Próba określenia i uporządkowania znaczeń związanych z geopoetyką
PDF
EPUB
MOBI

Słowa kluczowe

geopoetyka
geopoezja
geokrytyka
ekokrytyka
literatura regionalna
urbanizm
miejsca imaginacyjne
geopolityka
globtroteryzm
artykulacja świata

Jak cytować

Weretiuk, O. (2012). Próba określenia i uporządkowania znaczeń związanych z geopoetyką. Porównania, 12, 25–42. https://doi.org/10.14746/p.2013.12.11047

Abstrakt

W artykule podjęto próbę zdefiniowania pojęcia „geopoetyka”. W celu określenia i uporządkowania znaczeń związanych z geopoetyką wykorzystano przykłady z literatury ukraińskiej, rosyjskiej, polskiej, amerykańskiej i kanadyjskiej, jak też stosowano kilka wybranych relacji: geopoetyka – ekologia, ekokrytyka, geopoetyka – geopolityka, geopoetyka – regionalizm. Wyodrębniono sześć podstawowych znaczeń geopoetyki: (1) „studium związków intelektualnych i zmysłowych pomiędzy człowiekiem a Ziemią, pierwotna geopoetyka Kennetha White’a; (2) rozwijający się ruch intelektualny, artystyczno-literacki, kulturowy o wymiarze międzynarodowym (Francja, Szkocja, Belgia, Niemcy, Szwajcaria, Włochy, Kanada, Rosja, Ukraiński Krym, Serbia), zapoczątkowany przez szkockiego poetę, nauczyciela akademickiego i myśliciela Kennetha White’a we Francji w 1989 r.; (3) pewien sposób postrzegania świata i tworzenia dzieła sztuki (właściwa poetyka, warsztat, zespół środków ideowo-tematycznych podporządkowanych poetyce ziemi); (4) dzieła powstające w wyniku stosowania takiej praktyki (geopoezja, która nie zawsze jest tożsama z poezją geograficzną/geologiczną, czyli dziełami literackimi tworzonymi przez geologów, geofizyków etc. tematycznie ujawniających przedmiot ich zainteresowań profesjonalnych); (5) podejście badawcze, praktyka interpretacyjna, krytyczna (właściwie geokrytyka, m.in. w koncepcjach Bertranda Westphala, Roberta T. Tally’ego); (6) działalność dydaktyczna. Komplikują identyfikację geopoetyki zarówno jej wielowymiarowy status ontologiczny, jak jej interdyscyplinarny charakter, skłonność do zmian, hybrydowość i otwartość na obszary badań i obszary kultury związane z ich wspólnym przedmiotem zainteresowania (ziemia). Mimo to da się zauważyć, jak różni się ona od nich odmiennością punktów widzenia, kierunków zadawania pytań i akcentów w udzielaniu odpowiedzi.

https://doi.org/10.14746/p.2013.12.11047
PDF
EPUB
MOBI

Bibliografia

Barry Peter, Beginning Theory. An Introduction to literary and cultural theory. Manchester: Manchester University Press 2009.

Bate Jonathan, The Song of the Earth. Cambridge. Massachusetts: Picador. Harvard University Press, 2000, p. 183–198.

Belasky Paul, “Pochveniks” – “The Poets of The Soil”: The Geological School of 20th Century Poetry in Leningrad, USSR (St. Petersburg, Russia). Soil and Culture. Red. E. R. Landa, Ch. Feller. Springer Verlag 2009, pp. 173–204.

Bennett Andrew, Royle Nicholas, An Introduction to Literature, Criticism and Theory. Pearson Longman 2009.

Buchanan Ian, Oxford Dictionary of Critical Theory. Oxford University Press 2010.

Brand Stewart, City Planet, 2005 http://www.gbn.com/articles/pdfs/City-Planet_StewartBrand.pdf

http://www.prairiepoetry.org/pgs/greatplains.html

html Mike Davis, Planet of Slums. New York: Verso 2006

Cheryll Glotfelty, What is Ecocriticism? http: //www.asle.org/site/resources/ecocritical-library/intro/ defining/glotfelty/ – on line 21.04.2012.

Lévy Clement, Nietzsche arpenteur: la géophilosophie et l’Europe w: (Red.) T. Collani et É. Lysøe, Entre tensions et passions : (dé)constructions de l’espace littéraire européen. Strasbourg, Presses Universitaires de Strasbourg, “Europes littéraires” 2010, p. 227–240.

Lirbun Tim, Introduction, w: A. Suknaski, Wood Mountain Poems. Saskatoon: HAGIOS PRESS 2006, p. 9–10.

Полярная антология. Cовременные русскоязычные авторы об Арктике, Антарктике и Крайнем Севере. Составитель и редактор Д. Кузьмин. Москва: Паулсен 2010.

Prieto Eric, Literature, Geography and the Postmodern Poetics of Space. Palgrave Macmillan 2012.

Prieto Eric, Geocriticism Meets Ecocriticism: Bertrand Westphal and Environmental Thinking, http: //www.epistemocritique.org/spip.php?article238&lang=fr, data dostępu: 08.03.2012

Pyrcz Heather, A Digital History of Canadian Poetry, http://www.youngpoets.ca/?q=teachers& page=14 – data dostępu: 12.04.2012.

Rybicka Elżbieta, Geopoetyka (o mieście, przestrzeni i miejscu we współczesnych teoriach i praktykach kulturowych), w: Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy. Red. M. P. Markowski, R. Nycz. Kraków, Universitas 2006.

Rybicka Elżbieta, Zwrot topograficzny w badaniach literackich. Od poetyki przestrzeni do poetyki o miejsca [w: ] Kulturowa teoria literatury 2. Główne pojęcia i problemy. Red. M. P. Markowski, R. Nycz. Kraków, Universitas 2006.

Skwarczyńska Stefania, Regionalizm a główne kierunki literatury. Łódź 1934, s. 38–41.

Suknaski Andrew, Wood Mountain Poems. Red Al Purdy 1976.

Szuber Janusz, Las w lustrach/Forest In the Mirrors. Paintings by H. Waniek, translation E. HryniewiczYarbrough. Rzeszów, Yes 2001.

Weretiuk Oksana, Geocriticism, Geopoetry, Geopolitics in Comparative Literature. Paris, Sorbonne 2013

Westphal Bertrand, Geocriticism. Real and Fictional Spaces. Transl. by R. T. Tally. New York, Palgrave Macmilan 2011, p. 111–147.

White Kenneth, Poeta kosmograf. Wybór, opracowanie i przekład Kazimierz Brakoniecki, Olsztyn, Centrum Polsko-Francuskie, 2010.

Wordsworth William, Lines Composed a Few Miles above Tintern Abbey (1798), w: William Wordsworth and Samuel Taylooleridge, Lyrical Ballads. Red. by R. L. Brett, A. R. Jones, Routledge 1991.

Андрухович Юрій, Таємниця (Замість роману). Харків: Фоліо 2008.

Андрухович Юрій, Лексикон інтимних міст. Довільний посібник з геопоетики та космополітики. Meridian Czernowitz 2012 (wersja elektroniczna książki) – http://www.e-reading-lib.org/ bookreader.php/1006561/Andruhovich_-_Leksikon_intimnih_mist.html – data dostępu: 03.02.2013.