Schlagworte
Ottoman heritage
city design
Europeanization
modernity
Belgrade space
discursive practices
Zitationsvorschlag
Abstract
In the article are presented traces of the absence/presence of Turkish gardens and ways of their functionalization in discourses devoted to the Belgrade urban space of the first half of the 20th century, when the modern face of the city was being shaped after many centuries of Turkish slavery. In the context of identifying the post-Turkish heritage with backwardness and primitivism, it is particularly surprising that the authors of the concept of healing the urban space of Belgrade assigned the post-Turkish home gardens, which were included in the discourse of the native tradition, became the starting point for the World War II projects to adapt Ebenezer Howard’s concept of a garden city in Belgrade. This concept obviously had its aesthetic, social and economic potential, and the impossibility of its full implementation, caused by the outbreak of the First World War, meant that it did not lose its validity also in the interwar period.
Literaturhinweise
Bandžović Safet (2001), Iseljavanje muslimanskog stanovništva iz Kneževine Srbije u Bosanski vilajet (1862–1867), „Znakovi vremena. Časopis za filozofiju, religiju, znanost i društvenu praksu”, nr 12, s. 149–171.
Bogunović Slobodan – Giša (2005), Arhitektonska enciklopedija Beograda XIX i XX veka: arhitekti, II, Beogradska knjiga, Beograd.
Ćorović Dragana (2009a), The Garden City Concept From Theory to Implementation. Case Study: Professors’ Colony in Belgarde, „Serbian Architecture Journal”, nr 1, s. 65–80. DOI: https://doi.org/10.5937/SAJ0901065Q
Ćorović Dragana (2009b), Vrtni grad u Beogradu, Zadužbina Andrejević, Beograd.
Ćorović Dragana (2014), The Garden City Concept in the Urban Discourse of Interwar Belgrade, w: On the Very Edge. Modernism and Modernity in the Arts and Architecture of Interwar Serbia (1918–1941), red. Jelena Bogdanović, Lilien Filipovitch Robinson, Igor Marjanović, Leuven University Press, Leuven, s. 201–221.
Cosgrove Denis E. (2014), Krajobraz i europejski zmysł wzroku – przyglądanie się naturze, w: Krajobrazy. Antologia tekstów, red. Beata Frydryczak i Dorota Angutek, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań, s. 79–110.
D.L. [Dimitrije T. Leko] (1908), Misli o mogućnosti primene srpskog stila, „Srpski tehnički list”, nr 25, s. 233–234.
Dubovi Jan (1926), Nešto o gradovima u vrtu. Značaj grada i sela budućnosti, „Savremena opština”, nr 1, s. 81–86.
Dubovi Jan (1927), Budući veliki Beograd, Beograd u budućnosti i sadašnjosti. Povodom 500-godišnjice smrti Despota Stefana (1389–1427), Štamparija Tucović, Beograd, s. 98–103.
Đoković Milan (1994), Onaj stari Beograd, Srpska književna zadruga, Beograd.
Feder Aleksandra (2020), Kreowanie narodowej przestrzeni: o pierwszych inicjatywach wzniesienia belgradzkiej świątyni Świętego Sawy w ujęciu porównawczym, „Balcanica Posnaniensia. Acta et Studia”, nr 27, s. 137–150. DOI: https://doi.org/10.14746/bp.2020.27.9
Gnjatović Dragana (2015), Principality of Serbia on the Road Towards European Monetary Standards, „Bankarstvo”, nr 2, s. 13–33. DOI: https://doi.org/10.5937/bankarstvo1502012G
Grabrijan Dušan, Juraj Neidhardt (1957), Arhitektura Bosne i put u suvremeno, Državna založba Slovenije, Ljubljana.
Hristić Kosta N. (1937), Zapisi starog Beograđanina, Francusko-srpska knjižara A. M. Popovića, Beograd.
Ignjatović Aleksandar (2007), Jugoslovenstvo u arhitekturi 1904−1941, Građevinska knjiga, Beograd.
Ignjatović Aleksandar (2008), Između žezla i ključa. Nacionalni identitet i arhitektonsko nasleđe Beograda i Srbije u XIX i prvoj polovini XX veka, „Nasleđe, nr 9, s. 51–73.
Josimović Emilijan (1867), Objasnenje predloga za regulisanje onoga dela varoši što leži u šancu: sa jednim litografisanim planom u razmeri 1/3000, Knjažesko srpska knjigopečatnja, Beograd.
Jovanović Milan (1867), Nove varoši – nov Beograd, „Vila”, nr 44, s. 694–698 i nr 45, s. 712–716.
Kaćanski Vladimir (1938), Spoljašnji izgled Beograda u prvoj polovini prošlog stoljeća, „Beogradske opštinske novine”, nr 1, s. 27–28.
Kadijević Aleksandar (1988), Arhitektura i urbanizam u Srbiji od 1854. do 1904. godine, w: Nauka i tehnika u Srbiji druge polovine XIX veka: 1854–1904, red. Todor I. Podgorac, Univerzitet u Kragujevcu, Kragujevac, s. 263–285.
Kadijević Aleksandar (2011), Newer Serbian architecture and its audience, „Zbornik Matice srpske za likovne umetnosti”, nr 39, s. 253–269.
Kadijević Aleksandar (2018), Between Unitarism and Regionalisms: Architecture in Yugoslavia 1918–1941, w: Architecture of Independence in Central Europe/Architektura niepodległości w Europie Środkowej, red. Magdalena Link-Lenczowska i Łukasz Galusek, International Cultural Centre, Krakow, s. 248–274.
Kadijević Aleksandar (2022), Ottoman-Balkan Style in Serbian Architecture (Late 18th – the Early of 19th c.), w: Architecture and Art in the Balkan. 8th International Symposium оn Balkan History Studies: Culture, September 1st–4th 2022, red. Abidin Temizer, Proceeding book 1, Livre de Lyon, Lyon, s. 293–304.
Kaper Sigfrid (1951), Beograd, w: Stari Beograd. Iz putopisa i memoara, red. Đuro Gavela, Novo pokoljenje, Beograd, s. 143–155.
Karić Vladimir (1887), Srbija: opis zemlje, naroda i države, Kraljevsko-srpska državna štamparija, Beograd.
Komarčić Lazar (1981), Jedan razoren um, Nolit, Beograd.
Kostić Đorđe S. (2003), Tvrđava, pograđe, grad: nemački pogled na Beograd, w: Beograd u delima evropskih putopisaca, red. Đorđe S. Kostić, Srpska akademija nauka i umetnosti, s. 17–29.
Makuljević Nenad (2015), Osmansko-srpski Beograd. Vizuelnost i kreiranje gradskog identiteta (1815–1878), Toru, Beograd.
Marković Slobodan G., Evropeizacija Srbije u 19. veku i kulturni transfer: mukotrpan i dug posao, Javni servis.net, 2.05.2023: https://tinyurl.com/365bf5w7 [dostęp: 17.07.2023]
Milanović Hranislav (2006), Zelenilo Beograda, Zelenilo – Beograd, Beograd.
Milašinović-Marić Dijana (2002), Jan Dubovi – architekta astronomske opservatorije u Beogradu, „Publications of the Astronomical Observatory of Belgrade”, nr 72, s. 103–115.
Mišković Nataša (2017), Sećanja i naš odnos sa prošlošću, „Novi magazin”, nr 348–349, s. 64–69.
Mitrović Andrej (1994), Evropeizacija i/ili modernizacija (deset teza), „Godišnjak za društvenu istoriju”, nr 2, s. 143–145.
Nowak-Bajcar Sylwia (2023), O tym, jak się „dusza narodu na wzór ojczystych okolic nastraja”. Ojczyzna wyobrażona w dyskursach o kształtowaniu belgradzkiej zieleni miejskiej okresu międzywojennego, „Balcanica Posnaniensia. Acta et Studia”, nr 30, 171–185. DOI: https://doi.org/10.14746/bp.2023.30.11
Pszczółkowski Michał (2015), Walka o styl. Poszukiwania form narodowych w architekturze krajów jugosłowiańskich w I połowie XX wieku, „Przestrzeń i Forma”, nr 24/2, s. 213–228.
Raš G. [Gustav Heinrich Wilhelm Rasch] (1967), Svetionik istoka, w: Beograd u XIX veku – iz dela stranih putnika, red. Olga Perić i Branko Đurđulov, Biblioteka grada Beograda, Beograd.
Roter Blagojević Mirjana (2013), Jan Nevole, prvi moderni arhitekta u Beogradu, „Limes plus”, nr 2, s. 129–148.
Rybicka Elżbieta (2000), Projektowanie miasta, „Teksty Drugie”, nr 4, s. 57–72.
Stojanović Dubravka (2012), Kaldrma i asfalt. Urbanizacija i evropeizacija Beograda 1890–1914, Čigoja štampa, Beograd.
Stojanović Dubravka, Krugovi i čvorovi, „Peščanik”, pescanik.net, 13.01.2011: https://tinyurl.com/444f95nd [dostęp: 17.07.2023]
Strahl Tobias (2017), Unwanted Heritage: On the Disappearance of the Oriental City on the Balcan Penisula, w: Heritage and the City, red. Robert Kłusek, Jerzy Purchla, International Cultural Centre, Kraków, s. 269–289.
Tokin Boško (1932), Terazije, Izdavačka Knjižarnica Gece Kona, Beograd.
Trajković Nikola (1977), Jedna želja, w: tenże, Stari Beograd, Vuk Karadžić, Beograd, s. 15–20.
Vuksanović-Macura Zlata, Dragana Ćorović (2016), From Ottoman Gardens to European Parks: Transformation of Green Spaces in Belgrade, w: Landscape Values Place and Praxis, red. Tim Collins, Gesche Kindermann, Conor Newman, Nessa Cronin, Centre for Landscape Studies, Galway, s. 382–387.
Zorić Svetozar Pavle (1902), Lepa varoš (cz. 1), „Srpski književni glasnik” nr 7, z. 4, s. 272–281.
Lizenz
Copyright (c) 2024 Sylwia Nowak-Bajcar
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Keine Bearbeitungen 4.0 International.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license