Abstract
The article discusses the concept of experimental and illness-related life-writing records on the basis of Franciszka Themerson’s correspondence, and her correspondence-related drawings and works of art. I have established that the avant-garde artist was using coherent compositional methods in taking up the topic of her illness both in her life-writing records and in her avant-garde art. The tactics of “transformation” in her correspondence, drawings and paintings assumed the form of self-irony, joke, distancing herself from her own body in the state of illness. The analysed correspondence is one of few cases of the painter’s autobiographical records we know of; they were stored in the Museum of Art in Łódź, as well as in the National Library of Poland in Warsaw (The Themerson Archive).
Funding
This study was funded by the National Science Center Poland; the grant is entitled: “The Archive of Avant-Garde. Interpretations of Franciszka and Stefan Themerson Correspondences”; the referential number: 2023/49/N/HS2/00284.
References
Biblioteka Narodowa w Warszawie, Archiwum Themersonów. Korespondencja wzajemna Franciszki i Stefana Themersonów z lat 1947–1974, sygnatura: Rps akc. 20241, t. 2, k. od 173r.-201r.
Biblioteka Narodowa w Warszawie, Archiwum Themersonów. Korespondencja wzajemna Franciszki i Stefana Themersonów z lat 1947–1974, sygnatura: Rps akc. 20240, t. 1, k. 33v.
Biblioteka Narodowa w Warszawie, Archiwum Themersonów. Korespondencja wzajemna Franciszki i Stefana Themersonów z lat 1947–1974, sygnatura: Rps akc. 20241, t. 2, k. 15r.
Biblioteka Narodowa w Warszawie, Archiwum Themersonów. Zakład Rękopisów, teczka Ireny Grosz. List z dnia: 22.09.1971.
Muzeum Sztuki w Łodzi, kolekcja: „Listy Franciszki i Stefana do Ireny Grosz”, sygnatura DS/1013. List z dnia: 10.04.1964.
Muzeum Sztuki w Łodzi, kolekcja: „Listy Franciszki i Stefana do Ireny Grosz”, sygnatura DS/1013. List z dnia: 10.04.1969.
Muzeum Sztuki w Łodzi, kolekcja: „Listy Franciszki i Stefana do Ireny Grosz”, sygnatura DS/1013. List z dnia: 22.07.1974.
Muzeum Sztuki w Łodzi, kolekcja: „Listy Franciszki i Stefana do Ireny Grosz”, sygnatura DS/1013. List z dnia: 10.07.1975.
Muzeum Sztuki w Łodzi, kolekcja: „Listy Franciszki i Stefana do Ireny Grosz”, sygnatura DS/1013. List z dnia: 17.09.1976.
Muzeum Sztuki w Łodzi, kolekcja: „Listy Franciszki i Stefana do Ireny Grosz”, sygnatura DS/1013. List z dnia: 8.01.1977.
Assmann, Aleida. Między historią a pamięcią. Antologia. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514497
Boruszkowska, Iwona. Defekty. Literackie auto/pato/grafie: szkice. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016.
Dziadek, Adam. „«Mój wiek» Aleksandra Watauwagi do przyszłej edycji”. Pamiętnik Literacki 4 (2020): 203–219. DOI: https://doi.org/10.18318/pl.2020.4.14
Dziadek, Adam. Projekt krytyki somatycznej. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2014.
Dziadek, Adam. „Semiografia rękopisu”. Teksty Drugie 6 (2020): 216–235. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2020.6.13
Foster, Hal. Powrót realnego. Awangarda u schyłku XX wieku. Kraków: Universitas, 2010.
Grzemska, Aleksandra. „Praktyki autobiograficzne Ewy Kuryluk”. Autobiografia 2 (2016): 93–106. DOI: https://doi.org/10.18276/au.2016.2.7-06
Hellich, Artur. Gry z autobiografią. Przemilczenia, intelektualizacje, parodie. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2018.
Kuryluk, Ewa. „Radioklub poszukiwaczy przyzwoitości”. Gazeta. Magazyn 16 (1999): 26–28.
Polit, Paweł. „Franciszki Themerson gry z narracją”. Czas Kultury 3 (2020): 154–160.
Prussak, Maria. „Zmierzch edycji krytycznych?”. Pamiętnik Literacki 4 (2020): 31–43. DOI: https://doi.org/10.18318/pl.2020.4.3
Shallcross, Bożena. „Poeta i sygnatury”. Teksty Drugie 5 (2011): 53–61.
Sikora, Agata. Szczerość. O wyłanianiu się nowoczesnego porządku komunikacyjnego. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2020. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323535836
Sroka, Honorata. „Co warto widzieć na pierwszy rzut oka? Zarys praktyki dydaktycznej Franciszki Themerson (1963–1968)”. Autobiografia. Literatura. Kultura. Media 1 (2022): 99–109. DOI: https://doi.org/10.18276/au.2022.1.18-09
Sroka, Honorata. The Experimental Avant-Garde Art of Franciszka and Stefan Themerson A Way of Dealing with Crisis, w: Crisis, red. Sascha Bru, Kate Kangaslahti, Li Lin, Iveta Slavkova, David Ayers, 313–335. Berlin: De Gruyter, 2022. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110773637-015
Taborska, Agnieszka. „«Początek sytuacji». Rysunki i obrazy Franciszki Themerson”. Literatura na Świecie 9-10 (2013): 234–243.
Wadley, Nick. Franciszka Themerson. Gdańsk, Londyn, Łódź: Fundacja Terytoria Książki, Themerson Estate, Muzeum Sztuki w Łodzi, 2019.
License
Copyright (c) 2023 Honorata Sroka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors of articles are responsible for securing the rights to other publications (texts, tables, drawings and other illustrations) quoted or reproduced in their texts.