Abstrakt
The text hereby presented is written in the form of an essay and, at the same time, it promotes this form – as a particular, cognitively efficient model of philosophical as well scientific investigations. It contains analytical deliberations on the sophisticated relations between a philosophical text and its nominal author who is governed by the internal logic of the narration and who ‘vanishes’ while writing. There are also the issues of an author’s professional methodological responsibility for the writing as well as the creative-interpretational function of addressees taken into account. Some necessary references to the philosophy of science as well as the philosophy of language are present in the essay, too. And within this scope, an explanatory narration is identified with a parameterization of the world being explained or described; and the so-called description always remains preferential. A significant part of the article contains some remarks about the Polish education system in the context of both tradition and perspectives of the development of European culture. What is particularly stressed is the role of the humanities in the process of educating young people who should be responsible enough to take care of the axio-variety of human culture in the future. Therefore, the conceptions of the so-called area ethics and culture enrichment ethics are emphasized as well.
Bibliografia
Ankersmit, F., 2005, Narracja - Reprezentacja – Doświadczenie. Studia z teorii historiografii, Domańska, E., (red.) Kraków: Universitas.
Austin, J., 1993, Mówienie i poznawanie, Warszawa: PWN.
Awdiejew, A., Habrajska, G., 2006, Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej (T. 2), Łask: LEKSEM.
Bartmiński, J., 2006, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Buczyńska-Garewicz, H., 2003, Milczenie i mowa filozofii, Warszawa: IFiS PAN.
Domańska, E., 2012, Historia egzystencjalna. Krytyczne studium narratywizmu i humanistyki zaangażowanej, Warszawa:PWN.
Filozofia i etyka interpretacji, 2007, Kola, A.F., Szahaj, A., (red.), Kraków: Universitas.
Habermas, J., 1999, Teoria działania komunikacyjnego (T. I), Warszawa: PWN.
Heidegger, M., 1977, List o „humanizmie”, w: Budować - Mieszkać – Myśleć. Eseje wybrane, Warszawa: Czytelnik.
Heidegger, M., 1994, Bycie i Czas (§§ 34-36), Warszawa: PWN.
Heidegger, M., 2013, W drodze do języka, Kraków: Aletheia.
Kmita, J., 1967, Wyjaśnianie naukowe a metafora, w: Studia Filozoficzne (nr 3/50).
Kmita, J., 1985, Kultura i poznanie, Warszawa: PWN.
Kmita, J, 1987, Metafora filozoficzna, w: Wokół teorii krytycznej Jürgena Habermasa, Kaniowski, A.M., Szahaj, A. (red.), Warszawa: Kolegium Otryckie.
Kmita, J., 1998, Jak słowa łączą się ze światem, Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM.
Kołakowski, L., 1972, Obecność mitu, Paryż: Instytut Literacki.
Nycz, 1990, Intertekstualność i jej zakresy, w: Pamiętnik Literacki (nr LXXXI, z. 2).
Nycz, R., 1993, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa: IBL PAN.
Nycz, R., 2013, W stronę humanistyki innowacyjnej: tekst jako laboratorium. Tradycje, hipotezy, propozycje, w: Teksty Drugie (nr 1-2).
Pałubicka, A., 2006, Myślenie w perspektywie poręczności a pojęciowa konstrukcja świata, Bydgoszcz: OW Epigram.
Pałubicka, A., 2013, Gramatyka kultury europejskiej, Bydgoszcz: OW Epigram.
Ricoueur, P., 2003, O sobie samym jako innym, Warszawa: PWN.
Searle, J., 1987, Czynności mowy, Warszawa: IW Pax.
Trzebiński, J., 2001, Narracja jako sposób rozumienia świata, w: Praktyki opowiadania, Owczarek, B., Mitosek, Z., Grajewski, W., (red.), Kraków: Universitas.
Wawrzyniak, J., 2000, Teoretyczne podstawy neonaturalistycznej bioetyki środowiskowej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM .
Wawrzyniak, J., 2005, Aksjologiczność i etyczność nauk społecznych, w: Etyczne aspekty badań społecznych (Człowiek i społeczeństwo, t. XXIV), Zamiara, K., (red.), Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Wawrzyniak, J., 2015, Etyka eutanazji. Studium filozoficzno-aksjolingwistyczne, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
White, H., 2009, Proza historyczna, Domańska, E., (red.), Kraków: Universitas.
White, H., 2010, Poetyka pisarstwa historycznego, Domańska, E., Wilczyński, M., (red.), Kraków: Universitas.
White, H., 2014, Przeszłość praktyczna, Domańska, E., (red.), Kraków: Universitas.
Zeidler, P., 2011, Wiedzotwórcza funkcja metafor w nauce a koncepcja metafory eksplikatywnej Jerzego Kmity, w: FILO-SOFIJA (nr 12/2011/1), Bydgoszcz: PTF i BTN.