Keywords
didactic novel
economy of literature
sociology of literature
How to Cite
Abstract
The article presents an analysis of the figure of Robinson in Adolf Dygasiński’s didactic novel Adventures of a young man, or Polish Robinson. Using the methodology of economics of literature, the ideologem of the work was examined, as
well as the location of Dygasiński’s work in the context of peripheral capitalism. The transfer of the economic and literary figure from the context of English capitalism to Poland required many changes that allow to recognise the problematic
status of the economic periphery of global capitalism.
References
Blumenberg, Hans. Prawowitość epoki nowożytnej. Przeł. Tadeusz Zatorski. Warszawa: PWN, 2019.
Buck-Morss, Susan. Hegel, Haiti i historia uniwersalna. Przeł. Katarzyna Bojarska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2014.
Dawid, Jan Władysław. „Książki gwiazdkowe”. Przegląd Pedagogiczny 24 (1891). S. 290-291.
Dygasiński, Adolf. Listy. Oprac. T. Nuckowski. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1972.
Dygasiński, Adolf. Przygody młodzieńca czyli Robinson polski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1957.
Gomulicki, Wiktor. „Żniwo gwiazdkowe”. Kurjer Codzienny 345 (1891). S. 1-2.
Ihnatowicz, Ewa. „Szlachcic stolarzem. Funkcje i sensy motywu w Krewnych Józefa Korzeniowskiego i Pamiętniku Wacławy Elizy Orzeszkowej”. Światy przedstawione. Prace z historii i teorii literatury ofiarowane profesorowi Jerzemu Speinie. Red. M. Kalinowska, E. Owczarz, J. Skuczyński, M. Wołk. Toruń: Wydawnictwo UMK, 2006. S. 115–124.
Jedlicki, Jerzy. Nieudana próba kapitalistycznej industrializacji. Analiza państwowego gospodarstwa przemysłowego w Królestwie Polskim XIX w. Warszawa: Książka i Wiedza, 1964.
Jeske-Choiński, Teodor. „Książka dla dzieci”. Wiek 281 (1891). S. 2.
Kolbuszewski, Jacek. Dziwne podróże, dziwni podróżnicy. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1977.
Kubicka, Joanna. Na przełomie. Pozytywiści warszawscy i pomoc własna. Warszawa: WUW, 2016.
Kula, Witold. Historia, zacofanie, rozwój. Warszawa: Czytelnik, 1983.
Marks, Karol. Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej. T. 1. Ks. 1: Proces wytwarzania kapitału. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970.
Moretti, Franco. The Bourgeois. Between History and Literature. London: Verso, 2013.
Olkusz Jolanta, Olkusz Wiesław. „Książka pokolenia, czyli pozytywiści wobec Robinsona Cruzoe Daniela Defoe. Uwagi na marginesie dwóch rocznic”. W literackim kręgu pozytywizmu i Młodej Polski. Red. W. Hendzel, Z. Piasecki. Opole: Uniwersytet Opolski, 1999. S. 9–29.
Ossowska, Maria. Moralność mieszczańska. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.
Płachecki, Marian. „Metafora – powieść – światopogląd. Na materiale Fachowca Wacława Berenta”. Pamiętnik Literacki 1 (1975). S. 127–165.
Radowska-Lisak, Mirosława. Między oralnością a literackością. Proza wiejska Adolfa Dygasińskiego. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2015.
Rothbard, Murray N. Etyka wolności. Przeł. Jakub Woziński, Jan M. Fijor. Warszawa–Chicago: Fijor Publishing, 2010.
Ruszała, Jadwiga. Robinson w literaturze polskiej. Teoria, historia, recepcja. Słupsk: WSP. Wydawnictwo Uczelniane, 1998.
Ruszała, Jadwiga. Robinsonada w literaturze polskiej. Teoria, typologia, bohater, natura. Słupsk: Wydawnictwo Uczelniane, 2000.
Skała, Agata. Adolf Dygasiński – niepoprawny pozytywista. Między tradycją a nowoczesnością. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013.
Smiles, Samuel. Pomoc własna. Przeł. Józef Boyes. Warszawa: „Przegląd Tygodniowy”, 1867.
Smiles, Samuel. O charakterze. Przeł. Walery Przyborowski. Warszawa: „Przegląd Tygodniowy”, 1873.
Smiles, Samuel. Obowiązek. Przeł. Adolf Dygasiński. Warszawa: „Przegląd Tygodniowy”, 1882.
Taine, Hippolyte. Filozofia sztuki. Przeł. Antoni Sygietyński. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/obraz Terytoria, 2010.
Tomczok, Paweł. Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.
Tomkowski, Jan. „Robinson Kruzoe, Don Kichot i tłum”. Pamiętnik Literacki 3 (1987). S. 57–75.
Urbanowska, Zofia. Księżniczka. Warszawa: Wydawnictwo KAMA, 1999.
Watt, Ian. Narodziny powieści. Studia o Defoe’m, Richardsonie i Fieldingu. Przeł. Agnieszka Kreczmar. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973.
Weber, Max. Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Przeł. Bogdan Baran, Jan Miziński. Warszawa: Aletheia, 2010.
Wiślicki, Adam. „Robinson polski. Interwiew społeczny”. Przegląd Tygodniowy 4 (1892). S. 41-42.
Wolny, Helena. Literacka twórczość Adolfa Dygasińskiego. Studia. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, 1991.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license