Abstrakt
This article presents a neurobiological approach to linguistic research. The author describes its main neurological methods and discusses the latest findings. Some advanced achievements, including the origins of language, the mirror neurons issue and some controversies concerning FOXP2, a gene involved in the development of language skills, are also discussed. Language influence on human sociosexual behaviour has been established. The author also indicates the possibility of a new bioelectronical approach.Bibliografia
Abutalebi J., Costa A. (2008) Acquisition, processing and loss of L2: Functional, cognitive and neural perspectives. Journal of Neurolinguistics 21(6), 473-6.
Allott R. (1991) The motor theory of language. W: von Raffler-Engel W., Wind J., Jonker A. (red.), 123-57.
Ansaldo A.I., Marcotte K., Scherer L., Raboyeau G. (2008) Language therapy and bilingual aphasia: Clinical implications of psycholinguistic and neuroimaging research. Journal of Neurolinguistics 21(6), 539-57.
Bańczerowski J., Pogonowski J., Zgółka T. (1982) Wstęp do językoznawstwa. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Benítez-Burraco A., Longa V.M., Lorenzo G., Uriagereka J. (2008) Also sprach Neanderthalis… Or Did She? Biolinguistics 2(2), 225-32.
Boeckx C., Grohmann K.K. (2007) The Biolinguistics manifesto. Biolinguistics 1, 1-8.
Bormann T., Wallesch C.W., Seyboth M., Blanken G. (2009) Writing two words as one: Word boundary errors in a German case of acquired surface dysgraphia. Journal of Neurolinguistics 22(1), 74-82.
Christensen K.R. (2009) Negative and affirmative sentences increase activation in different areas in the brain. Journal of Neurolinguistics 22(1), 1-17.
Churchland P.M. (1981) Eliminative Materialism and the Propositional Attitudes, Journal of Philosophy 78(2), 67-90.
Churchland P.S. (1994) Can Neurobiology Teach us Anything about Consciousness? Proceedings and Addresses of the American Philosophical Association 67(4), 23-40.
Corballis M. (1999) The Gestural Origins of Language. American Scientist 87(2), 138-45.
Damasio A.R. (1999) Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Darwin K. (1959) Wspomnienia o rozwoju mojego umysłu i charakteru. Warszawa: PWRiL.
Dawkins R. (1996) Samolubny gen. Warszawa: Prószyński i Ska.
Duch W. (2002) Fizyka umysłu. Postępy Fizyki 53D, 92-103.
Duch W. (2006) Od mózgu do umysłu. Charaktery 1 (Wydanie specjalne), 18-23.
Epstein O., Perkin G.D., de Bono D.P., Cookson J. (2001) Badanie kliniczne. Lublin: Wydawnictwo Czelej.
Evans-Pritchard E.E. (2007) Czarownictwo jako wyjaśnienie nieszczęśliwych wydarzeń. W: Nowicka E., Głowacka-Grajper M. (red.).
Fehér O., Wang H., Saar S., Mitra P.P., Tchernichovski O. (2009) De novo establishment of wild-type song culture in the zebra finch. Nature. DOI:10.1038/nature07994.
Fitch W.T. (2000) The evolution of speech: a comparative review. Trends in Cognitive Sciences 4(7), 258-67.
Gärdenfors P. (1995) Language and the Evolution of Cognition. Lund University Cognitive Studies 41.
Gleitman L.R., Liberman M., Osherson D.N. (red.) (1995) An Invitation to Cognitive Science. 2nd Edition – Vol. 1: Language. Cambridge, Massachusetts: MIT Press.
Gomułka W.S., Rewerski W. (red.) (1992) Encyklopedia zdrowia. Tom I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Goodall J. (1986) The Chimpanzees of Gombe: Patterns of Behavior. Cambridge, Massachusetts: Belknap Press.
Gorzelańczyk E.J. (2000) Pamięć, świadomość, język. Zastosowanie algorytmu optymalizującego odstępy między powtórkami w glottodydaktyce. Poznań: Oficyna Wydawnicza Medsystem.
Gorzelańczyk E.J., Nowakowski P. (1999) Pamięć, świadomość i biologiczne podłoże pochodzenia języka. Investigationes Linguisticae 7, 161-72.
Grafen A. (1990) Biological signals as handicaps. Journal of Theoretical Biology 144, 517-46.
Green D.W., Abutalebi J. (2008) Understanding the link between bilingual aphasia and language control. Journal of Neurolinguistics 21(6), 558-76.
Hewes G.W. (1973) Primate communication and the gestural origin of language. Current Anthropology 14, 5-24.
Hockett Ch. (1960) The origin of speech, Scientific American 203(3), 88-96.
Iacoboni M., Dapretto M. (2006) The mirror neuron system and the consequences of its dysfunction. Nature Reviews Neuroscience 7(12), 942-51.
Iacoboni M., Molnar-Szakacs I., Gallese V., Buccino G., Mazziotta J.C., Rizzolatti G. (2005) Grasping the Intentions of Others with One’s Own Mirror Neuron System. PLoS Biology 3(3), 529-35.
Kemmerer D., Tranel D., Zdanczyk C. (2009) Knowledge of the semantic constraints on adjective order can be selectively impaired. Journal of Neurolinguistics 22(1), 91-108.
Kirby S., Cornish H., Smith K. (2008) Cumulative cultural evolution in the laboratory: An experimental approach to the origins of structure in human language. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 105(31), pp. 10681-6. DOI:10.1073/pnas.0707835105.
Krause J., Lalueza-Fox Ch., Orlando L., Enard W., Green R.E., Burbano H.A., Hublin J.J., Hänni C., Fortea J., de la Rasilla M., Bertranpetit J., Rosas A., Pääbo S. (2007) The derived FOXP2 variant of modern humans was shared with Neandertals. Current Biology 17, 1908-12.
Ladd D.R., Dediu D., Kinsella A.R. (2008) Languages and Genes: Reflections on Biolinguistics and the Nature-Nurture Question. Biolinguistics 2(1), 114-26.
Lanigan R.L. (1991) Roman Jakobson‘s Semiotic Theory of Communication. Annual Meeting of the Speech Communication Association (77th, Atlanta, GA, October 31-November 3).
Laskowska I., Ciesielski M., Gorzelańczyk E.J. (2008) Udział jąder podstawy w regulacji funkcji emocjonalnych. Neuropsychiatria i Neuropsychologia 3 (3-4), 107-15.
Lenneberg E. (1967) Biological Foundations of Language. New York: John Wiley.
Lévi-Strauss C. (1970) Antropologia strukturalna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Lieberman E., Michel J.B., Jackson J., Tang T., Nowak M.A. (2007)
Quantifying the evolutionary dynamics of language. Nature 449, 713-6. DOI:10.1038/nature06137.
Longstaff A. (2006) Neurobiologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
March E.G., Pattison P., Wales R. (2009) The role of cognition in contextdependent language use: Evidence from Alzheimer‘s disease. Journal of Neurolinguistics 22(1), 18-36.
Matuszewska K. (2007) Studium porównawcze ewolucji zdolności językowych u człowieka i innych naczelnych. PFK: Teksty pokonferencyjne 1, 46-61.
Molenberghs P., Cunnington R., Mattingley J.B. (2009) Is the mirror neuron system involved in imitation? A short review and meta-analysis. Neuroscience and Biobehavioral Reviews 33 (7), 975-80.
Morris D. (1997) Naga małpa. Warszawa: Prima.
Nelissen K., Luppino G., Vanduffel W., Rizzolatti G., Orban G.A. (2005) Observing Others: Multiple Action Representation in the Frontal Lobe. Science 310, 332-6.
Nowak P., Nowakowski P. (red.) (2006) Język, Komunikacja, Informacja. Tom I. Poznań: Sorus.
Nowak P., Nowakowski P. (2006) Człowiek a potrzeba informacji. Kilka refleksji na marginesie założeń teorii społeczeństwa informacji. W: Nowak P., Nowakowski P. (red.), 157-66.
Nowakowski P. (2006) Emocjonalne podłoże wypowiedzi językowych. Zarys problematyki z perspektywy biolingwistyki. W: Nowak P., Nowakowski P. (red.), 143-55.
Nowicka E., Głowacka-Grajper M. (red.) (2007) Świat człowieka – świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Oberman L.M., T, Hubbard E.M., McCleery J.P., Altschuler E.L., Ramachandran V.S., Pineda J.A. (2005) EEG evidence for mirror neuron dysfunction in autism spectrum disorders. Cognitive Brain Research 24, 190-8.
Osterhout L., Poliakov A., Inoue K., McLaughlin J., Valentine G., Pitkanen I., Frenck-Mestre Ch., Hirschensohn J. (2008) Second-language learning and changes in the brain. Journal of Neurolinguistics 21 (6), 509-21. di Pellegrino G., Fadiga L., Fogassi L., Gallese V., Rizzolatti G. (1992) Understanding motor events: a neurophysiological study. Experimental Brain Research 91, 176-80.
Pinker S. (1995) Language Acquisition. W: Gleitman L.R., Liberman M., Osherson D.N. (red.).
Pinker S., Bloom P. (1990) Natural language and natural selection. Behavioral and Brain Sciences 13 (4), 707-84.
Pogonowski J. (1983) Semiotyczne Aspekty Genetyki Molekularnej. Kosmos 3, 425-31.
Pollick A.S., de Waal F.B.M. (2007) Ape gestures and language evolution.
Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 104 (19) 8184-9.
Pomiankowski A. (1987) Sexual selection: the handicap principle does work – sometimes. Proceedings of the Royal Society of London B 231, 123-45.
Pruetz J.D., Bertolani P. (2007) Savanna Chimpanzees, Pan troglodytes verus, Hunt with Tools. Current Biology 17 (5), 412-7.
von Raffler-Engel W., Wind J., Jonker A. (red.) (1991) Studies in Language Origins, Vol. 2. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Ramachandran V.S. (2000) Mirror neurons and imitation learning as the driving force behind „the great leap forward“ in human evolution, Edge 69.
Ramachandran V.S. (2006) The Neurology Of Self-Awareness. Edge 201.
Ramachandran V.S., Oberman L.M. (2006) Broken Mirrors: A Theory of Autism. Scientific American 295 (5), 62-9.
Rizzolatti G., Arbib M.A. (1998) Language within our grasp. Trends in Neurosciences 21(5), 188-194.
Rizzolatti G, Fadiga L, Gallese V, Fogassi L. (1996) Premotor cortex and the recognition of motor actions. Cognitive Brain Research 3 (2), 131-41.
Rodríguez-Ferreiro J., Davies R., González-Nosti M., Barbón A., Cuetos F. (2009) Name agreement, frequency and age of acquisition, but not grammatical class, affect object and action naming in Spanish speaking participants with Alzheimer’s disease. Journal of Neurolinguistics 22 (1), 37-54.
Roll M., Horne M., Lindgren M. (2009) Left-edge boundary tone and main clause verb effects on syntactic processing in embedded clauses – An ERP study. Journal of Neurolinguistics 22 (1), 55-73.
Savage-Rumbaugh E.S., Murphy J., Sevcik R.A., Brakke K.E., Williams S.L., Rumbaugh D.M. (1993) Language comprehension in ape and child. Monographs of the Society for Research in Child Development 58 (3-4), 1-222.
Sedlak W. (1980) Homo electronicus. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Sedlak W. (1988) Wprowadzenie w bioelektronikę. Wrocław: Ossolineum.
Silbergleit A.K., Feit H., Silbergleit R. (2009) Neurogenic stuttering in corticobasal ganglionic degeneration: A case report, Journal of Neurolinguistics 22 (1), 83-90.
Smal T., Zduniak A. (red.) (2008) Edukacja bez granic – mimo barier: przestrzeń tworzenia. Tom II. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa.
Soon CS, Brass M, Heinze HJ, Haynes JD (2008) Unconscious determinants of free decisions in the human brain. Nature neuroscience 11, 543-5.
Spisak K. (2009) Układ strateg – recenzent w ludzkim mózgu. Neuropsychiatrii i Neuropsychologia 4 (1), 43-50.
Ślusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K. (2004) Podstawy pielęgniarstwa. Tom II. Lublin: Wydawnictwo Czelej.
Théoret H., Pascual-Leone A. (2002) Language Acquisition: Do as You Hear. Current Biology 12 (21), 736-7.
Trzebiński H., Słomko W., Hagner W., Dzierżanowski M. (2008) Biofeedback jako metoda wspomagająca proces uczenia się. W: Smal T.,
Zduniak A. (red.), 457-60.
Turella L., Pierno A.C., Tubaldi F., Castiello U. (2009) Mirror neurons in humans: Consisting or confounding evidence? Brain and Language 108, 10-21.
Urbanowicz Z. (2002) Współczesne mianownictwo anatomiczne. Lublin: Wydawnictwo Czelej.
de Waal F.B.M. (1989) Peacemaking Among Primates. Cambridge: Harvard University Press.
de Waal F.B.M. (1995) Bonobo Sex and Society. The behavior of a close relative challenges assumptions about male supremacy in human evolution. Scientific American 272 (3), 82–8.
Williams J. H. G., Whiten A., Suddendorf T., Perrett D.I. (2001) Imitation, mirror neurons and autism. Neuroscience and Biobehavioral Reviews 25 (4), 287-95.
Wróbel A. (1997) Zbiorcza aktywność elektryczna mózgu. Kosmos 46, 317-26.
Zahavi A. (1975) Mate selection – a selection for a handicap. Journal of Theoretical Biology 53 (1), 205-14.
Zahavi A. (1977) The cost of honesty (further remarks on the handicap principle). Journal of Theoretical Biology 67 (3), 603-5.