Abstrakt
W Historii literatury polskiej Czesława Miłosza nazwisko Melchiora Wańkowicza zostało przemilczane. Jakie były powody tego pominięcia ? Jak komentował to sam Miłosz, a jak Jerzy Giedroyc? Co kryło się za hasłowym „Jaki jest Wańkowicz to wiemy”? Co zatem wiedzieli Miłosz i Giedroyc.
Historia znajomości Wańkowicza i Giedroycia rekonstruowana jest tutaj w kontekście ich korespondencji oraz autobiografii Giedroycia. Tekst odpowiada na pytanie dlaczego u początków „Kultury” Wańkowicz był jednym z najbliższych jej współpracowników i dlaczego po niezwykłym sukcesie Klubu Trzeciego Miejsca przestał właściwie „Kulturę” interesować.
Drugim ważnym wątkiem jest zainicjowana przez Wańkowicza w 1951 roku korespondencja z Miłoszem. Jak postrzegali emigracyjne doświadczenie? Jak oceniali powojenne wybory ? Co ich dzieliło ?
Perspektywa trzecia tutaj podjęta to Wańkowicz opowiedziany przez Marię Dąbrowską w Dziennikach. Czym ujął Dąbrowską powracający do kraju emigrant ?
Bibliografia
Dąbrowska Maria (1988a), Dzienniki, t. 2: 1933–1945, wybór, wstęp i przypisy Tadeusz Drewnowski, Czytelnik, Warszawa.
Dąbrowska Maria (1988b), Dzienniki, t. 4: 1951–1957, wybór, wstęp i przypisy Tadeusz Drewnowski, Czytelnik, Warszawa.
Dąbrowska Maria (1988c), Dzienniki, t. 5: 1958–1965, wybór, wstęp i przypisy Tadeusz Drewnowski, Czytelnik, Warszawa.
Giedroyc Jerzy (1994), Autobiografia na cztery ręce, oprac. Krzysztof Pomian, Czytelnik, Warszawa.
Giedroyc Jerzy (2000), Melchior Wańkowicz, w: Jerzy Giedroyc, Melchior Wańkowicz, Listy 1945–1963, wybór i wstęp Aleksandra Ziółkowska-Boehm, przypisy Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Jacek Krawczyk, Czytelnik, Warszawa, s. 11–12.
Giedroyc Jerzy, Bobkowski Andrzej (1997), Listy 1946–1961, wybór, oprac. i wstęp Jan Zieliński, Czytelnik, Warszawa.
Giedroyc Jerzy, Janta-Połczyński Aleksander (2009), Korespondencja 1947–1974, oprac. Paweł Kądziela, Biblioteka Narodowa, Warszawa.
Giedroyc Jerzy, Miłosz Czesław (2008), Listy 1952–1963, oprac. Marek Kornat, Czytelnik, Warszawa.
Giedroyc Jerzy, Miłosz Czesław (2011), Listy 1964–1972, oprac. Marek Kornat, Czytelnik, Warszawa.
Giedroyc Jerzy, Wańkowicz Melchior (2000), Listy 1945–1963, wybór i wstęp Aleksandra Ziółkowska-Boehm, przypisy Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Jacek Krawczyk, Czytelnik, Warszawa.
Wańkowicz Melchior, Miłosz Czesław (1981), Wańkowicz i Miłosz w świetle korespondencji (1981), podała do druku Aleksandra Ziółkowska, „Twórczość”, nr 10, s. 91–123.
Drewnowski Tadeusz (1997), Próba scalenia. Obiegi – wzorce – style, PWN, Warszawa.
Franaszek Andrzej (2011), Miłosz. Biografia, Znak, Kraków.
Korek Janusz (2009), Giedroyc, Wańkowicz i „Trzecie Miejsce”, czyli rozprawa z polskim romantyzmem politycznym, w: Jerzy Giedroyc. Kultura, polityka, wiek XX. Debaty i rozprawy, red. Andrzej Mencwel i in., Wydawnictwo UW, Warszawa, s. 331–340.
Kornat Marek (2011), Między literaturą a polityką. Korespondencja Jerzego Giedroycia z Czesławem Miłoszem (1952–2000), w: Jerzy Giedroyc, Czesław Miłosz, Listy 1964–1972, oprac. Marek Kornat, Czytelnik, Warszawa.
Zieliński Jan (2012), Szkatułki Newerlego, W.A.B., Warszawa.
Ziółkowska Aleksandra (1990), Proces Melchiora Wańkowicza 1964, Nowe Wydawnictwo Polskie, Warszawa.
Ziółkowska-Boehm Aleksandra (2000), Wokół Wańkowicza i „Kultury”, w: Jerzy Giedroyc, Melchior Wańkowicz, Listy 1945–1963, wybór i wstęp Aleksandra Ziółkowska-Boehm, przypisy Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Jacek Krawczyk, Czytelnik, Warszawa, s. 5–9.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Justyna Szczęsna

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license
