Słowa kluczowe
sentymentalizm
sternizm
recepcja
literatura podróżnicza
krytyka literacka
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł podejmuje problematykę wkładu twórczości Laurence’a Sterne’a, a w szczególności jego Podróży sentymentalnej (1768), w rozwój literatury podróżniczej. Krytyce poddane zostają dwa toposy badawcze: wkład Sterne’a w tzw. przeformułowanie paradygma-tu, z podróżopisarstwa „naukowego” na „subiektywne”, oraz koncepcja „maniery sternowskiej”, często pochopnie stosowana w odniesieniu do różnorodnych przemian stylistycznych w literaturze podróżniczej po 1768 roku. Topos pierwszy potraktowany jest jako przykład stylu odbioru niepotrzebnie dążącego do ustanowienia mitu początku, często kosztem rzetelności historyczno-literackiej. Topos drugi, analizowany w odniesieniu do współczesnych zastosowań pojęcia sternizmu, stanowi ilustrację braku ciągłości pomiędzy koncepcją badawczą a pierwotnym punktem
odniesienia.
Bibliografia
Primary sources:
Burney, Frances. Evelina. Ed. Edward A. Bloom, intr. and notes Vivien Jones. Oxford: Oxford University Press, 2008.
Fielding, Henry. The History and Adventures of Joseph Andrews. Ed. Martin C. Battestin. Middletown, CT: Wesleyan University Press, 1967.
Montaigne, Michel de. The Complete Essays of Montaigne. Stanford, CA: Stanford University Press, 1958.
Sharp, Samuel. Letters from Italy. London: Printed for R. Cave, 1767.
Smollett, Tobias. Travels through France and Italy. Foreword by Ted Jones, introduction by Thomas Seccombe. New York, NY: Tauris Parke, 2010.
Sterne, Laurence. The Sermons of Laurence Sterne. Ed. Melvyn New. Gainesville, FL: University Press of Florida, 1996.
Sterne, Laurence. A Sentimental Journey and Continuation of the Bramine’s Journal. Ed. Melvyn New and W. G. Day. Gainesville, FL: University Press of Florida, 2002.
Walpole, Horace. The Castle of Otranto. Ed. Nick Groom. Oxford: Oxford University Press, 2014.
Walpole, Horace. “Walpole in Rome”. The Yale Edition of Horace Walpole’s Correspondence. Volume 14. Ed. W. S. Lewis. New Haven, CT: Yale University Press, 1948.
Wirtemberska, Maria. Malvina, or, The Heart’s Intuition. Trans. Ursula Phillips. London: Polish Cultural Foundation, 2001.
Secondary sources:
Aleksandrowicz-Ulrich, Alina. “Nieznana ‘podróż’ sentymentalna Marii Wirtemberskiej”. Pamiętnik Literacki 59.2 (1968). Pp. 5-39.
Bartoszyński, Kazimierz. “Sternizm”. Słownik literatury polskiego oświecenia. Ed. Teresa Kostkiewiczowa. Wrocław: Ossolineum, 2002.
Blanton, Casey. Travel Writing: The Self and the World. London and New York: Routledge, 2002.
Cook, Daniel. “Authors Unformed” Reading ‘Beauties’ in the Eighteenth Century”. Philological Quarterly 89.2-3 (2010). Pp. 283-309.
Curley, Thomas M. “Sterne’s A Sentimental Journey and the Tradition of Travel Literature”. All Before Them, 1660-1780. Ed. John McVeagh. London and Atlantic Highlands, NJ: The Ashfield Press, 1990. Pp. 203-216.
Dąbrowska, Magdalena. Dla pożytku i przyjemności: Rosyjska podróż sentymentalna przełomu XVIII i XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009.
Dąbrowska, Magdalena. “W stronę instrukcji. Listy z Londynu Piotra Makarowa w kontekście dyskusji nad gatunkiem podróży sentymentalnej w czasopismach rosyjskich początku XIX wieku”. Metamorfozy podróży. Kultura i tożsamość. Ed. Jolanta Sztachelska et al. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2012. Pp. 65-73.
Fanning, Christopher. “Small Particles of Eloquence: Sterne and the Scriblerian Text”. Modern Philology 100.3 (2003). Pp. 360-392.
Gibson, William L. Art and Money in the Writings of Tobias Smollett. Lewisburg: Bucknell University Press, 2007.
Kalinowska, Izabela. Between East and West: Polish and Russian Nineteenth-Century Travel to the Orient. Rochester, NY: University of Rochester Press, 2004.
Keymer, Thomas. Sterne, the Moderns, and the Novel. Oxford: Oxford University Press, 2002.
Korte, Barbara. English Travel Writing: From Pilgrimages to Postcolonial Explorations. Trans. Catherine Matthias. London: Macmillan, 2000.
Kurządkowska, Beata. “Między rzeczywistością a fikcją w relacji z podróży Marii Wirtemberskiej ‘Niektóre zdarzenia, myśli i uczucia doznane za granicą’”. Prace Literaturoznawcze 1 (2013). Pp. 35-45.
Lipski, Jakub. In Quest of the Self: Masquerade and Travel in the Eighteenth-Century Novel. Fielding, Smollett, Sterne. Amsterdam and New York: Rodopi, 2014.
Moroz, Grzegorz. Travellers, Novelists and Gentlemen: Constructing Male Narrative Personae in British Travel Books, from the Beginnings to the Second World War. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2013.
Newbould, M-C. “Wit and Humour for the Heart of Sensibility: The Beauties of Fielding and Sterne”. The Afterlives of Eighteenth-Century Fiction. Ed. Daniel Cook and Nicholas Seager. Cambridge: Cambridge University Press, 2015. Pp. 133-152.
Ożarska, Magdalena. Two Women Writers and their Italian Tours: Mary Shelley’s Rambles in Germany and Italy and Łucja Rautenstrauchowa’s In and Beyond the Alps. Lewiston, NY: The Edwin Mellen Press, 2013.
Parnell, Tim. “The Sermons of Mr. Yorick: The Commonplace and the Rhetoric of the Heart”. The Cambridge Companion to Laurence Sterne. Ed. Thomas Keymer. Cambridge Cambridge University Press, 2009. Pp. 64-77.
Thompson, Carl. Travel Writing. London and New York: Routledge, 2011.
Thompson, C. W. French Romantic Travel Writing: Chateaubriand to Nerval. Oxford: Oxford University Press, 2012.
Voogd, Peter de. “Laurence Sterne and the ‘Gutter of Time’”. Studies in English Literature and Culture: Festschrift in Honour of Professor Grażyna Bystydzieńska. Ed. Anna Kędra-Kardela, Aleksandra Kędzierska, Magdalena Pypeć. Lublin: Maria Curie-Skłodowska University Press, 2017. Pp. 271-278.
Licencja
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license