Słowa kluczowe
teoria prawa
teoria podejmowania decyzji
ekonomiczna analiza prawa
metodologia nauk prawnych
Petrażycki
Jak cytować
Abstrakt
W artykule przedstawiam podstawowe założenia behawioralnego podejścia do analiz prawa i wykazuję, że akceptacja twierdzeń dotyczących zastosowania nauk behawioralnych do analiz prawa, formułowanych przez zwolenników tego podejścia, prowadzi do paradoksu. We współczesnej refleksji nad prawem, prowadzonej zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej, twierdzi się, że wyniki badań nauk behawioralnych mogą znaleźć zastosowanie w kontekstach prawnych. Odwołania do wiedzy o działaniu mają umożliwić z jednej strony adekwatne wyjaśnienie (przez teoretyków) wpływu prawa na działania, z drugiej zaś – skuteczne wpływanie (przez prawodawców) na zachowania i decyzje adresatów norm prawnych. Analizuję, czy aktualne badania i ustalenia nauk behawioralnych pozwalają na formułowanie tak daleko idących wniosków i rekomendacji dotyczących treści norm prawnych oraz ich oddziaływania na decyzje adresatów norm, jak te spotykane w omawianych i krytykowanych pracach. Pokazuję, w jaki sposób paradoksów można uniknąć, nawiązując do koncepcji teoretycznych Leona Petrażyckiego, a w szczególności metodologicznych aspektów jego rozważań.Finansowanie
Narodowe Centrum Nauki - grant nr DEC-2012/07/N/HS1/01560
Bibliografia
Arlen J., Talley E. 2008, Experimental law and economics, Cheltenham: Edward Elgar Publishing
Calabresi G. 1975, Concerning cause and the law of torts. An essay for Harry Kalven, ”The University of Chicago Law Review” (43)
Cartwright N. 2007, Hunting causes and using them, Cambridge University Press
Cooter R., Ulen T. 2009, Ekonomiczna analiza prawa, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck
Eells E. 1991, Probabilistic causality, Cambridge University Press
Ellickson R. 1994, Order without law: how neighbors settle disputes, Cambridge, Mass: Harvard University Press
Faralli C. 2005, The legacy of American legal realism, ”Scandinavian Studies in Law” 48
Fittipaldi E. 2012, Everyday legal ontology. A psychological and linguistic investigation within the frame of Leon Petrazycki’s theory of law, Milan: LED Edizioni Univeritarie
Galbiati R., Vertova P. 2008, Obligations and cooperative behavior in public good games, ”Games and Economic Behavior”, Elsevier 64(1)
Gneezy U., Rustichini A. 2000, A fine is a price, ”The Journal of Legal Studies” 29(1)
Guthrie Ch., 2003, Prospect theory, risk preference, and the law, ”Northwestern University Law Review” 97
Hausman D. 1992, Essays on philosophy and economic methodology, Cambridge University Press
Hume D. 2005, Traktat o naturze ludzkiej, Warszawa: Fundacja Aletheia Jolls Ch., Sunstein C., Thaler R. 1998, A behavioral approach to law and economics, “Stanford Law Review” 5(50)
Kahneman D., Tversky A. 1979, Prospect theory: an analysis of decision under risk, ”Econometrica” 47
Kant I. 2001, Krytyka czystego rozumu, Kęty: Wydawnictwo Antyk
Korobkin R., Ulen T. 2000, Law and behavioral science: removing rationality assumption from law and economics, ”California Law Review” (88), str. 1051-1144
Kotarbiński T., 1969, Petrażyckiego koncepcja twierdzenia adekwatnego na tle dawniejszych doktryn pokrewnych, [w:] Z zagadnień teorii prawa i teorii nauki Leona Petrażyckiego, K. Opałek (red.), Warszawa: PWN
Kurczewski J. 1975, Pojęcia i teorie, [w:] Prawo w społeczeństwie, J. Kurczewski (red.), Warszawa: PWN
Kurczewski J. 1977, O badaniu prawa w naukach społecznych, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Lande J. 1959, Studia z filozofii prawa, Warszawa: PWN
Landes W.M, Posner R. 1983, Causation in tort law: an economic approach, ”Journal of Legal Studies” 12
Leśniewski S. 1911, Przyczynek do analizy zdań egzystencjalnych, ”Przegląd Filozoficzny” 3(14)
Małecka M. 2012, Czy zastosowanie teorii decyzji do analiz prawa prowadzi do paradoksu?, „Przegląd Filozoficzny Nowa Seria” 2(82)
Neumann von. J, Morgenstern O. 1947, Theory of games and economic behavior, Princeton University Press
Pearl J. 2000, Causality: models, reasoning, and inference, Cambridge University Press
Peterson M. 2009, An introduction to decision theory, Cambridge University Press
Petrażycki L. 1959a, Wstęp do nauki prawa i moralności. Podstawy psychologii emocjonalnej, Warszawa: PWN
Petrażycki L. 1959b, Teoria prawa i państwa t.1, Warszawa: PWN
Petrażycki L. 1959c, Teoria prawa i państwa t.2, Warszawa: PWN
Petrażycki L. 1985, O nauce, prawie i moralności. Pisma wybrane, Warszawa: PWN
Piniewski B., Codagnone, C., Osimo, D. 2011, Nudging lifestyles for better health outcomes: crowdsourced data and persuasive technologies for behavioral change, ”JRC Scientific and Technical Reports”, European Commission
Polinsky A.M., Shavell S. 2007, Handbook of Law and Economics, Amsterdam-Boston: Elsevier North-Holland Publishing Company
Salzberger E. 2007, The economic analysis of law – the dominant methodology for legal research?!, ”University of Haifa Faculty of Law Legal Studies Research Paper” no. 1044382
Shavell S. 1980, An analysis of causation and the scope of liability in the law of torts, ”The Journal of Legal Studies” (9)
Spirtes P., Glymour C., and Scheines R. 1993, Causation, Prediction and Search, New York/Heidelberg: Springer-Verlag
Sunstein C. 2000, Introduction, [w:] Behavioral law & economics, Sunstein C. (red.), Cambridge University Press.
Suppes P. 1970, A probabilistic theory of causality, Amsterdam-Boston: Elsevier North-Holland Publishing Company
Tversky A., Kahneman D. 1974, Judgment under uncertainty: heuristics and biases, ”Science” (185)
Woleński J. 1969, Metodologiczne dążenia Petrażyckiego a współczesna teoria nauki, [w:] Z zagadnień teorii prawa i teorii nauki Leona Petrażyckiego, K. Opałek (red.), Warszawa: PWN
Wróblewski J. 1960, Metodologia etyki Leona Petrażyckiego, „Studia Filozoficzne” 2-3