Słowa kluczowe
naród
granica
przyroda
tożsamość
Jak cytować
Abstrakt
Polityczna decyzja o zmianie granicy pociąga za sobą lawinę konsekwencji, spośród których przesiedlenie ludności (jeśli wówczas następuje) jest najbardziej dramatyczne. Konieczność wytworzenia poczucia wspólnoty narodowej na nowozamieszkałym terytorium wymusza wiele różnorakich działań w sferze zarówno politycznej, jak i społecznej. Pojawienie się Polaków na tzw. Ziemiach Odzyskanych po II wojnie światowej wiązało się z nadaniem temu obszarowi znaczeń potwierdzających jego polskość. Pisma historyków, geografów, językoznawców, ekonomistów czy wreszcie przyrodników publikowane bezpośrednio po wojnie pokazują, w jaki sposób włączano fizyczną, geograficzną przestrzeń i przyrodę w sferę wyobrażoną polskiego narodu. Dekonstrukcja opisów natury tzw. Ziem Odzyskanych ze szczególnym uwzględnieniem granicy polsko-niemieckiej na Odrze pozwala przeanalizować nierozerwalność argumentów przyrodniczych i historycznych jako takich, które warunkują konstytuowanie się narodowej tożsamości Polaków po wojnie.
Bibliografia
Angutek, Dorota. Kulturowe wymiary krajobrazu. Antropologiczne studium recepcji przyrody na prowincji: od teorii do empirii. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2013.
Barciński, Florian. „Bogactwa naturalne Ziem Odzyskanych i ich znaczenie gospodarcze dla Polski”. Przegląd Zachodni 1 (1947). S.12-30.
Belzyt, Leszek C. „Drang nach Osten. Cywilizacja z Zachodu?”. Polsko-niemieckie miejsca pamięci. Tom 2. Wspólne / Oddzielne. Red. R. Traba, H.H. Hahn. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2015. S. 207-224.
Claval, Paul. „Przemiany koncepcji dziedzictwa kulturowego i krajobrazu”. Przeł. Patrycja Jakubczyk. Krajobrazy. Antologia tekstów. Red. B. Frydryczak, D. Angutek. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2014. S. 335-344.
Donnan Hastings, Wilson Thomas M. Borders: Frontiers of Indentity, Nation and State. Oxford – New York: Berg, 1999.
Dziewoński, Zbigniew. „Odra, jej problemy i perspektywy”. Przegląd Zachodni 2 (1947). S. 918-930.
Eriksen, Thomas H. Etniczność i nacjonalizm. Ujęcie antropologiczne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013.
Frydryczak, Beata. Od estetyki The Picturesque do doświadczenia topograficznego. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2013.
Frydryczak Beata, Angutek Dorota, red. Krajobraz kulturowy. Antologia tekstów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2014.
Frydryczak Beata, Ciesielski Mieszko, red. Krajobraz kulturowy. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2014.
Halicka, Beata. „Wisła i Ren. Rzeki wynalezione, czyli o ucieleśnieniach „narodowego ducha”. Polskoniemieckie miejsca pamięci. Tom 3. Paralele. Red. R. Traba, H.H. Hahn. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2012. S. 72-92.
Hengelhaupt, Uta. „Dziedzictwo kultury a poczucie tożsamości na Środkowym Nadodrzu i Dolnym biegu Odry”. Przeł. Marek Batkowski. Odra – Oder. Panorama europejskiej rzeki. Red. K. Schlögel, B. Halicka. Skórzyn: Wydawnictwo Instytutowe – Instytut Ekologii Stosowanej, 2008. S.135-145.
Hinrichsen, Kerstin. „Granica na Odrze i Nysie. Do odwołania?”. Przeł. Patrycja Pieńkowska-Wiederkehr. Polsko-niemieckie miejsca pamięci. Tom 1. Wspólne / Oddzielne. Red. R. Traba, H.H. Hahn. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2015. S. 462-480.
Hirschi, Caspar. The Origins of Natrionalism. An alternative History from Ancient Rome to Early Modern Germany. Cambridge: Cambridge University Press, 2012.
Kaiser, Robert J. „Geography:. Encyclopedia of Nationalism. Fundamental Themes. Vol. 1. Red. A.J. Motyl. San Diego: Academic Press, 2001. S. 315-333.
Kiełczewska-Zaleska Maria, Gluck Leopold, Kaczmarczyk Zdzisław. „O lewy brzeg środkowej i dolnej Odry”. Przegląd Zachodni (1945). S. 61-87.
Kiełczewska Maria, Grodek Andrzej. Odra – Nisa. Najlepsza granica Polski. Poznań: Wydawnictwo Instytutu Zachodniego, 1946.
Klessmann Christoph, Traba Robert. „Kresy i niemiecki wschód. W poszukiwaniu arkadii i celu misji cywilizacyjnej”. Przeł. fragmenty Barbara Ostrowska. Polsko-niemieckie miejsca pamięci. Tom 3. Paralele. Red. R. Traba, H.H. Hahn. S. 41-71.
Kronenberg, Anna. Geopoetyka. Związki literatury i środowiska, Łódź: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo, 2014.
Krzoska, Markus. „Znaczenie Odry w myśli politycznej Zygmunta Wojciechowskiego”. Odra – Oder. Panorama europejskiej rzeki. Red. K. Schlögel, B. Halicka, Skórzyn: Wydawnictwo Instytutowe – Instytut Ekologii Stosowanej, 2008. S. 197-207.
Labuda, Gerard. Polska granica zachodnia. Tysiąc lat dziejów politycznych, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1971.
J. Leerssen, praca publikowana w niniejszym numerze „Porównań”.
Michalski, Maciej. Dawni Słowianie w tradycji polskiej pierwszejpołowy XIX wieku. W poszukiwaniu tożsamości wspólnotowej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2013.
Praczyk, Małgorzata. „Strategie oswajania rzeczy na „Ziemiach Odzyskanych” ze szczególnym uwzględnieniem przestrzeni prywatnej”. Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia 6 (2017). S. 77-90.
Rafalski, Julian. „Zachodnia granica Polski a postulaty gospodarstwa leśnego i obrony kraju”. Przegląd Zachodni 1 (1947). S. 213-217.
Rudnicki, Mikołaj. „Nazwy Odry i jej ważniejszych dopływów”. Monografia Odry. Studium zbiorowe. Red. M. Kiełczewska-Zaleska, A. Grodek, A. Zierhoffer. Poznań: Instytut Zachodni, 1948. S. 19-69.
Rybicka, Elżbieta. Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich. Kraków: Universitas, 2014.
Schlögel, Karl. „Odra – przemyślenia na tematmiejsca pewnej europejskiej rzeki w historii kultury”. Przeł. Bartosz Wójcik, Marcin Lipnicki. Odra – Oder. Panorama europejskiej rzeki. Red. K. Schlögel, B. Halicka. Skórzyn: Wydawnictwo Instytutowe – Instytut Ekologii Stosowanej, 2008. S. 19-39.
Schramm, Tomasz. „Granice i podziały Europy”. Klio 3 (2013). S. 81-115.
Smith, Anthony D. Etniczne źródła narodów. Przeł. Małgorzata Głowacka-Grajper. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.
Traba, Robert. „Wschodniopruskość”. Tożsamość regionalna i narodowa w kulturze politycznej Niemiec. Poznań – Warszawa: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, 2005.
Traba Robert, Julkowska Violetta, Stryjakiewicz Tadeusz, red. Krajobrazy kulturowe. Sposoby konstruowania i narracje. Warszawa – Berlin: Wydawnictwo Neriton – Centrum Badań Historycznych PAN, 2017.
Traba Robert, Żytyniec Rafał. „Ziemie odzyskane / utracony Heimat”. Polsko-niemieckie miejsca pamięci. Tom 1. Wspólne / Oddzielne. Red. R. Traba, H.H. Hahn. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2015. S. 660-682.
Westphal, Bertrand. Geocriticism. Real and Fictional Spaces. Przeł. Robert T. Tally Jr. New York: Palgrave Macmillan, 2011.
Wodziczko Adam, Czubiński Zygmunt. „Ochrona pierwotnej przyrody Ziem Zachodnich”. Przegląd Zachodni 1 (1946). S. 22-35.
Wodziczko Adam, Urbański Jarosław, Czubiński Zygmunt. „Przyroda żywa doliny Odry i jej ochrona”. Monografia Odry. Studium zbiorowe. Red. M. Kiełczewska-Zaleska, A. Grodek, A. Zierhoffer. Poznań: Instytut Zachodni, 1948. S. 302-350.
Wojciechowski Zygmunt. „Grunwald”. Przegląd Zachodni (1945). S. 1-8.
Wojciechowski Zygmunt. „Polityczne znaczenie Odry w czasach historycznych”. Przegląd Zachodni 2 (1947). S. 719-731.
Zierhoffer, August. „Problem zachodniej granicy Polski”. Przegląd Zachodni 1 (1947). S. 203-212.
Licencja
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license