„Wrzesień żagwiący” Melchiora Wańkowicza na tle powojennych pamiętników i historiografii kampanii wrześniowej
Okładka czasopisma Porównania, tom 37, nr 1, rok 2025, tytuł Wańkowicz niedoczytany
PDF

Słowa kluczowe

Melchior Wańkowicz
reportaż wojenny
kampania wrześniowa
historiografia

Jak cytować

Bobryk, R. (2025). „Wrzesień żagwiący” Melchiora Wańkowicza na tle powojennych pamiętników i historiografii kampanii wrześniowej. Porównania, 37(1), 143–154. https://doi.org/10.14746/por.2025.1.9

Abstrakt

Opublikowany w 1947 roku Wrzesień żagwiący uznawany jest za jedno z najważniejszych osiągnięć w dziedzinie polskiego reportażu wojennego. Poszczególne części książki powstawały i były publikowane od początku roku 1940, inne powstawały w czasie wojny, inne jeszcze – już po jej zakończeniu. Rozpiętość czasowa powstawania poszczególnych części tego zbioru sugerować może niejednorodną optykę opisu. Dotyczy to zarówno odautorskiego narratora, jak i przywoływanych przez niego relacji uczestników walk 1939 roku. Publikacja książki na Zachodzie pozwoliła pisarzowi pokazać rzeczywistą rolę Związku Radzieckiego w wojnie obronnej Polski w 1939 roku. Zestawienie relacji Wańkowicza z publikacjami historyków wojskowości i wspomnieniami uczestników kampanii wrześniowej pokazuje pewne podobieństwa strukturalne w układzie treści. Można też odnieść wrażenie, że niektórzy spośród autorów wspomnień mogli sugerować się w swoich relacjach książką Wańkowicza.

https://doi.org/10.14746/por.2025.1.9
PDF

Bibliografia

Anders Władysław (2007), Bez ostatniego rozdziału. Wspomnienia z lat 1939 -1946, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa.

Borowiak Mariusz (2008), Westerplatte. W obronie prawdy, wyd. 2 poprawione i uzupełnione, Oficyna Wydawnicza Alma-Press, Warszawa.

Głowacki Ludwik (1976), Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin.

Grzelak Czesław, Stańczyk Henryk (2005), Kampania polska 1939 roku. Początek II wojny światowej, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa.

Jurga Tadeusz (1990), Obrona Polski 1939, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.

Kaliszewski Andrzej (2017), Reporter i rekonstruktor (reportaże Melchiora Wańkowicza poświęcone II wojnie światowej), „Naukowy Przegląd Dziennikarski. Journalism Research Review Quarterly” 2017, nr 4, s. 53-78.

Knauff Stanisław (1946), Wojna zaczęła się w Gdańsku, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.

Kurzyna Mieczysław (1975), O Melchiorze Wańkowiczu – nie wszystko, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.

Porwit Marian (1978), Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku, część 3: Bitwy przebojowe i obrona bastionów, Czytelnik, Warszawa.

Porwit Marian (1983), Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku, część 1: Plany i bitwy graniczne, wyd. II, Czytelnik, Warszawa.

Porwit Marian (1983), Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku, część 2: Odwrót i kontrofensywa, wyd. II, Czytelnik, Warszawa.

Prugar-Ketling Bronisław (1990), Aby dochować wierności. Wspomnienia z działań 11. Karpackiej Dywizji Piechoty. Wrzesień 1939, Wydawnictwo „Odpowiedzialność i Czyn”, Warszawa.

Sosnkowski Kazimierz (1989), Cieniom września, przedmową opatrzył Andrzej Rzepniewski, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa.

Wańkowicz Melchior (1967), Hubalczycy, wyd. III, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.

Wańkowicz Melchior (1990), Wrzesień żagwiący, Wydawnictwo Polonia, Warszawa.

Wojna obronna… (1979), Wojna obronna Polski 1939, opracowali: Mieczysław Cieplewicz, Tadeusz Jurga, Eugeniusz Kozłowski, Kazimierz Radziwończyk, Wacław Ryżewski, Andrzej Rzepniewski, Piotr Stawecki, red. naukowy Eugeniusz Kozłowski, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa.

Wolny Kazimierz (1991), Sztuka reportażu wojennego Melchiora Wańkowicza, Wydawnictwo WSP w Rzeszowie, Rzeszów.

Zajączkowski Krzysztof (2010), Obrona Westerplatte w korespondencji mjr. Stefana Fabiszewskiego, „Wieki Stare i Nowe” 2010, nr 2 (7), s. 144-167. DOI: https://doi.org/10.31261/WSN.2010.10.08

Zajączkowski Krzysztof (2015), Westerplatte jako miejsce pamięci 1945 – 1989, Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Warszawa.

Zakrzewski Adam (1958), Wspomnienia: wrzesień 1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa.

Zawilski Apoloniusz (2011), Bitwy polskiego września, wyd. II, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Ziółkowska-Boehm Aleksandra (2019), Wokół Wańkowicza, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.