Necessary fictions w polskiej prozie po 1989 roku
PDF
EPUB
MOBI

Słowa kluczowe

postkolonializm
sarmatyzm
necessary fiction
polska proza po 1989 roku
transformacja

Jak cytować

Kledzik, E. (2013). Necessary fictions w polskiej prozie po 1989 roku. Porównania, 13, 127–142. https://doi.org/10.14746/p.2013.13.10985

Abstrakt

Termin Homiego Bhabhy „necessary fictions” objawił polskim sympatykom teorii postkolonialnej Dariusz Skórczewski w polemice z Niesamowitą Słowiańszczyzną Marii Janion, nie zgadzając się z zaproponowaną przez badaczkę krytyką roli chrześcijaństwa w kształtowaniu polskiej tożsamości narodowej. Bhabha przekonuje, że istnieje inna droga reprezentacji podmiotu kolonialnego niż ta ufundowana na splocie realizmu i historyzmu – taka, która zakłada, że rzeczywistość nie jest „dana”, lecz „stworzona”, w oparciu o krytykę reprezentacji. „Necessary fiction” jest rodzajem „wytwarzania tradycji” osadzonej w historycznym, a także historycznoliterackim i kulturowym continuum. Wytycza obiektywny porządek rzeczy – tak historycznie, jak kulturowo – i w tym sensie opowiada o rzeczywistości, a nawet ją projektuje. Autorka przyjrzy się trzem sposobom konstruowania takiej fikcji ciągłości w polskiej literaturze i krytyce literackiej po 1989 roku: tropom słowiańskim, tropom sarmackim oraz dyskusji nad współmiernością przełomów politycznych 1918 i 1989 roku.Składnik „necessary fictions” –nakaz dziedziczenia postaw światopoglądowych – przestrzega Bhabha, może skutkować nie tylko ograniczeniem refleksji nad literaturą do kwestii pozaestetycznych, ale także zakonserwowaniem resentymentalnego kompleksu Zachodu.

https://doi.org/10.14746/p.2013.13.10985
PDF
EPUB
MOBI

Bibliografia

Skórczewski Dariusz, Trudności z tożsamością. Na marginesie Niesamowitej Słowiańszczyzny. „Porównania” 2008, nr 5, s. 140.

Skórczewski Dariusz, Teoria – literatura – dyskurs. Pejzaż postkolonialny. Lublin, Wydawnictwo KUL 2013, s. 192.

Culler Jonathan, Teoria literatury. Krótkie wprowadzenie. Przeł. M. Bassaj. Warszawa, Prószyński i S-ka 2002, s. 41–43.

Łebkowska Anna, Fikcja jako możliwość. Z przemian prozy XX wieku. Kraków, Universitas 1998.

Bhabha Homi, Representation and the Colonial Text: A Critical Exploration of Some Forms of Mimeticism. W: The Theory of Reading. Ed. F. Gloversmith. Brighton 1989, p. 94.

Janion Maria, Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2001, s. 235–240.

Tryzna Tomek, Panna Nikt. Warszawa, Czarna Owca 1993, s. 200.

Filipiak Izabela, Absolutna amnezja. Warszawa, tchu dom wydawniczy 1995, s. 13.

Thompson Ewa, Sarmatyzm i postkolonializm, http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artyku ly/193060,sarma tyzm-i-postkolonializm.html, data dostępu: 20.04.2013.

Czapliński Przemysław, Resztki nowoczesności. Dwa studia o literaturze i życiu. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2012, s. 112–120.

Twardoch Szczepan, Wyznania prowincjusza. „Opcje” 2006, nr 4, s. 231.

Bieńkowski Dawid, Nic. Warszawa, W.A.B. 2005, s. 7.

Stasiuk Andrzej, Andruchowycz Jurij, Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową. Wołowiec, Czarne 2007.

Kroutvor Josef, Europa Środkowa: anegdota i historia. Przeł. J. Stachowski. W: Hrabal, Kundera, Havel... antologia czeskiego eseju. Kraków, Universitas 2001, s. 223–291.

Chwin Stefan, Gombrowicz i Forma polska. W: W. Gombrowicz, Trans-Atlantyk. Kraków, Wydawnictwo Literackie 1996, s. 140.

Bieńkowski Dawid, Biało-czerwony. Warszawa, W.A.B. 2007, s. 53.

Błoński Jan, Rok 1989 jest równie ważny co 1918. „Na Głos” 1990, nr 1, s. 60.

Stala Marian, 1989: Dwa dwudziestolecia (jednej epoki). „Dwutygodnik” 2009, nr 8, http://www.dwuty godnik.com/artykul/284-1989-dwa-dwudziestolecia-jednej-epoki.html, data dostępu: 20.04.2013.

Karpowicz Ignacy, Niehalo. Wołowiec, Czarne 2006, s. 14.