Keywords
culture of meaning and culture of presence
heterotopicity of space
attentiveness
agency of matter
How to Cite
Abstract
The paper discusses the category of spatial situation – a specific experience of the human subject based on the concept of attentiveness, which is located in a specific geographic location, shares that location with a place accumulating heterochrony and is subject to the agency of matter. The term is considered in the light of Michel Foucault’s heterotopia, the return to materiality of Bjørnar Olsen and the culture of meaning and culture of presence of Hans Ulrich Gumbrecht.
References
Adorno, Theodor W. „Ästetische Teorie”. W Gesammelte Schriften, T. 7. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1972.
Augé, Marc. „Nie-Miejsca. Wprowadzenie do antropologii nadnowoczesności (fragmenty)”. Przetłumaczone przez Agnieszka Dziadek. Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 4 (2008): 127–140.
Bachtin, Michaił M. „Czas i przestrzeń w powieści”. Przetłumaczone przez Jerzy Faryno. Pamiętnik Literacki 65, nr 4 (1974): 273–311.
Balcerzan, Edward. „W stronę genologii multimedialnej”. Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 6 (1999): 7–24.
Baudrillard, Jean. Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury. Przetłumaczone przez Sławomir Królak. Warszawa: Sic, 2006.
Bergson, Henri. Materia i pamięć. Esej o stosunku ciała do ducha. Przetłumaczone przez Romuald Jakub Weksler-Waszkinel i Marek Drwięga. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2006.
Czaja, Dariusz. „Nie-miejsca. Przybliżenia, rewizje”. W Inne przestrzenie, inne miejsca. Mapy i terytoria, 7–26. Wołowiec: Wydawnictwo „Czarne”, 2013.
Domańska, Ewa. „Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami”. Kultura Współczesna, nr 3 (2008): 9–21.
Domańska, Ewa. „«Zwrot performatywny» we współczesnej humanistyce”. Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 1–2 (2007): 48–61.
Dreyfus, Hubert L. Being-in-the-World: A Commentary on Heidegger’s „Being and Time”. Cambridge: Cambridge University Press, 1991.
Foucault, Michel. „Inne przestrzenie”. Przetłumaczone przez Agnieszka Rejniak-Majewska. Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 6 (2005): 117–125.
Gell, Alfred. Art and Agency: An Anthropological Theory. Oxford: Clarendon Press, 1998.
Gibson, James J. The Ecological Approach to Visual Perception. Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, 1986.
Gibson, James J. „The Theory of Affordances”. W Perceiving, Acting, and Knowing: Toward an Ecological Psychology. Zredagowane przez Robert Shaw i John Bransford, 67–82. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates, 1977.
Glassie, Henry H. Material Culture. Bloomington, Ind.: Indiana Univ. Press, 1999.
Gumbrecht, Hans Ulrich. „Jak podchodzić do «poezji jako rodzaju uwagi»?”. Przetłumaczone przez Joanna Krajewska. Forum Poetyki, nr 3 (2016): 42–53.
Gumbrecht, Hans Ulrich. Po roku 1945. Latencja jako źródło współczesności. Przetłumaczone przez Aleksandra Paszkowska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2015.
Gumbrecht, Hans Ulrich. Produkcja obecności. Czego znaczenie nie może przekazać. Przetłumaczone przez Krzysztof Hoffmann i Weronika Szwebs. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016.
Gumbrecht, Hans Ulrich. „Użyteczność historii (uobecnianie i odkupienie)”. W Pamięć, etyka i historia. Anglo-amerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych. Antologia przekładów. Zredagowane i przetłumaczone przez Ewa Domańska, 117–126. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002.
Harman, Graham. Traktat o przedmiotach. Przetłumaczone przez Marcin Rychter. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013.
Heidegger, Martin. Bycie i czas. Przetłumaczone przez Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
Johnson, Peter. „Brief History of the Concept of Heterotopia”, 2012. https://tinyurl.com/y6hknaae.
Kossak, Jerzy. Egzystencjalizm w filozofii i literaturze. Warszawa: Książka i Wiedza, 1971.
Krajewska, Joanna. „Poza poezją nie ma zbawienia? Kilka pytań do Zofii Król”. Forum Poetyki, nr 3 (2016): 96–99.
Król, Zofia. Powrót do świata. Dzieje uwagi w filozofii i literaturze XX wieku. Warszawa: Stowarzyszenie Pro Cultura Litteraria, Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo, 2013.
Latour, Bruno. Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci. Przetłumaczone przez Aleksandra Derra. Kraków: Universitas, 2010.
Lubecki, Marcin. „Grahama Harmana ontologia przedmiotu poczwórnego”. Estetyka i Krytyka, nr 2 (2013): 221–230.
Merleau-Ponty, Maurice. Fenomenologia percepcji. Przetłumaczone przez Małgorzata Kowalska i Jacek Migasiński. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2001.
Merleau-Ponty, Maurice. Widzialne i niewidzialne. Przetłumaczone przez Małgorzata Kowalska. Warszawa: Fundacja Aleitheia, 1996.
Mizerkiewicz, Tomasz. „Ku manifestacji. Hansa Ulricha Gumbrechta problematyka obecności”. W Hans Ulrich Gumbrecht, Produkcja obecności. Czego znaczenie nie może przekazać. Przetłumaczone przez Krzysztof Hoffmann i Weronika Szwebs, 7–18. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016.
Olivier, Laurent. „Duration, Memory and the Nature of the Archaeological Record”. W It’s about Time. The Concept of Time in Archaeology. Zredagowane przez Håkon Karlsson, 60–71. Göteborg: Bricoleur Press, 2001.
Olsen, Bjørnar. W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów. Przetłumaczone przez Bożena Mądra-Shallcross. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, 2013.
Rancière, Jacques. Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka. Zredagowane przez Magda Pustoła i Kuba Mikurda. Przetłumaczone przez Maciej Kropiwnicki i Jan Sowa. Kraków: Korporacja Ha!art, 2007.
Rybicka, Elżbieta. Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2014.
Sauerland, Karol. „Kilka pojęć z estetyki Theodora W. Adorno”. Przetłumaczone przez Anna Wołkowicz. Miesięcznik Literacki, nr 7 (1981): 49–59.
Sławiński, Janusz. „Przestrzeń w literaturze: elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości”. W Przestrzeń i literatura. Studia. Zredagowane przez Michał Głowiński i Aleksandra Okopień-Sławińska, 9–22. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978.
Tomczok, Paweł. „Realność pośrednika”. Forum Poetyki, nr 15–16 (2019): 6–23.
Włodzimierz Bolecki. „Język. Polifonia. Karnawał”. Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 3 (1977): 7–33.
Wójtowicz, Aleksandra. Metamorfozy Pałacu Staszica. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, 2017
License
Authors of articles are responsible for securing the rights to other publications (texts, tables, drawings and other illustrations) quoted or reproduced in their texts.