Abstrakt
Jest to czwarty z serii artykułów powstałych w projekcie Konsulting historyczny gier Polskiego Towarzystwa Badania Gier, realizowanego w ramach grantu z CRPK. Traktuje o praktykach i typowych umiejętnościach konsultantów historycznych przy grach analogowych, szczególnie planszowych. Pierwsza połowa tekstu to przegląd stanu wiedzy o historycznym konsultingu gier niecyfrowych na rynku międzynarodowym według informacji dostępnych w (raczej nielicznych) publikacjach naukowych oraz w oficjalnych materiałach publikowanych przez wydawców i twórców. Druga połowa tekstu to podsumowanie pogłębionych wywiadów, jakie przeprowadziliśmy z profesjonalistami, którzy pracowali jako konsultanci historyczni lub we współpracy z konsultantami przy tworzeniu gier o tematyce historycznej na rynku polskim.
Finansowanie
Tekst jest efektem Zadania nr 2 w projekcie badawczym Polskiego Towarzystwa Badania Gier pt. Konsulting historyczny gier – rozpoznanie potrzeb i stworzenie rozwiązań dla rozwoju nowej specjalizacji kreatywnej. Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu własnego Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych w programie Rozwój Sektorów Kreatywnych.
Bibliografia
Arnaudo, M. (2018). Storytelling in the modern board game: Narrative trends from the late 1960s to today. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company, Inc., Publishers.
Booth, P. (2015). Game play: Paratextuality in contemporary board games. New York – London – New Delhi – Sydney: Bloomsbury Academic.
Booth, P. (2021). Board games as media. New York – London – New Delhi – Sydney: Bloomsbury Academic. DOI: https://doi.org/10.5040/9781501357206
Calleja, G. (2022). Unboxed: Board game experience and design. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/10863.001.0001
Chapman, A. (2016). Digital games as history: How videogames represent the past and offer access to historical practice. New York – London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315732060
Collewijn, M. (2015). Wargames. History in and of (computer) wargames [MA diss., University of Amsterdam]. Online: <http://historyingames.com/wp-content/uploads/2017/04/Thesis-Maarten-Collewijn-EN.pdf>. Data dostępu: 29 lipca 2024.
Engelstein, G. (2021). Game production: Prototyping and producing your board game. Boca Raton: CRC Press. DOI: https://doi.org/10.1201/9781003110309
Flanagan, M., & Jakobsson, M. (2023). Playing oppression: The legacy of conquest and empire in colonialist board games. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/11779.001.0001
Germaine, C., & Wake, P. (Eds.). (2023). Material game studies: A philosophy of analogue play. New York –London – New Delhi – Sydney: Bloomsbury Academic. DOI: https://doi.org/10.5040/9781350202757
Gonzalo-Iglesia, J. (2024). Analog Simulation and the Indian Wars: Encountering the Other Through Board Wargames. Games and Culture, 0(0). Data dostępu: 29 lipca 2024. DOI: https://doi.org/10.1177/15554120241261513
Kabacińska-Łuczak, K. (2018). Gry patriotyczne w II połowie XIX i na początku XX wieku na przykładzie gry ‘Piast’. Studia Edukacyjne, 51, 99–126. DOI: https://doi.org/10.14746/se.2018.51.6
Kalmpourtzis, G. (2018). Educational game design fundamentals: A journey to creating intrinsically motivating learning experiences. Boca Raton: CRC Press. DOI: https://doi.org/10.1201/9781315208794
LaPensée, E. (2016). Indigenous Board Game Design in The Gift of Food. Analog Game Studies, III(II). Online: <https://analoggamestudies.org/2016/03/indigenous-board-game-design-in-the-gift-of-food/>. Data dostępu: 29 lipca 2024.
Loban, R. (2024). Embedding culture into video games and game design: The palm, the Dogai and the tombstone. Boca Raton: CRC Press. DOI: https://doi.org/10.1201/9781003276289
McCall, J. (2026). Designing Historical Games for Classrooms: A Practical Guide for Educators. New York – London: Routledge.
Mochocki, M. (Ed.). (2024). Heritage, Memory and Identity in Postcolonial Board Games. New York – London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781003356318
Mochocki, M. (2021). Role-play as a Heritage Practice: Historical LARP, Tabletop RPG and Reenactment. New York – London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781003130956
Mochocki, M., Krawczyk, S., & Mochocka, A. (2024). Polish History up to 1795 in Polish Games and Game Studies. Games and Culture, 0(0). Data dostępu: 29 lipca 2024. DOI: https://doi.org/10.1177/15554120241228490
Morgan, H.L.F. (2023). Not By Chance: Developing Tabletop Games to Increase Awareness of Data Science [Praca magisterska]. Queensland University of Technology.
Mukherjee, S., & Lundedal Hammar, E. (2018). Introduction to the Special Issue on Postcolonial Perspectives in Game Studies. Open Library of Humanitie, 4(2), 33. Data dostępu: 20.08.2024. DOI: https://doi.org/10.16995/olh.309
Pigulak, M., Gdaniec, E., Wasiak, P. (2024). Rola i miejsce kształcenia konsultanta historycznego branży gier na studiach wyższych – perspektywa praktyczna. Homo Ludens, 14(1).
Sabin, P. (2016). Wargames as an Academic Instrument. W: P. Harrigan, M. G. Kirschenbaum (red.), Zones of control: Perspectives on wargaming (s. 421–437). Cambridge, Massachusetts: The MIT press. DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/10329.003.0044
Selinker, M. (2018). Poradnik projektowania gier planszowych (tłum. B. Wyrwał). Pomysk Wielki: Bomba Games.
Shipp, S. (2024). Thematic integration in board game design. CRC Press. DOI: https://doi.org/10.1201/9781003453765
Slack, J. (2023). The board game designer’s guide to getting published: How to find the right publisher, know what to look for in a contract, and get your board game signed. Boca Raton: CRC Press. DOI: https://doi.org/10.1201/9781003334828
Sterczewski, P. (2023). Social and Political Conflict in Video, Board and Card Games [Praca doktorska]. Jagiellonian University.
Suckling, M. (2024). Design Elements in Postcolonial Commercial Historical Board Wargames. In M. Mochocki (Ed.), Heritage, Memory and Identity in Postcolonial Board Games (pp. 26–44). New York – London: Routledge.
Suckling, M. (2025). Paper time machines: Critical game design and historical games. New York – London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.1201/9781003359265
Woods, S. (2012). Eurogames: The design, culture and play of modern European board games. Jefferson, North Carolina – London: McFarland & Co.
Amo (11 marca 2024). Is there a best practice for working with historic themes in games? BoardGameGeek forum. Online: <https://boardgamegeek.com/thread/3263776/is-there-a-best-practice-forworking-with-historic>. Data dostępu: 29 lipca 2024.
Axe Age (n.d.). BoardGameGeek.com. Online: <https://boardgamegeek.com/boardgame/300989/axe-age>. Data dostępu: 29 lipca 2024.
Battle for Byzantium. Full credits. (n.d.). BoardGameGeek.com. Online: <https://boardgamegeek.com/boardgame/391844/battle-for-byzantium/credits>. Data dostępu: 29 lipca 2024.
Belsat (2024). Prawdziwi bohaterowie powstania styczniowego znaleźli się w białoruskiej grze planszowej. Online: <https://belsat.eu/pl/news/prawdziwi-bohaterowie-powstania-styczniowego-znalezli-siew-bialoruskiej-grze-planszowej>. Data dostępu: 29 lipca 2024.
Byzantine Time Traveller (n.d.). Battle for Byzantium: The Board Game. Online: <https://www.byzantinetimetraveller.com/about-1-1>. Data dostępu: 29 lipca 2024.
Green Feet Games. (2024). Game overview. Online: <http://www.greenfeetgames.org/game-overview>. Data dostępu: 29 lipca 2024.
Hill, T. (2022, April 27). Writing the Game: An interview with Mark Barber. No Dice No Glory. Online: <https://nodicenoglory.com/2022/04/27/writing-the-game-an-interview-with-mark-barber/>. Data dostępu: 28 sierpnia 2024.
Leah. (2019, January 09). Diversity and inclusivity in board game design. BoardGames.ca. Online: <https://www.boardgames.ca/blogs/blog/diversity-and-inclusivity-in-board-game-design/>. Data dostępu: 28 sierpnia 2024.
Obenour, D.C. (2024, April 1). Cangaceiros’ Alessandro Lanzuisi & Emiliano Mammucari. OffShelf.net. Online: <https://offshelf.net/2024/04/01/cangaceiros-alessandro-lanzuisi-emiliano-mammucari/>. Data dostępu: 28 sierpnia 2024.
Renegade Game Studios. (n.d.). Worlds Fair 1893. Online: <https://renegadegamestudios.com/worlds-fair-1893/>. Data dostępu: 28 sierpnia 2024.
Spagnolie, S.E. (2024, February 25). Why a maths professor in the US created a board game about the medieval Deccan empires. Scroll.in. Online: <https://scroll.in/article/1064040/why-a-maths-professor-inthe-us-created-a-board-game-about-the-medieval-deccan-empires>. Data dostępu: 28 sierpnia 2024.
Table for One. (2024, April 30). Review: Nights of Fire: Battle for Budapest. Table for One. Online: <https://www.tableforone.me/reviews/reviewnights-of-fire-battle-for-budapest> Data dostępu: 28 sierpnia 2024.
Wehmeyer, L. (2022, January 17). Diversity, equity, and inclusion in the game industry. Stonemaier Games. Online: <https://stonemaiergames.com/diversity-equity-and-inclusion-in-the-game-industry/> Data dostępu: 28 sierpnia 2024.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Jerzy Szeja, Michał Mochocki

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Szczegółowe informacje dotyczące prawa autorskiego zawarte są w umowie podpisywanej między wydawcą a autorem.