Keywords
Holocaust
Robinson Crusoe
How to Cite
Abstract
The author of the article attempts to review selected reception threads of Daniel Defoe’s The Life and Strange Surprising Adventures of Robinson Crusoe (1719) in connection to the Holocaust. Thus, it is shown what elements of the novel are updated in the context of the Shoah, which are blurred, and what this three hundred year old book has to say about the fate of other books and people of the 20th century. The English novel is used in the interpreted texts as a synecdoche (Primo Levi, Uri Orlev), apotropaic reading (personal testimonies, including memories of Hanke Grynberg) or the basis for creating apocrypha (poems by Dan Pagis and Jehuda Amichaj).
References
Abramowska, Janina. „Topos i niektóre miejsca wspólne badań literackich”. Pamiętnik Literacki 1/2 (1982). S. 3-23.
Amichai, Yehuda. The Poetry of Jehuda Amichai. Red. R. Alter. Nowy Jork: Farar, Straus and Giroux, 2015.
Amichaj, Jehuda. Koniec sezonu pomarańczy. Wybór wierszy. Przeł. Tomasz Korzeniowski. Izabelin: Świat Literacki, 2000.
Amichai, Yehuda. Open Closed Open. New York: Mariner Books, 2000.
Andruszko, Ewa. „Modyfikacje toposu wyspy Robinsona: Defoe, Giraudoux, Tournier”. Archipelagi wyobraźni: z dziejów toposu wyspy w kręgu literatur romańskich. Red. E. Łukaszyk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007. S. 137-155.
Bauer, Yehuda. Przemyśleć Zagładę. Przeł. Jerzy Giebułtowski, Janusz Surewicz. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 2016.
Berger, Ronald J. Surviving the Holocaust. A Life Course Perspective. Abingdon: Routledge, 2011.
Bodenheimer, Alfred. “Kein Midrasch nach Auschwitz: Dan Pagis’ Gedicht: mit Bleistift im versiegelten Waggon geschrieben”. Ein Bruch der Wirklichkeit: die Realität der Moderne zwischen Säkularisierung und Entsäkularisierung. Red. J. Mattern. Berlin: Vorwerk 8, 2002. S. 210-219.
Camus, Albert. Dżuma. Przeł. Joanna Guze. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2009.
Celan, Paul. „List do Jehudy Amichaja”. Przeł. Daniel Tomczak, Joanna Roszak. Odra 6 (2011). S. 37.
Cobel-Tokarska, Marta. Bezludna wyspa, nora, grób. Wojenne kryjówki Żydów w okupowanej Polsce. Warszawa: IPN, 2012.
Defoe, Daniel. Przypadki Robinsona Kruzoe. Przeł. Józef Birkenmajer. Warszawa: Książka i Wiedza, 1974.
Duffy, Helena. „La bienveillance de la critique polonaise”. Writing the Holocaust Today: Critical Perspectives on Jonathan Littell’s „The Kindly Ones”. Red. A. Barjonet, L. Razinsky. Amsterdam: Rodopi, 2012. S. 239-261.
Dunin-Wąsowicz, Krzysztof. Na Żoliborzu 1939–1945. Warszawa: Książka i Wiedza, 1984.
Ein Mann der Wahrheit. Zum Tode des israelischen Dichters Jehuda Amichai. Web. 30.08.2019 <http://www.hagalil.com/archiv/2000/09/amichai.htm>
Garrett, Leah. „The Jewish Robinson Crusoe”. Comparative Literature 3 (2002). S. 215-228.
Hanka Grynberg. Web. 9.09.2019. <https://dzieciholocaustu.org.pl/szab3.php?s=en_myionas_08.php>
Hecht, Anthony. „Sentenced to Reality”. The New York Review of Books 2 November (2000). Web. 30.08.2019 <https://www.nybooks.com/articles/2000/11/02/sentenced-to-reality/>
Janczewska, Marta. „Codzienność i niecodzienność Zagłady”. Literatura polska wobec Zagłady (1939-1968). Red. S. Buryła, D. Krawczyńska, J. Leociak. Warszawa: Fundacja Akademia Humanistyczna, Instytut Badań Literackich PAN, 2012. S. 82-139.
Kertzer, Adrienne. My Mother’s Voice: Children, Literature, and Holocaust. Calgary: Broadview Press, 2001.
Kosior, Wojciech. „Apotropaiony w midraszu do Księgi Jonasza według Pirke De-Rabbi Eliezer. Wstęp, przekład, komentarz”. Zwyczaje i akcesoria apotropaiczne w cywilizacjach świata. Red. K. Kleczewska, W. Kosior, A. Kuchta, I. Łatas. Kraków: AT Wydawnictwo, 2008. S. 31-47.
Lang, Berel. Holocaust Representation: Art Within the Limits of History and Ethics. Baltimore and London: The John Hopkins University Press, 2000.
Lau, Jörg. Młodzi Żydzi patrzą w przyszłość. Web. 30.08.2019 <https://voxeurop.eu/pl/content/article/186411-mlodzi-zydzi-patrza-w-przyszlosc>
Leo, Christian. Zwischen Erinnern und Vergessen. Jehuda Amichais Roman „Nicht von jetzt, nicht von hier” im philosophischen und literarischen Kontext. Würzburg: Verlag-Koenigshausen-Neumann, 2004.
Levi, Primo. Czy to jest człowiek. Przeł. Halszka Wiśniowska. Warszawa: Książka i Wiedza, 1996.
Littell, Jonathan. Łaskawe. Przeł. Magdalena Kamińska-Maurugeon. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2008.
McCullough, Shellie Gordon. Engaging the Shoah through the Poetry of Dan Pagis: Memory and Metaphor. New York i in.: Lexington Books, 2016.
Nasalska, Anna. „Posłowie”. Orlev, Uri. Książki mojego dzieciństwa (1931-1945). Przeł. Jan Rybicki. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 2012.
Orlev, Uri. Książki mojego dzieciństwa (1931-1945). Przeł. Jan Rybicki, posłowie A. Nasalska. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 2012.
Orlev, Uri. Wyspa na ulicy Ptasiej. Przeł. Ludwik Jerzy Kern. Poznań: Media Rodzina, 2010.
Pagis, Ada. „Mój mąż Dan”. Pagis, Dan. Ostatni. Warszawa: Wydawnictwo Studio EMKA, 2004. S. 7-11.
Pagis, Dan. The Selected Poetry. Przeł. Stephen Mitchell. Berkeley: University of California Press, 1996.
Pirro, Robert. Motherhood, Fatherland, and Primo Levi: The Hidden Groundwork of Agency in His Auschwitz Writing. Madison, Teaneck: Fairleigh Dickinson University Press, 2017.
Robinson, Ken. Oblicza umysłu. Ucząc się kreatywności. Przeł. Martyna Mentel. Gliwice: Element, 2016.
Rosenfeld, Alvin. A Double Dying: Reflections on Holocaust Literature. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 1980.
Rottenbach Bruno, red. Zwischen Würzburg und Jerusalem, in deutsches Dichterschicksal; Biographie und Werkauswahl. Würzburg: Echter, 1981.
Ruszała, Jadwiga. Robinsonada w literaturze polskiej: teoria, typologia, bohater, natura. Słupsk: Pomorska Akademia Pedagogiczna, Słupsk, 2000.
Gold, Nili Scharf. Amichai Yehuda. The Making of Israel’s National Poet. Hanover– Waltham: Brandeis University Press, 2008.
Sokołowska, Katarzyna. „Metafora i etyka w narracjach o Holokauście. Literackość odzyskana”. Śląskie Studia Polonistyczne 1 (2011). S. 121-130.
Szlengel, Władysław. Rzeczy. Web. 9.09.2019 <https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/szlengel-rzeczy.html#footnote-idm140590862703792>
Webber, Mark J. „Metaphorizing the Holocaust: The Ethics of Comparison”. Images VIII (2011). S. 5-30.
Zangwill, Israel. Children of the Ghetto: A Study of a Peculiar People. Detroit: Wayne State University Press, 1998.
Żabińska, Antonina. Ludzie i zwierzęta. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2010.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license