Słowa kluczowe
pamięć
tożsamość
przestrzeń
miasto
perspektywa real-and-imagined
nastrój
enumeracja
ojczyzna
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł omawia interakcje między przestrzenią ludzką (human) a literaturą. Literackie wizerunki miasta (Berlin, Amsterdam, Vukovar) reprezentują nostalgię podmiotu, jego nastroje i tęsknoty. W twórczości Ugrešić podmiot (subject) to zagubiony, samotny emigrant homo exul.. Pisarka pokazuje rzeczywistość w perspektywie real-and-imagined. Miejska przestrzeń jest obca, pogłębia alienację i samotność. Nastroje nostalgiczne wynikają z tęsknoty za ojczyzną i są dla pisarki utrapieniem. Albowiem powrót do ojczyny (Chorwacji i Jugosławii) nie jest możliwy. W twórczości Pavličicia powrót do ojczyzny (Chorwacji) jest możliwy. Moc kreacji literackiej, pamięć i wyobraźnia odnawiają (odbudowują) przestrzeń zniszczonego Vukovaru. Pisarz stosuje enumerację, tworzy wizerunki miasta zwykłego i miasta magicznego. Dyskurs nostalgiczny chorwackich pisarzy jest równocześnie dyskursem tożsamościowym.
Bibliografia
Oraić Tolić Dubravka, Paradigme 20. stoljeća. Awangarda i postmoderna. Zagreb 1996.
Oraić Tolić Dubravka, Muška moderna i ženska postmoderna. Zagreb 2005.
Rybicka Elżbieta, Geopoetyka. W: Kulturowa teoria literatury, Główne pojęcia i problemu. Red. M. P. Markowski i R. Nycz. Kraków, Universitas 2006, s. 486.
Debeljak Aleš, Zmierzch idoli, (przeł. J. Pomorska). W: Nostalgia. Eseje o tęsknocie za komunizmem, red. F. Modrzejewski i M. Sznajderman. Wołowiec, Czarne 2002, s. 206–241.
Jančar Drago, Eseje. Przeł. J. Pomorska. Sejny, Pogranicze 1999.
Jugonostalgičari (chorwacki), W: K.-M. Gauß, Europejski alfabet. Tłum. A. Rosenau. Wołowiec, Czarne 2008, s. 76–78.
Kunce Aleksandra, Zlokalizować tożsamość! W: Dylematy wielokulturowości. Red. W. Kalaga. Kraków, Universitas 2004, s. 79–95.
Rybicka Elżbieta. Zwrot topograficzny w badaniach literackich. W: Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje. Red. T. Walas i R. Nycz. Kraków, Universitas 2012, s. 313–314.
Ugrešić Dubravka, Tożsamość. W: tejże, Nikogo nie ma w domu. Przeł. D. J. Ćirlić. Kraków, Znak 2008, s. 81.
Łapiński Zdzisław, To samo inaczej. „Teksty Drugie” 1999, nr 5 (58).
Todorova Maria, Bałkany wyobrażone. Przeł. P. Szymor i M. Budzińska. Wołowiec, Czarne 2008, s. 118–120.
Czapik-Lityńska Barbara, Ponowoczesne doświadczenie narodowe. Przypadek Dubravki Ugrešić. W: Bunt tradycji – tradycja buntu, Księga dedykowana Profesorowi Krzysztofowi Wrocławskiemu. Red. M. Bogusławska i G. Szwat-Gyłybowa. Warszawa 2008.
Ugrešić Dubravka, Kultura kłamstwa (eseje antypolityczne). Przeł. D. J. Ćirlić. Wrocław 1998, s. 25.
Flaker Aleksander, O globalizaciji prostora hrvatske književnosti. W: Čovjek, prostor, vrijeme. Književnoantropološke studije iz hrvatske književnosti. Red. D. Fališevac i Ž. Benčić. Zagreb 2006.
Ugrešić Dubravka, Amerykański fikcjonarz. Przeł. D. Cirlić-Straszyńsk. Wołowiec, Czarne 2001, s. 205.
Gostomska Anita, Zagrzeb–Berlin–Amsterdam, O metaforze miasta w twórczości Dubravki Ugrešić, Miasto w kulturze chorwackiej. Urbano u hrvatskoj kultury. Red. M. Falski i M. Kryska-Mosur. Warszawa 2008, s. 194.
Miedzielski Ernest, Dwie twarze prozy chorwackiej przełomu tysiącleci. Piśmiennictwo wojenne i krótkie opowiadanie. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM 2006.
Pieniążek-Marković Krystyna, „Ja” – człowiek i świat w najnowszej poezji chorwackiej (1990–2010). Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM 2011.
Bagić Kreśimir, Damoklesowy miecz rzeczywistości. Przeł. E. Szperlik. W: Widzieć Chorwację. Panorama literatury i kultury chorwackiej 1990–2005. Red. K. Pieniążek-Marković, G. Rem, B. Zieliński. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM 2005, s. 665.
Ugrešić Dubravka, Ministerstwo Bólu. Przeł. D. J. Ćirlić. Izabelin 2006, s. 40.
Dyras Magdalena, Figury losu chorwackiego w cyklu „vukovarskim” Pavlao Pavličicia. W: Przemiany w świadomości i kulturze duchowej narodów Jugosławi po 1991 roku. Red. J. Kornhauser. Kraków 1999.
Filuciak B., Vukovarskie impresje. Miasto w prozie autobiograficznej Pavao Pavličicia. „Pamiętnik Słowiański” LVII, 2008, s. 53–75
Rem Goran, Slavonsko ratno pismo. Osijek, Slavonski Brod, Vinkovci 1997.
Janaszek-Ivaničkova Halina, Nowa twarz postmodernizmu, Katowice, Wydawnictwo US 2002, s. 90–91
Rusinek Wojciech, O podmiotowości melancholijnej w prozie Andrzeja Stasiuka, w: Z dziejów podmiotu i podmiotowości w literaturach słowiańskich XX wieku. Red. B. Czapik-Lityńska i M. Buczek. Katowice, Wydawnictwo US 2005, s. 129–136.
Pavlicić Pavao, Nevidljivo pismo. Zagreb 1993, s. 59.
Pavličić Pavao, Dunav. PS. 1991. Vukovarske razglednice. Zagreb 1999, s. 207.
Pavličić Pavao, Diksilend. Zagreb 1995, s. 366.
Pavličić Pavao, Šapudl. Zagreb 1995, s. 184.
Licencja
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license