo Austeria, 2019.
Medecka, Maria. „Efekt motyla a dekonstrukcja formy powieściowej w prozie Andrzeja Kuśniewicza”. W Fabularność i dekonstrukcja. Zredagowane przez Maria Woźniakiewicz-Dziadosz, 63–84. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1998.
Mizerkiewicz, Tomasz. Po tamtej stronie tekstów: literatura polska a nowoczesna kultura obecności. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2013.
Mościcki, Paweł. „Sejsmografy przewrotu. Gesty rewolucyjne jako Pathosformeln”. Konteksty nr 2–3 (2011): 162–173.
Nałkowska, Zofia. Hrabia Emil. Warszawa: Czytelnik, 1977.
Newman, Charles. The Post-Modern Aura: The Act of Fiction in the Age of Inflation. Evanston: Northwestern University Press, 1985.
Pacewicz, Krzysztof. Fluks. Wspólnota płynów ustrojowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017.
Piekarski, Ireneusz. Strategie lektury podejrzliwej. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2018.
Raczyńska, Marta. Czas uwarstwiony na gąsawskim poddaszu. Antropologiczny szkic o przestrzeni, przedmiotach i obcowaniu z przeszłością. Kraków: Libron, 2016.
Rawicz, Piotr. „Préface”. W Andrzej Kuśniewicz, Le Roi des Deux-Siciles. Przetłumaczone przez Christophe Jezewski i François-Xavier Jaujard, 5–21. Paris: Albin Michel, 1978.
Roth, Joseph. Marsz Radetzky’ego. Przetłumaczone przez Wanda Kragen. Warszawa: Czytelnik, 1998.
Runia, Eelco. „Obecność”. Przetłumaczone przez Elżbieta Wilczyńska. W Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Zredagowane przez Ewa Domańska, 74–125. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2010.
Rutkowski, Krzysztof. „Martwy język”. W Ani było, ani jest: szkice literackie, 49–52. Warszawa: Czytelnik, 1984.
Szcześniak, Grażyna, Kuśniewicz, Andrzej. Puzzle pamięci. Z A. Kuśniewiczem w marcu i kwietniu 1991 rozmawiała G. Szcześniak. Kraków: Eureka, 1992.
Taranienko, Zbigniew. „Odbicie. Rozmowa z Andrzejem Kuśniewiczem”. W Rozmowy z pisarzami, 449–489. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986.
Török, Maria, Abraham, Nicolas. „Mourning or Melancholia. Introjection versus Incorporation”. W The Shell and the Kernel. Renewals of Psychoanalysis, t. 1. Przetłumaczone przez Nicholas Rand, 125–139. Chicago–London: University of Chicago Press, 1994.
Török, Maria, Abraham, Nicolas. The Wolf Man’s Magic Word: A Cryptonymy. Przetłumaczone przez Nicholas Rand. Minneapolis: University of Minneapolis Press, 1986.
Uffelman, Dirk. „Lekcja martwego języka Andrzeja Kuśniewicza i Marsz Radetzky’ego Josepha Rotha. Próba paraleli”. W Kresy. Syberia. Literatura. Doświadczenia dialogu i uniwersalizmu. Zredagowane przez Eugeniusz Czaplejewicz i Edward Kasperski, 135–149. Warszawa: TRIO, 1995.
Wiegandt, Ewa. Austria Felix, czyli o micie Galicji w polskiej prozie współczesnej. Poznań: Bene Nati, 1997.
Wiktorska-Zapała, Julita. „Między wspomnieniem a fantazją: sposoby ocalenia podmiotowości w powieściach Andrzeja Kuśniewicza”. Sztuka i Filozofia nr 20 (2001): 132–152.
Woldan, Alois. Mit Austrii w literaturze polskiej. Przetłumaczone przez Krzysztof Jachimczak i Ryszard Wojnakowski. Kraków: MCK, 2002.
Wyka, Kazimierz. „C.K. ballado-powieści”. W Nowe i dawne wędrówki po tematach, 284–296. Warszawa: Czytelnik, 1978.
Zając, Antoni. „«Poniedziałek – Ireny». Fantomowe Kresy Leo Lipskiego”. Narracje o Zagładzie nr 4 (2019): 275–293.
Zając, Antoni. „Minotaur w piwnicy”. Literatura na Świecie nr 5–6 (2020): 356–369
Licencja
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.