Abstrakt
This article attempts to analyze three different socio-political phenomena pertaining to refugee categories and the religious minority group Jehovah’s Witnesses. 1. The remembrance of the deportation of believers to Siberia in 1951 for their beliefs – documented in folklore texts and autobiographies whose authors recount arrests, transport in freight cars, and harsh living conditions in Siberia. 2. The increase in the number of refugees, triggered by the Russo-Ukrainian war, which put to test the long-held beliefs and convictions. The efficient organization of refugee assistance centers, the establishment of accommodations throughout the country and the involvement of thousands of volunteers allowed for a swift distribution of aid to foreigners and contributed to their successful assimilation. 3. Removing those who break the rules from the community constitutes a form of spiritual exile, which has a long history. The author analyzes the basis of this practice, according to which the elders of the congregation ought to aid the coreligionist and, if that doesn’t produce the desired results, exile them. Spiritual exile is intended not only to protect the congregation from negative influences but also to shame, encourage reflection, and ultimately motivate return.
Bibliografia
[b.a.] (2017), Pomagajmy „osiadłym przybyszom” służyć Jehowie z radością, „Strażnica. Artykuły do Studium”, nr 8, s. 3–7. Dostępny on-line: https://tinyurl.com/3y9n5f7y [dostęp: 28.02.2025].
[b.a.] (2024), Pomaganie tym, którzy zostali usunięci ze zboru, „Strażnica. Artykuły do Studium”, nr 9, s. 26–31.
Akcja pomocy dla braci z Ukrainy – miłość pokonuje przeciwności (dostęp 2025), https://tinyurl.com/ap6m8vhz [dostęp: 20.02 2025].
Główny Urząd Statystyczny (2022), Wyznania religijne w Polsce w latach 2019–2021, Warszawa.
Golko Oleg (2004), Świadkowie Jehowy – sybirski trakt, przeł. Czesław Stojak, À Propos, Wrocław.
Królestwo Boże już panuje! (2023), Watchtower Bible and Tract Society of Pennsylvania, New York.
Obywatele Ukrainy w Polsce – raport statystyczny (2025), https://tinyurl.com/3sx67fsh [dostęp: 18.05.2025].
Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata – wydanie do studium (2024), Watchtower Bible and Tract Society of Pennsylvania, New York.
Postępowania dotyczące ochrony międzynarodowej w 2024 r. (2025), https://tinyurl.com/2xutnmt6 [dostęp: 18.05.2025].
Russell Charles Taze (1904), Nowe stworzenie, International Bible Students Association, New York.
Silliksaar Silver (2001), Sinasilmitsi Siberiga. Malestusteraamat 1951. aasta kuuditamisest, [b.w.], Tartu.
Silliksaar Silver (2006), Artikleid ja tolkeid Jehoova tunnistajatest Noukogude Liidus [rękopis].
Sprawozdanie Ciała Kierowniczego nr 2/2024 (dostęp 2025), https://tinyurl.com/y5e2fv6t [dostęp: 28.02.2025].
Stale pamiętaj o dniu Jehowy (2006), Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe, Zarejestrowany Związek Wyznania Świadków Jehowy w Polsce, Nadarzyn.
Świadkowie Jehowy. Głosiciele Królestwa Bożego (1995), Watchtower Bible and Tract Society of New York, New York.
Wnikliwe poznawanie Pism, t. 2, (2006), Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe. Zarejestrowany Związek Wyznania Świadków Jehowy w Polsce, Nadarzyn.
Wspaniały finał Objawienia bliski! (1993), Watchtower Bible and Tract Society of Pennsylvania, New York.
Zbliż się do Jehowy (2014), Watchtower Bible and Tract Society of Pennsylvania, New York.
Zorganizowani do spełniania woli Jehowy (2020), Watchtower Bible and Tract Society of Pennsylvania, New York.
Мокрицкий Сергей И. (2012), Путь христианина Настоящая вера помогает выдержать испытания, Особая книга, Москва.
Пороховник Мариан (2017), Ради имени твоего, Особая книга, Москва.
Рурак Павел (2008), Три ареста за истину, Лiтературна aгенцia Пiрамiда, Львів.
Силликсаар Сильвер (2017), Счастливы преследуемые за праведность. Со времен последней сталинской ссылки 1951 года, [б.и.], Пылва. Доступно онлайн: https://tinyurl.com/ye2ajwt5 [доступ: 6.10.2015].
Balcerzan Edward (2013), Literackość. Modele, gradacje, eksperymenty, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń. DOI: https://doi.org/10.12775/978-83-231-5677-2
Bartmiński Jerzy (1999), Językowy obraz świata, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Bloch Karolina i in. (2021), Uchodźca, czyli kto? Wizerunek uchodźców na granicy polsko-białoruskiej w internetowych portalach informacyjnych – aspekty prawne i kryminologiczne, „Biuletyn Kryminologiczny”, nr 28, s. 19–55.
Bugaj Tomasz (2021), Pamięć represji. Świadkowie Jehowy w Związku Radzieckim, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Cekiera Rafał (2022), Uchodźcy, migranci i Kościół katolicki. Polska debata migracyjna po 2015 roku w kontekście nauczania Kościoła katolickiego, Towarzystwo „Więź”, Warszawa.
Chomczyński Piotr (2006), Wybrane problemy etyczne w badaniach. Obserwacja uczestnicząca ukryta, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 1, s. 68–87. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.2.1.05
Długosz Piotr, Izdebska-Długosz Dominika (2024), Polskie społeczeństwo wobec uchodźców wojennych z Ukrainy, „Studia Migracyjne. Przegląd Polonijny”, nr 2, s. 15–32. DOI: https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.23.023.18935
Doliński Wojciech (2020), Współczynnik humanistyczny Floriana Znanieckiego w nowych kontekstach doświadczeń autobiograficznych, „Przegląd Socjologiczny”, nr 2, s. 95–111. DOI: https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.2/5
Firgolska Anna (2023), Uchodźcy z Ukrainy w prywatnych dyskursach osób goszczących ich w swoich domach, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3: Ukraina i Polska 2022 – wobec inwazji Rosji, s. 121–140. DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2023.67.3.5
Florczak Agnieszka (2014), Uchodźstwo, w: Organizacje międzynarodowe w działaniu, red. Agnieszka Florczak, Alicja Lisowska, Agencja reklamowa OTO, Wrocław, s. 373–396.
Janiszewska Ewa (2024), Rzeczywisty stosunek Kościoła katolickiego do migrantów i uchodźców. Recenzja książki Rafała Cekiery: „Uchodźcy, migranci i Kościół katolicki. Polska debata migracyjna po 2015 roku w kontekście nauczania Kościoła katolickiego”, „Studia Migracyjne. Przegląd Polonijny”, nr 3, s. 147–150. DOI: https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.24.017.20575
Kalinowska Katarzyna, Krakowska Katarzyna, Sałkowska Marta (2023),
Dlaczego Polacy pomagali Ukraińcom? Typologia powodów zaangażowania w pomoc ukraińskim uchodźcom, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3: Ukraina i Polska 2022 – wobec inwazji Rosji, s. 41–64. DOI: https://doi.org/10.35757/KIS.2023.67.3.2
Kamińska-Berezowska Sławomira, Cekiera Rafał (2023), Sytuacja pracownicza migrantów zarobkowych z Ukrainy w opinii przedstawicieli Międzyzakładowego Związku Zawodowego Pracowników Ukraińskich w Polsce, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3: Ukraina i Polska 2022 – wobec inwazji Rosji, s. 163–178. DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2023.67.3.7
Kuczyński Paweł, Latecka Małgorzata, Szczepaniak Irmina, (2023), Niecodzienność. Doświadczenia NGO-sów i inicjatyw obywatelskich pomagających emigrantom z Ukrainy w pierwszym okresie wojny, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3: Ukraina i Polska 2022 – wobec inwazji Rosji, s. 65–90. DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2023.67.3.3
Lasek Paweł (2021), Drugi i Trzeci List świętego Jana w komentarzach Ojców Kościoła, „Studia Sandomierskie. Teologia – Filozofia – Historia”, t. 28, s. 135–157. DOI: https://doi.org/10.15633/sts.4184
Łach Stanisław (1961), Księga Rodzaju. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, Pallottinum, Poznań.
Modzelewski Wojciech (2000), Pacyfizm. Wzory i naśladowcy, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Nalewaj Aleksandra (2014), Artykuł wiary „Zstąpił do piekieł” w ujęciu biblijnym, „Studia Elbląskie”, t. 15, s. 233–244.
Ransom Heather (2021), Life After Social Death. Leaving the Jehovah’s Witnesses, Identity Transition and Recovery, „Pastoral Psychology”, t. 70, s. 53–69. DOI: https://doi.org/10.1007/s11089-020-00935-0
Rugała Hanna (2020), Uchodźca i uchodźstwo – ujęcie teoretyczne a perspektywa społeczna, „Rozprawy Społeczne”, t. 14, s. 126–134. DOI: https://doi.org/10.29316/rs/132323
Ruszała Kamil, Szlanta Piotr (2021), Uchodźstwo, migracje, ucieczka, przesiedlenia, repatriacje jako „uniwersalne” doświadczenie dziejowe – uwagi wprowadzające, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, z. 2, s. 213–215. DOI: https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.016.13853
Scheitle Christopher, Adamczyk Amy (2010), High-Cost Religion, Religious Switching, and Health, „Journal of Health and Social Behavior”, nr 3, s. 325–342. DOI: https://doi.org/10.1177/0022146510378236
Skowronek Bogusław (2022), Językowy obraz świata, „Academia. Magazyn Polskiej Akademii Nauk”, nr 4, s. 18–20. DOI: https://doi.org/10.24425/academiaPAN.2022.143967
Sorka Kamil (2019), Analiza aktualnego polskiego orzecznictwa w zakresie wolności religijnej, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa.
Szacki Jerzy (2003), Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa.
Sztompka Piotr (2012), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków.
Szymańska Katarzyna (2017), Przyjechali. Radosław Kobierski i jego „Ziemia Nod”: o miejscu tych, którzy błądzą, „Polonistyka. Innowacje”, nr 6, s. 75–84. DOI: https://doi.org/10.14746/pi.2017.6.5
Środa Magdalena (2024), Wykluczenie jako problem kulturowy i moralny, „Etyka”, on-line first, s. 1–19. DOI: https://doi.org/10.14394/etyka.1362
Wyka Anna (1993), Badacz społeczny wobec doświadczenia, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Zimniak-Hałajko Marta (2003), Raj oswojony. Antropologia nowych ruchów religijnych, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Znaniecki Florian (1971), Nauki o kulturze. Narodziny i rozwój, przeł. Jerzy Szacki, PWN, Warszawa.Бережко Костянтин (2012), Депортація Свідків Єгови 1951 року як спроба повного знищення релігійної громади на території України, «Історія релігій в Україні», вип. 22, кн. 1, с. 689–697.
Бугай Томаш (2014), Современное проявление форм фольклора. Устные рассказы, песни и стихи преследованных за веру свидетелей Иеговы в Советском Союзе, «Матеріали до української етнології», № 13, с. 200–205.
Одинцов Михаил И. (2002), Совет Министров СССР постановляет: «выселить навечно!». Сборник документов и материалов о Свидетелях Иеговы в Советском Союзе (1951–1985 гг.), Арт-Бизнес-Центр, Москва.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Tomasz Bugaj
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license