Keywords
Peter Pan in Kensington Gardens
Zofia Rogoszówna
indirect translation
children’s literature
How to Cite
Abstract
The article presents the results of the analysis of the first Polish translation of J.M. Barrie’s Peter Pan in Kensington Gardens authored by Zofia Rogoszówna (Przygody Piotrusia Pana, 1913) as a mediated translation. Based on a method inspired by textual criticism, inside the framework of indirect translation studies, I argue that Rogoszówna’s version was based on the German translation Peter Pan im Waldpark (1911) by Irmgard Funcke. The article also addresses the questions of how, due to the multistage transmission of the text, the profile of its projected addressee changes; how, by means of translational shifts, translators “adjust” the original to the sensibilities of the readers (by domestication or cultural universalisation); how, therefore—through the prism of linguistic transfer—thinking about the child and the role of juvenile literature in England, Germany and Poland of the early twentieth century can be characterised.
References
Adamczyk-Garbowska Monika (1988), Polskie tłumaczenia angielskiej literatury dziecięcej. Problemy krytyki przekładu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Adamczyk-Garbowska Monika (2019), The Many Faces of Alice: Twists and Turns of Lewis Carroll’s Classic in Poland, w: Languages – Cultures – Worldviews. Focus on Translation, red. Adam Głaz, Palgrave Macmillan, Basingstoke, s. 393–414. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-28509-8_16
Assis Rosa Alexandra, Pięta Hanna, Bueno Maia Rita (2017), Theoretical, Methodological and Terminological Issues Regarding Indirect Translation: An Overview, „Translation Studies”, t.10, nr 2, s.113–132. DOI: https://doi.org/10.1080/14781700.2017.1285247
Barrie James Matthew (1906), Peter Pan in Kensington Gardens, il. Arthur Rackham, Hodder and Stoughton, London.
Barrie James Matthew (1911), Peter Pan in Waldpark, przeł. Irmgard Funcke, il. Arthur Rackham, Gustav Kiepenheuer Verlag, Weimar.
Barrie James Matthew (1913), Przygody Piotrusia Pana, przeł. Zofia Rogoszówna, il. Arthur Rackham, Wydawnictwo J. Mortkowicza, Warszawa – Kraków.
Birkin Andrew (2003), J.M. Barrie and the Lost Boys. The Real Story Behind Peter Pan, Yale University Press, New Haven – London.
Brzozowska Zdzisława (1970), Andersen w Polsce. Historia recepcji wydawniczej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków.
Dollerup Cay (2000), ‘Relay’ and ‘Support’ Translation, w: Translation in Context: Selected Contributions from the EST Congress, Granada 1998, red. Andrew Chesterman, Natividad Gallardo San Salvador, Yves Gambier, John Benjamins, Amsterdam – Philadelphia, s.17–26. DOI: https://doi.org/10.1075/btl.39.04dol
Even-Zohar Itamar (1990), The Position of Translated Literature within the Literary Polysystem, „Poetics Today”, t.11, nr1, s. 45–51. DOI: https://doi.org/10.2307/1772668
Genette Gérard (2014), Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, przeł. Tomasz Stróżyński, Aleksander Milecki, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Hermans Theo (1999), Translation in Systems: Descriptive and Systemic Approaches Explained, St. Jerome, Manchester.
Hürlimann Bettina (1977), Kiepenheuer Gustav, w: Neue Deutsche Biographie (Kafka – Kleinfercher), Duncker & Humblot, Berlin, s. 592–593.
Jack R.D.S. (1991), The Road to the Never Land. A Reassessment of J.M. Barrie’s Dramatic Art, Aberdeen University Press, Aberdeen.
Kłos Anita (2018), Przekłady niebezpośrednie w polsko-włoskich relacjach literackich w dwudziestym wieku. Rekonesans, „Przekładaniec”, nr 37, s. 64–86. DOI: https://doi.org/10.4467/16891864PC.18.013.9555
Krajka Wiesław (1998), Czy przekład może być doskonalszy od oryginału? O „Pierścieniu i róży” W. M.Thackeraya w przekładzie Zofii Rogoszówny, w: W kręgu arcydzieł literatury młodzieżowej. Interpretacja – przekłady – adaptacje, red. Lech Ludorowski, Wydawnictwo UMSC, Lublin, s. 205–218.
Kras Janina (1972), Wyższe Kursy dla Kobiet im. A. Baranieckiego w Krakowie, 1868–1924, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Kujawska Katarzyna, Lipszyc-Nowicka Maria, Stabrowska-Lipska Maria, Stefanowska Zofia, Tazbir-Tomaszewska Bożena (2007), Szkoła na Wiejskiej, Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, Warszawa.
Kuźma Erazm (1987), „Palimpsestes la littérature au second degreé”, Gérard Genette, Paris 1982 [recenzja], „Pamiętnik Literacki”, nr 2, s. 392–399.
Literatura pozytywizmu i Młodej Polski. Hasła osobowe M-Ś (1978), oprac. zespół pod kier. Zygmunta Szweykowskiego i Jarosława Maciejewskiego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Muñiz Iris F. (2016), Tracking Sources in Indirect Translation Archaeology. A Case Study on a 1917 Spanish Translation of Ibsen’s „Et Dukkehjem” (1879), w: New Horizons in Translation Research and Education 4, red. Turo Rautaoja, Tamara Mikolič Južnič, Kaisa Koskinen, University of Eastern Finland, Joensuu, s. 115–131.
Oczko Piotr, Nastulczyk Tomasz, Powieśnik Dorota (2018), Na szwedzkim tropie „Ani z Zielonego Wzgórza”. O przekładzie Rozalii Bernsteinowej, „Ruch Literacki”, r. LIX, z. 3, s. 261–280.
Olkiewicz Filip (2021), O niektórych konsekwencjach opuszczeń w tłumaczeniu zapośredniczonym na przykładzie greckich przekładów „Solaris” Stanisława Lema, w: Zbliżenia 6. Badania interdyscyplinarne: rzeczywistość a wyzwania, red. Anna Stolarczyk-Gembiak, Marta Woźnicka, Wydawnictwo Rys, Poznań – Konin, s. 159–184.
Oxford English Dictionary, https://www-1oed-1com-1018678o50257.han.amu.edu.pl/ [dostęp: 27.08.2022].
Pięta Hanna (2018), Indirect Translation: Main Trends in Practice and Research, „Slovo.ru: baltijskij accent”, t.10, nr1, s. 21–36. DOI: https://doi.org/10.5922/2225-5346-2019-1-2
Ringmar Martin (2012), Relay Translation, w: Handbook of Translation Studies, t. 3, red. Yves Gambier, Luc van Doorslaer, John Benjamins, Amsterdam – Philadelphia, s. 141–144. DOI: https://doi.org/10.1075/hts.3.rel4
Rogozińska Helena (1958), Piotruś Pan, „Nowe Książki”, nr 23, s. 1442–1444.
Skowera Maciej (2022), Carroll, Baum, Barrie. (Mito)biografie i (mikro)historie, Universitas, Kraków.
Skrobiszewska Halina (1973), Zofia Rogoszówna 1881 (1882?)–1921, w: Literatura okresu Młodej Polski, t. 3, red. Kazimierz Wyka, Artur Hutnikiewicz, Mirosława Puchalska, Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 621–631.
St. André James (2020), Relay, w: Routledge Encyclopedia of Translation Studies, red. Mona Baker, Gabriela Saldanha, Routledge, London – New York, s. 470–473. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315678627-100
Toury Gideon (2012), Descriptive Translation Studies – and Beyond. Revised edition, John Benjamins, Amsterdam – Philadelphia. DOI: https://doi.org/10.1075/btl.100
Washbourne Kelly (2013), Nonlinear Narratives: Paths of Indirect and Relay Translation, „Meta”, t. 58, nr 3, s. 607–625. DOI: https://doi.org/10.7202/1025054ar
Wieczorkiewicz Aleksandra (2018), „Piotruś Pan w Ogrodach Kensingtońskich” Jamesa Matthew Barriego. Kontekst – interpretacja – przekład, Wydawnictwo KUL, Lublin.
License
Copyright (c) 2023 Aleksandra Wieczorkiewicz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license