Słowa kluczowe
współczesna polska literatura migracyjna
tożsamość
wstyd
Jak cytować
Abstrakt
Magdalena Jaremek, FANTAZMAT ZREALIZOWANY A POSTKOLONIALNY WSTYD – POLSKIE NARRACJE MIGRACYJNE NA WYSPACH BRYTYJSKICH. „PORÓWNANIA” 1 (24), 2019. T. XXIV, S. 163-174. ISSN 1733-165X. Przedmiotem artykułu są wybrane polskie narracje migracyjne powstające na Wyspach Brytyjskich po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Autorka analizuje tę prozę przez pryzmat psychoanalizy i teorii postkolonialnej. Szczególnie zwraca uwagę na stosowalność kategorii „hegemona zastępczego”, zaproponowanej przez Ewę M. Thompson. Historia Polski od czasu rozbiorów po późne lata komunizmu stwarzała warunki, które sprzyjały wciąż ponawianemu doznawaniu przez członków podbitej populacji wstydu i upokorzenia. Odcisnęło to trwały ślad na psychice polskiego podmiotu, który uciekał w utopijne wyobrażenia na temat Zachodu. Przemiany społeczne, między innymi globalizacja i otwarcie granic, sprzyjały masowej migracji Polaków na Wyspy Brytyjskie. Tym samym fantazmat został zrealizowany – polski postkolonialny podmiot, znalazłszy się w wymarzonym miejscu, mógł dokonać konfrontacji oczekiwań z rzeczywistością. W referacie autorka poszukuje odpowiedzi na pytanie o to, w jakiej mierze w narracjach polskich migrantów na Wyspach Brytyjskich postkolonialny resentyment, ufundowany na „pamięci ofiary” i wzmagany aktualnymi doznaniami wstydu, upokorzenia i onieśmielenia w miejscu przemieszczenia, determinuje kształtowanie
tożsamości podmiotu wypowiedzi.
Bibliografia
Bewes, Thimothy. The Event of Postcolonial Shame. Princeton: Princeton University Press, 2010.
Bhabha, Homi. Miejsca kultury. Przeł. Tomasz Dobrogoszcz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.
Buden, Boris. Strefa przejścia. O końcu komunizmu. Przeł. Michał Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2012.
Czapliński, Przemysław. „Kontury mobilności”. Poetyka migracji. Doświadczenie granic w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku. Red. P. Czapliński, R. Makarska, M. Tomczok. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013. S. 9-42.
Czerwiński, Piotr. Międzynaród. Warszawa: Świat Książki, 2011.
Czerwiński, Piotr. Przebiegum życiae, czyli kartonowa sieć. Warszawa: Świat Książki, 2009.
Dąbrowski, Mieczysław. Swój/Obcy/Inny. Z problemów interferencji i komunikacji międzykulturowej. Izabelin: Świat Literacki, 2001.
Gruchawka, Ryszard Adam. Buty emigranta. Warszawa: Ex Libris, 2007.
Gundorova, Tamara. „Ressentiment w perspektywie postkolonialnej. Przypadek ukraiński”. Przeł. Agnieszka Matusiak, Magdalena Smolińska. Porównania 4 (2007). S. 71-81.
Internalizacja [hasło w:] Słownik psychologii. Red. A. S. Reber, E S. Reber. Przekł. pod red. Idy Kurcz, Krystyny Skarżyńskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2005.
Jodko, Mirosław. „Neokolonializm współczesny – mit czy rzeczywistość (doświadczenia Polski – wybrane aspekty)”. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 214 (2015). S. 143-154.
Kopaczewski, Grzegorz. Global nation. Obrazki z czasów popkultury. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2004.
Ławreniuk, Krystian. Ziemia wróżek. Brzeg: Wydawnictwo Stowarzyszenie Żywych Poetów, 2014.
Martynowska, Ada. Karpie, łabędzie i Big Ben. Katowice: Sonia Draga, 2009.
Miłosz, Czesław. Wiersze wszystkie. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2011.
Nasiłowska, Anna. „Emigracja i migracja”. Teksty Drugie 3 (2016). S. 7-8.
Pratt, Mary Louise. Imperialne spojrzenie. Pisarstwo podróżnicze a transkulturacja. Przeł. Ewa Elżbieta Nowakowska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.
Skórczewski, Dariusz. Teoria – literatura – dyskurs. Pejzaż postkolonialny. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
Skrzypniak, Ryszard. „Transmisja międzypokoleniowa wartości wychowawczych w rodzinie”. Roczniki Socjologii Rodziny XIII (2001). S. 149-160.
Sturis, Dionisios. Gdziekolwiek mnie rzucisz. Wyspa Man i Polacy. Historia splątania. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2015.
Suskiewicz, Łukasz. Egri bikaver. Szczecin, Bezrzecze: Wydawnictwo Forma, Stowarzyszenie OFFicyna, 2009.
Ślipko, Łukasz. Pokój z widokiem na Dunnes Stores. Opole: Wydawnictwo RB, 2011.
The Pervert’s Guide to Cinema. Reż. Sophie Fiennes. Wielka Brytania, Holandia: A Lone Star, Mischief Films, Amoeba Film, 2006.
Thompson, Ewa M. „Postkolonialne refleksje na marginesie pracy zbiorowej From Sovietology to Postcoloniality: Poland and Ukraine from Postkolonial Perspective pod redakcją Janusza Korka”. Porównania 5 (2008). S. 113-125.
Winnicka, Ewa. Angole. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2014.
Wyszkowski, Michał. Na lewej stronie świata. Warszawa: Wydawnictwo MG, 2010.
Žižek, Slavoj. Wzniosły obiekt ideologii. Przeł. Joanna Bator, Paweł Dybel. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2001.
Licencja
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license