Keywords
minority literature
cultural studies
Arthur Jablonski
How to Cite
Abstract
The article includes a description of the ideological and artistic contents of two novels Namerkôny
(2012) and Smùgã (2014) by Artur Jabłoński. The author of this literature is a historian, journalist, local politician, the former president of Kashubian-Pomeranian Association and the co-founder of Stowarzyszenie Osób Narodowości Kaszubskiej „Kaszëbskô Jednota” (The Association of Kashubian People „Kaszëbskô Jednota”). His novels make specific, ethnic interpretation of the
history and the present of the Kashubians. In the first novel, the title protagonist is a stigmatized
man who is rebellious and inquisitive. He seeks the Kashubian identity, which will be free of
Polish and German political aims. The second novel in partial distance only declared in the title
describes the contemporary reality of Pomerania from afar. This reality is full of materialism and
consumerism whereas the unique individuals must somehow struggle with the hostile world. In
both cases, the novel’s main character is subject to changes in their personality which lead them
to become nationality-wise aware Kashubian men. The differences in plot and style between the
novels stem from the fact that this development is carried out in the style of political fiction and
social utopia (Namerkôny) or in the criminal or drama convention (Smùgã).
References
Janke Stanisław, Derdowski. Gdańsk, Czec 2002.
Samp Jerzy, Wstęp. W: H. J. Derdowski, Ò panu Czôrlińsczim, co do Pùcka pò sécë jachôł. Oprac. J. Samp, J. Treder, E. Gołąbek. Gdańsk 2007.
Borzyszkowski Józef, Portret Floriana Ceynowy w pracach biografów i następców. W: Życie i dzieła Floriana Ceynowy (1817–1881). Red. J. Borzyszkowski. Gdańsk, Instytut Kaszubski 2012, s. 231–298.
Kuik-Kalinowska Adela, Kalinowski Daniel, Od Smętka do Stolema. Wokół literatury Kaszub. Gdańsk–Słupsk, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej 2009, s. 67–110;
Pieróg Ireneusz, Florian Stanisław Ceynowa. Życie i działalność. Toruń 2009;
Treder Jerzy, Wstęp. W: F. Ceynowa, Rozmòwa Pòlôcha z Kaszëbą. Rozmòwa Kaszëbë z Pòlôchã. Oprac. wstęp i przypisy J. Treder. Gdańsk 2007;
Karnowski Jan, dr Florian Ceynowa. Oprac. i posł. J. Treder. Gdańsk, Czec 1997;
Obracht-Prondzyński Cezary, Jan Karnowski (1886–1939). Pisarz, polityk i kaszubsko-pomorski działacz regionalny. Gdańsk 1999
Borzyszkowski Józef, Aleksander Majkowski (1876–1938). Biografia historyczna. Gdańsk–Wejherowo, Instytut Kaszubski 2002.
Schodzińska Joanna, Franciszek Sędzicki (1882–1957). Działacz narodowy, regionalista i poeta kaszubski. Gdańsk–Wejherowo, Instytut Kaszubski 2003.
Borzyszkowski Józef, C. Obracht-Prondzyński, Wstęp. W: tychże, Młodokaszubi. Szkice biograficzne. Gdańsk 2012, s. 9–28.
Majkowski Aleksander, Karnowski Jan, Heyke Leon, Poezja młodokaszubów. Oprac. H. Makurat, wstęp J. Borzyszkowski, A. Kuik-Kalinowska, H. Makurat. Gdańsk 2012.
Szymikowski Dariusz, „Zrzesz Kaszëbskô” w latach 1933–1939. Bolszewo 2010.
Borzyszkowski Józef, Zrzeszenie Regionalne Kaszubów w Kartuzach a Aleksander Labuda i Zrzeszeńcy. W: Aleksander Labuda. Życie. Literatura. Mit. Red. D. Kalinowski. Bolszewo 2013, s. 13–38.
Trepczyk J., Labuda A., Rompski J., Bieszk S., Grucza F., Marszałkowski F., Poezja zrzeszyńców. Oprac. tekstów H. Makurat, wstęp J. Borzyszkowski, D. Kalinowski, H. Makurat. Gdańsk 2013.
Bolduan Tadeusz, Nie dali się złamać. Spojrzenie na ruch kaszubski 1939–1995. Gdańsk, Czec 1996.
Obracht-Prondzyński Cezary, Kaszubi. Między dyskryminacją a regionalna podmiotowością. Gdańsk, Instytut Kaszubski 2002.
Obracht-Prondzyński Cezary, Zjednoczeni w idei. Pięćdziesiąt lat działalności Zrzeszenia kaszubskoPomorskiego (1956–2006). Gdańsk 2006.
Majkowski Dariusz, „Tatczëzna”. W miono Bòsczi nôrodni wzénik. Gdynia 2010.
Kalinowski Daniel, Czarno-złota tożsamość. Kaszubocentryczne periodyki „Tatczëzna” i „Òdroda”. „Porównania” 2014, nr 14.
Jabłoński Artur, Kaszubi. Wspólnota narodowa. Gdynia, Wydawnictwo Region 2013.
Jabłoński Artur, Szymikowski Dariusz, Kaszubski ruch narodowy. Próba historycznego zarysu, http://www.kaszebsko.com/kaszub ski-ruch-narodowy.html (data dostępu: 26.04.2013).
Obracht-Prondzyński Cezary, Czy w Polsce powstają nowe narody? Przypadek Kaszub i Śląska. W: tegoż, W kręgu problematyki kaszubsko-pomorskiej. Studia i szkice. Gdańsk–Wejherowo 2003, s. 126–141.
Hebbel A., Sygnal do sztartu?. „Stegna” [dodatek do „Pomeranii”] 2013, nr 3, s. 6–7.
Skrë ùsôdzkòwi mòcë. Antologiô kaszëbsczi pòezji (1991– 2008). Oprac. G. J. Schramke. Gdynia 2010, s. 222–224.
Lejeune Philippe, Pakt autobiograficzny. Przeł. A. W. Labuda. „Teksty” 1975, nr 5, s. 31–49.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Artur_Jab%C5%82o%C5%84ski oraz opis kilku jego pomysłów politycznych: http://www.archiwum.wyborcza.pl/archiwum/tag/artur+jab%C5%82o%C5%84ski (data dostępu: 23.05.2014).
Czermińska Małgorzata, Autobiografia i powieść czyli pisarz i jego postacie. Gdańsk, Wydawnictwo Morskie 1987, s. 14.
Labuda Jaromir, Twórcze życie Aleksandra Labudy. Zarys monograficzny. Bolszewo 2012, s. 101–124.
Pniewski Władysław, Antoni Abraham (1869–1923). Wielki patrjota z ludu kaszubskiego. Życie i zasługi w dziele odzyskania dostępu Polski do morza i uświadomienia narodowego ludu kaszubskiego. Warszawa 1936.
Bolduan Tadeusz, Trybun Kaszubów. Opowieść o Antonim Abrahamie. Gdańsk, Czec 1989.
Pryczkowski Eugeniusz, Bòże pòmagôj. Jan Paweł II do Kaszubów. Banino–Pelplin 2005.
Synak Brunon, Kaszubska tożsamość: ciągłość i zmiana. Studium socjologiczne. Gdańsk, Wydawnictwo UG 1998.
Obracht-Prondzyński Cezary, Kaszubi dzisiaj. Kultura – język – tożsamość. Gdańsk, Czec 2007.
Dołowy Nicole, Kaszubi z Pomorza. Gdynia, Wydawnictwo Region 2010.
Gosk Hanna, (Nie)obecność opowieści o wstydzie w narracji losu polskiego. Rekonesans. W: Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze. Red. R. Nycz. Kraków, Universitas 2011, s. 83–86.
Wojtczak Dariusz, Siódmy krąg piekła. Antyutopia w literaturze i filmie. Poznań, Rebis 1994.
Czapliński Przemysław, Resztki utopii. Literatura najnowsza i wymyślanie przyszłości. W: Nowe dwudziestolecie (1989–2009). Rozpoznania. Hierarchie. Perspektywy. Red. H. Gosk. Warszawa 2010, s. 40–79.
Bobrowski Witold, Głód rodnej mowy, czyli rzecz o Kaszubskiej Szkole na Głodnicy albo R. Mistarz, Dwujęzyczność w niderlandzkiej Fryzji w nawiązaniu do sytuacji etnicznej i edukacyjnej na Kaszubach. W: Edukacja regionalna mniejszości narodowych i etnicznych. Z wybranych rozwiązań edukacyjnych Białorusinów, Fryzów, Niemców, Sami i Kaszubów. Red. K. Kossak-Główczewski. Gdańsk 1999, s. 62–67.
Jabłoński Artur, Jeden z 5100. „Pomerania” 2002, nr 9, s. 22–23.
Obracht-Prondzyński Cezary, Dziesięć lat Instytutu Kaszubskiego 1996–2006. Gdańsk 2006.
Kalinowski Daniel, Kuik-Kalinowska Adela, Biblioteka Pisarzy Kaszubskich. Projekty, cele i pierwsze książki serii. „Literatura Ludowa” 2008, nr 6, s. 55–60.
Smùgã nôlepszi! „Pomerania” 2013, nr 11, s. 9–10.
Orłowski Hubert, Stereotyp fabularny niemieckiej „powieści rozwojowej” (Entwicklungsroman) okresu mieszczańskiego realizmu. W: Poetyka i historia. Red. J. Trzynadlowski. Wrocław 1968.
Żygulski Zdzisław, Bildungsroman. „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 1968, t. XI, z. 1, s. 155–157.
Rabizo-Birek Magdalena, Portrety artystów w czasie marnym w powieściach początku XXI wieku. W: Z problemów prozy – powieść o artyście. Red. W. Gutowski, E. Owczarz. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek 2006, s. 445–460.
Janke Stanisław, Łiskawica. Gdańsk 1988.
Janke Stanisław, Psë. Gdańsk 1991.
Janke Stanisław, Żółty kamień. Gdańsk 1998.
Janke Stanisław, Lelek. Gdańsk 2001.
Samp Jerzy, Mitopeje Pobrzeża Bałtyku. Gdańsk, Marpress 2009, s. 83–92.
Treder Jerzy, Obracht-Prondzyński Cezary, Literatura kaszubska – jej fenomen, historia i społeczne znaczenie. W: Społeczność kaszubska w procesie przemian. Kultura, tożsamość, język. Warszawa 2012, s. 69–104.
Kalinowski Daniel, Raptularz kaszubski. Gdańsk, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie 2014.
Wańkowicz Melchior, Na tropach Smętka. Warszawa 1936.
Wańkowicz Melchior, Westerplatte. Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX 1959.
Wańkowicz Melchior, Walczący gryf. Warszawa, Czytelnik 1963.
Gołębiewski Hieronim, Obrazki rybackie. Pelplin 1888.
Gołębiewski Hieronim, Wyrazy rybackie i żeglarskie u Kaszubów. Toruń 1899.
Kurczewska Joanna, Nowoczesne doświadczenie narodowe (z różnorodnością teraźniejszości w tle). W: Nowoczesność jako doświadczenie. Red. R. Nycz, A. Zeidler-Janiszewska. Kraków 2006, s. 221–248.
Delaperrière Maria, Polskie gry i egzorcyzmy literackie po roku 1989. W: Nowe dwudziestolecie (1989-2009). Rozpoznania. Hierarchie. Perspektywy. Red. H. Gosk. Warszawa 2010, s. 84–88.
Czapliński Przemysław, Polska do wymiany. Późna nowoczesność i nasze wielkie narracje. Warszawa, W.A.B. 2009.
Dwudziestowieczność. Red. M. Dąbrowski, T. Wójcik. Warszawa, WUW 2004.
Pobidyńska Mariola, „Zemia Rodnô” Jana Trepczyka. Analiza literacko-ideowa. Gdynia 2009.
Kuik-Kalinowska Adela, Rodnô zemia. Kaszubski mit ziemi. W: tejże, Tatczëzna. Literackie przestrzenie Kaszub. Słupsk–Gdańsk 2011, s. 147–177.
Kalinowski Daniel, Hymny pomorskie. Polski, niemiecki i kaszubski głos ideologiczny. W: Wielkie Pomorze. Tożsamość i wielokulturowość. Red. A. Kuik- -Kalinowska i D. Kalinowski, Gdańsk – Słupsk 2011, s. 119–141.
Kalinowski Daniel, Klucz czy wytrych?. „Pomerania” 2013, nr 10, s. 54–55.
Dołowy-Rybińska Nicole, Języki i kultury mniejszościowe w Europie: Bretończycy, Łużyczanie, Kaszubi. Warszawa, WUW 2011, s. 437–460.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license