Dialog z interesariuszami środowiskowymi w projektowaniu wizji i reformy szkolnictwa wyższego w Polsce (2013-2015)
PDF

Słowa kluczowe

reforma szkolnictwa wyższego
polityka szkolnictwa wyższego
uniwersytet
interesariusze
dialog społeczny

Jak cytować

Dziedziczak-Foltyn, A. (2015). Dialog z interesariuszami środowiskowymi w projektowaniu wizji i reformy szkolnictwa wyższego w Polsce (2013-2015). Nauka I Szkolnictwo Wyższe, (1(45), 137–159. https://doi.org/10.14746/nsw.2015.1.6

Abstrakt

W relacji pomiędzy państwem a interesariuszami interesujące jest zwłaszcza to, z jakim przyjęciem spotyka się projektowana i wdrażana reforma, jakie grupy ją popierają, a jakie się jej sprzeciwiają, zaś w przypadku sprzeciwu – co jest osią owej niezgody. Przedmiotem prezentowanych w artykule rozważań w odniesieniu do reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce jest niezgodność wartości przyjmowanych przez interesariuszy wewnętrznych – część kadry akademickiej z wartościami preferowanymi przez interesariuszy zewnętrznych, czyli państwo. Artykuł dotyczy przede wszystkim stanowisk i działań grup interesariuszy środowiskowych sprzeciwiających się forsowanemu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego nurtowi reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce i/lub proponujących własną wizję zmian w szkolnictwie wyższym i nauce w latach 2013-2015, tj. Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Obywateli Nauki oraz Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. Odniesienie się w tekście do reakcji ministerstwa na te działania pozwala również wyciągnąć wnioski na temat natury społecznego dialogu interesariuszy środowiskowych z ministerstwem i stopnia partycypacji środowiska w procesie reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce.

W relacji pomiędzy państwem a interesariuszami interesujące jest zwłaszcza to, z jakim przyjęciem spotyka się projektowana i wdrażana reforma, jakie grupy ją popierają, a jakie się jej sprzeciwiają, zaś w przypadku sprzeciwu – co jest osią owej niezgody. Przedmiotem prezentowanych w artykule rozważań w odniesieniu do reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce jest niezgodność wartości przyjmowanych przez interesariuszy wewnętrznych – część kadry akademickiej z wartościami preferowanymi przez interesariuszy zewnętrznych, czyli państwo. Artykuł dotyczy przede wszystkim stanowisk i działań grup interesariuszy środowiskowych sprzeciwiających się forsowanemu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego nurtowi reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce i/lub proponujących własną wizję zmian w szkolnictwie wyższym i nauce w latach 2013-2015, tj. Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Obywateli Nauki oraz Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. Odniesienie się w tekście do reakcji ministerstwa na te działania pozwala również wyciągnąć wnioski na temat natury społecznego dialogu interesariuszy środowiskowych z ministerstwem i stopnia partycypacji środowiska w procesie reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce.

https://doi.org/10.14746/nsw.2015.1.6
PDF

Bibliografia

Antonowicz, D., Bilewicz, M., Kulczycki, E. (2014a). Wielki świat lub zaścianek. Forum Akademickie.3. https://forumakademickie.pl/fa/2014/03/kronika-wydarzen/wielki-swiat-lub-zascianek/ [15.07.2015].

Antonowicz, D., Bilewicz, M., Kulczycki, E. (2014b). Uciec z peryferii nauki. Gazeta Wyborcza. 13.06.2014. http://wyborcza.pl/magazyn/1,139105,16153460,Uciec_z_peryferii_nauki.html [15.07.2015].

Bjørkquist, C. (2011). Stakeholders Regimes in Old Ideas Higher Education in New Bottles? Münster: Waxmann.

Czyżewski, M. (2009). Działania „neopozorne”. Uwagi na temat przeobrażeń komunikowania publicznego i życia naukowego. Przegląd Socjologiczny. LVIII/1: 9-31.

Dunin, K., Gdula, M. (2013). Bez filozofii uniwersytet to zawodówka dla stażystów (list otwarty). http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/nauka/20131230/bez-filozofii-uniwersytetzawodowka-dla-stazystow-list-otwarty [15.07.2015].

Dziedziczak-Foltyn, A. (2009). O reformowaniu szkolnictwa wyższego w Polsce w latach 1989- 2009 i towarzyszącej temu debacie publicznej. Przegląd Socjologiczny. 3: 51-75.

Dziedziczak-Foltyn, A. (2011). Plusy i minusy reformy szkolnictwa wyższego w Polsce – próba analizy debaty publicznej. W: J. Kostkiewicz, A. Domagała-Kręcioch, M.J. Szymański (red.). Szkoła wyższa w toku zmian. Debata wokół ustawy z 18 marca 2011 roku (95-117). Kraków: Impuls.

Dziedziczak-Foltyn, A. (2014). Recepcja przemian instytucji szkoły wyższej – szkic o dwóch formacjach w dyskursie naukowym. Nauka i Szkolnictwo Wyższe. 1-2(43-44): 30-45.

Forum Akademickie (2014). Okrągły stół humanistyki… 3. https://forumakademickie.pl/fa/2014/03/kronika-wydarzen/okragly-stol-humanistyki/ [15.07.2015].

In-Formacja (2015). Biuletyn Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. 1. http://komitethumanistyki.pl/wp-content/uploads/2015/06/biuletyn-nr-1.pdf [20.07.2015].

KKHP. Czarna procesja nauki. Oświadczenie. 4.06.2015. http://komitethumanistyki.pl/2015/06/04/czarna-procesja-nauki/ [20.07.2015].

KKHP. Okrągły stół – spotkanie z Leną Kolarską-Bobińską (26 lutego 2015), http://komitethumanistyki.pl/wydarzenia/okragly-stol-spotkanie-z-lena-kolarska-bobinska-26-lutego-2015/ [20.07.2015].

KKHP. Oświadczenie Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej z 18.03.2015, http://komitethumanistyki.pl/2015/03/18/oswiadczenie-komitetu-kryzysowego-humanistyki-polskiej/ [20.07.2015].

KKHP. Postulaty antykryzysowe. 3.02.2015. http://komitethumanistyki.pl/program/postulaty--antykryzysowe/ [20.07.2015].

KKHP. Sprawozdanie z protestu, który miał miejsce przez MNiSW w dniu 19 maja 2015 r. http://komitethumanistyki.pl/wydarzenia/wyklady-okupacyjne-kkhp-przed-ministerstwem-nauki-i-szkolnictwa-wyzszego-19-maja-2015/sprawozdanie-prof-ewy-graczyk-2/ [20.07.2015].

KKHP. Wymiana listów z ministerstwem. 25.03.2015. http://komitethumanistyki.pl/2015/03/25/wymiana-listow-z-ministerstwem/#more-179 [20.07.2015].

KRASP. Deklaracja Prezydium KRASP i Prezydium PAN z dnia 26 kwietnia 2007 r. w sprawie zasad reformowania polskiej nauki i szkolnictwa wyższego. http://www.krasp.org.pl/pl/archiwum_uchwaly_2005_2008/u_2005_2008 [10.07.2015].

KRASP. Dokument 1/V: Uchwała w sprawie konieczności przyspieszenia prac nad Strategią rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce. Prezydium KRASP. 12-13.09.2008. http://www.krasp.org.pl/pl/archiwum_uchwaly_2008_2012/u_2008_2012 [10.07.2015].

KRASP. Dokument 1/VI: Uchwała w sprawie realizacji strategii rozwoju szkolnictwa wyższego i nauki. Prezydium KRASP. 8-9.12.2011. http://www.krasp.org.pl/pl/uchwaly/uchwaly_krasp [10.07.2015].

KRASP. Dokument 22/V: Uchwała w sprawie zmian w szkolnictwie wyższym stanowiących element procesu modernizacji kraju. Zgromadzenie Plenarne KRASP. 5-6.06.2009. http://www.krasp.org.pl/pl/archiwum_uchwaly_2008_2012/u_2008_2012 [10.07.2015].

KRASP. Dokument 34/VI: Uchwała w sprawie przyjęcia opracowania Program rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 r. Prezydium KRASP. 27.02.2015. http://www.krasp.org.pl/pl/uchwaly/uchwaly_krasp [10.07.2015].

KRASP. Dokument 36/V: Uchwała w sprawie przyjęcia dokumentu Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego 2010-2020 – projekt środowiskowy. Załączniki do uchwały. Zgromadzenie Plenarne KRASP. 6-7.05.2010. http://www.krasp.org.pl/pl/archiwum_uchwaly_2008_2012/u_2008_2012 [10.07.2015].

KRASP. Dokument 40/VI: Uchwała w sprawie opracowania Program rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 r. Zgromadzenie Plenarne KRASP. 22.05.2015. http://www.krasp.org.pl/pl/uchwaly/uchwaly_krasp [10.07.2015].

KRASP. Dokument 56/V: Uchwała w sprawie strategii rozwoju szkolnictwa wyższego. Prezydium KRASP. 8-9.12.2011. http://www.krasp.org.pl/pl/archiwum_uchwaly_2008_2012/u_2008_2012 [10.07.2015].

KRASP. Dokument 9/VI: Uchwała Prezydium KRASP z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie współdziałania MNiSW-KRASP na rzecz modernizacji kraju. Apel do Parlamentu i Rządu Rzeczypospolitej Polskiej. Prezydium KRASP. 10-11.01.2013. http://www.krasp.org.pl/pl/uchwaly/uchwaly_krasp [10.07.2015].

KRASP. Sprawozdanie z działalności Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich za rok 2014. http://www.krasp.org.pl/pl/inne_dokumenty/inne_dokumenty [10.07.2015].

Kulczycki, E. (2014). Nie ma kryzysu w humanistyce. Nie ma niczego, Warsztat Badacza, http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/nie-ma-kryzysu-w-humanistyce-nie-ma-niczego/ [15.07.2015].

Kwiek, M. (2010). Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie. Poznań: Wyd. Naukowe UAM.

Kwiek, M. (2012). Uniwersytet jako „wspólnota badaczy”? Polska z europejskiej perspektywy porównawczej i ilościowej. Nauki i Szkolnictwo Wyższe 2(40): 71-101.

Kwiek, M. (2013). Reformy instytucji europejskiego uniwersytetu: napięcia, kolizje, wyzwania. Principia. Pisma koncepcyjne z filozofii i socjologii teoretycznej. LVII-LVIII: 247-268.

List otwarty naukowców do minister nauki i szkolnictwa wyższego w sprawie humanistyki. 17.02.2014. http://wyborcza.pl/1,76842,15472249,List_otwarty_naukowcow_do_minister_nauki_i_szkolnictwa.html [15.07.2015].

List otwarty polskich starożytników. 23.01.2014. http://www.rp.pl/artykul/1081453.html [15.07.2015].

Mikołajczyk, K., Pawlaczyk, K. (2015). Jakie mają być nasze uczelnie i polska nauka? – relacja z debaty o przyszłości szkolnictwa wyższego i nauki w Polsce. E-mentor. 3(60): 4-6.

MNiSW. List Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Leny Kolarskiej-Bobińskiej. https://www.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2014_03/7982d0cccf7ad9165f1b4488c0c313dd.pdf [22.07.2015].

MNiSW. Odpowiedź na postulaty Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. 10.06.2015. http://www.nauka.gov.pl/aktualnosci-ministerstwo/odpowiedz-na-postulaty-komitetukryzysowego-humanistyki-polskiej.html [22.07.2015].

MNiSW. Stenogram 1: Przyszłość szkolnictwa wyższego w Polsce: cele, struktury, mechanizmy finansowania. http://www.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2015_07/4123c8e1cdae613e1af02d2356085978.pdf [22.07.2015].

MNiSW. Stenogram 3: Ścieżki kariery akademickiej i naukowej. http://www.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2015_07/be65ca1a912fb3bdc16480594fc6de04.pdf [22.07.2015].

Musiał, K. (2013). Uniwersytet na miarę swego czasu. Transformacja społeczna w dobie postindustrialnej a zmiany w szkolnictwie wyższym krajów nordyckich. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Muszewska, A., Niesiołowski-Spanò, Ł., Pieniądz, A. (red.) (2015). Pakt dla nauki, czyli jak nauka może służyć społeczeństwu. Obywatelski projekt zmian w nauce i szkolnictwie wyższym w Polsce. Warszawa: Obywatele Nauki.

Neave, G. (2002). The Stakeholder Perspective Historically Explored. W: J. Enders, O. Fulton (red.). Higher education in a globalising world. Dordrecht: Kluwer Academic Publisher. Newman, F., Couturier, L., Scurry, J. (2004). The Future of Higher Education. Rhetoric, Reality, and the Risks of the Market. San Francisco: Jossey-Bass.

Niesiołowski-Spanò, Ł., Pieniądz, A. (2015). Sanacja uniwersytetu. Rzeczpospolita. 30.06.2015.

Obywatele Nauki. Marcin Zaród o debacie zorganizowanej przez MNiSW „Jakie mają być nasze uczelnie i polska nauka”. http://obywatelenauki.pl/2015/06/marcin-zarod-o-debacie-zorganizowanej-przez-mnisw-jakie-maja-byc-nasze-uczelnie-i-polska-nauka/ [22.07.2015].

Obywatele Nauki. Subiektywne refleksje po publikacji Paktu dla Nauki i pierwszej o nim debacie. Ł. Niesiołowski- Spanò. http://obywatelenauki.pl/2015/06/subiektywne-refleksje-popublikacji- paktu-dla-nauki-i-pierwszej-o-nim-debacie/ [22.07.2015].

Obywatele Nauki 2015. Okrągły Stół Humanistyki – sprawozdanie. http://obywatelenauki.pl/2014/02/okragly-stol-humanistyki-sprawozdanie/ [22.07.2015].

Szczepański, J. (1999). Reformy, rewolucje, transformacje. Warszawa: IFiS PAN.

Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, t.j. http://isip.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20051641365 [22.07.2015].

Woźnicki, J. (red.) (2015a). Program rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 r., część I: Opis prac nad Programem rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 r. i jego najważniejsze elementy. Warszawa: KRASP, Fundacja Rektorów Polskich.

Woźnicki, J. (red.) (2015b). Program rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 r., część II: Misja społeczna uniwersytetu w XXI wieku. Warszawa: KRASP, Fundacja Rektorów Polskich.

Woźnicki, J. (red.) (2015c). Program rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 r., część V: Deregulacja w systemie szkolnictwa wyższego. Warszawa: KRASP, Fundacja Rektorów Polskich.

Zybała, A. (2013). Państwo i społeczeństwo w działaniu. Polityki publiczne wobec potrzeb modernizacji państwa i społeczeństwa. Warszawa: Difin.