Abstrakt
Racjonalność polityki odnoszącej się do nauki i szkolnictwa wyższego opiera się na założeniu, że celem polityki jest jak najlepsza jakość badań i nauczania. Przyjmuje się przy tym, że owa jakość jest cechą stopniowalną i mierzalną. Określają ją przyjęte i ciągle doskonalone wskaźniki i parametry. Na ich podstawie dokonuje się ewaluacji dokonań placówek naukowych. Wyniki ewaluacji są podstawą finansowania. Lepszym – według przyjętych wskaźników – placówkom płaci się lepiej. Czy taka merytokratyczna zasada podziału pieniędzy poprawia jakość badań i nauczania? Według autora brak na to przekonujących dowodów. Na jakość badań i nauczania wpływa także etos nauki, określający wzory i wartości regulujące rolę nauczyciela i badacza. Końcowa część artykułu zawiera analizę związków między etosem akademickim a opartą na parametrach i wskaźnikach polityką tworzenia jakości.
Bibliografia
Antonowicz D., Brzeziński J.M. 2013. Doświadczenia parametryzacji jednostek naukowych z obszaru nauk humanistycznych i społecznych 2013 – z myślą o parametryzacji 2017, „Nauka”, nr 4.
Bachmannn K. 2013. Rankingi szkół wyższych nie są obiektywne, „Gazeta Wyborcza” (http://wroclaw.gazeta.pl/wroclaw/1,35771,14715050,Bachmann__Rankingi_szkol_wyzszych_nie_sa_obiektywne.html#).
Białecki I. 2007. Mertona etos nauki a zmiany sytuacji szkół wyższych, w: A. Lewicka-Strzałecka (red.): Współczesne wyzwania nauk praktycznych, księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Gacparskiemu, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa, s. 117–137.
Boudon R. 1977. Les effets pervers et l’action sociale, PUF, Paris.
Kołakowski L. 1994. Po co uniwersytet?, „Gazeta Wyborcza”, nr 61.
Kwiek M. 2010. Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Lyotard J.F. 1993. Political Writings, UCL Press, London.
Merton R.K. 2002. Teoria socjologiczna i struktura społeczna, rozdz. „Nauka i demokratyczny ład społeczny”, tłum. E.T. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Szawiel T. 2005. Wartości a transformacja, w: Jan Szomburg i in., System wartości i norm społecznych podstawą rozwoju Polski, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk, s. 46.