PARANOJA I SADYZM INSTYTUCJI. O BIESIADZIE U HRABINY KOTŁUBAJ WITOLDA GOMBROWICZA
PDF (Język Polski)

Schlagworte

Gombrowicz
paranoja
masochizm
sadyzm
Deleuze

Zitationsvorschlag

Warkocki, B. (2018). PARANOJA I SADYZM INSTYTUCJI. O BIESIADZIE U HRABINY KOTŁUBAJ WITOLDA GOMBROWICZA. Porównania, 21(2), 115–126. https://doi.org/10.14746/p.2017.21.13975

Abstract

Artykuł prezentuje „bliskie czytanie” (close reading) opowiadania Biesiada u hrabiny Kotłubaj Witolda Gombrowicza z jego debiutanckiego tomu Pamiętnik z okresu dojrzewania z 1933 roku. Zasadza się na dwóch na dwóch konceptach teoretycznych: z jednej strony jest to narracja paranoiczna w znaczeniu, jakie nadała temu pojęciu Eve Kosofsky Sedgwick, a z drugiej strony – sadyzm (jako niekomplementarny w stosunku do masochizmu) w znaczeniu Gilles’a Deleuze’a (z eseju Chłód i okrucieństwo). Autor poszukuje subwersji społecznej w tej groteskowej wizji obrazów klas u Gombrowicza i odnajduje ją w sadyzmie instytucji arystokracji, która przesuwa głównego bohatera opowiadania na „pozycję paranoiczną”.

https://doi.org/10.14746/p.2017.21.13975
PDF (Język Polski)

Literaturhinweise

Deleuze, Gilles. „Coldness and Cruelty”. Masochism. Gilles Deleuze “Coldness and Cruelty” and Leopold von Sacher Masoch “Venus in Furs”. Przeł. Jean McNeil. Nowy Jork: Zone Books, 1991. S. 9–138.

Freud, Sigmund. „Psychoanalityczne uwagi o autobiograficznie opisanym przypadku paranoi (dementia paranoides)”. Freud, Sigmund. Charakter a erotyka. Dzieła T. 2. Przeł. Robert Reszke, Dariusz Rogalski. Red. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1996. S. 105–176.

Głowiński, Michał. Gombrowicz i nadliteratura. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2002.

Gombrowicz, Witold. „Biesiada u hrabiny Kotłubaj”. Gombrowicz, Witold. Bakakaj i inne opowiadania. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2010. S. 84–113.

Gombrowicz, Witold. Pamiętnik z okresu dojrzewania. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1933.

Graczyk, Ewa. Przed wybuchem wstrząsnąć. O twórczości Witolda Gombrowicza w okresie międzywojennym. Gdańsk: słowo/obraz /terytoria, 2004.

Kijowski, Andrzej. „Strategia Gombrowicza”. Gombrowicz i krytycy. Wybór i opracowanie Z. Łapiński. Kraków – Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1984. S. 429–465.

Schreber, Daniel Paul. Pamiętniki nerwowo chorego wraz z suplementami i aneksem. Przeł. Renata Darda-Staab. Kraków: Libron, 2006.

Sedgwick, Kosofsky Eve. „Czytanie paranoiczne, czytanie reparacyjne, albo: masz paranoję i pewnie myślisz, że ten tekst jest o tobie”. Przeł. Magda Szcześniak. Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej 5 (2014). S. 1–36.