Słowa kluczowe
reinhabitacja
współczesna proza zielonogórska
narracja reinhabitacyjna
Jak cytować
Abstrakt
Narracje reinhabitacyjne to praktyki kulturowo-edukacyjne, które polegają na przywracaniu „ekologicznej wyobraźni” miejscom poprzez pracę z odnoszącymi się do nich historiami. Termin, który na gruncie badań bioregionalnych zaproponowała Serenella Iovino, a który dotyczy miejsc wyniszczonych (disrupted and injured) przez eksploatację, zostaje odniesiony do współczesnych opowieści o Zielonej Górze. Autorka pokazuje, jak w nawiązaniu do niemieckiej przeszłości miasta opowieści te reaktywują jego winiarską tradycję i projektują winescape (‘winny krajobraz’) jako taskscape (‘przestrzeń zadaną’ w rozumieniu Timothy Ingolda). Chodzi zarówno o skutki zniszczenia przedwojennego dziedzictwa (w wymiarze przyrodniczym i społecznym), jak i rewitalizację, która dokonuje się poprzez trzy strategie: apelowanie do „winnego krajobrazu” jako do przestrzeni zdeterminowanej prawami przyrody (1), uruchamianie biopamięci wpisanej w enograficzny biotopos (2) i reaktywowanie winescape za pomocą odczuć zmysłowych (3). Lokalne narracje
reinhabitacyjne, będące odpowiedzią na współczesny kryzys wyobraźni ekologicznej, instaurują miejsce i ożywiają jego kulturowe i ekologiczne możliwości. Stanowią „antyepos” otwierający przeszłość i przyszłość.
Bibliografia
Alampi, Sottini Veronica, Barbierato Elena, and Bernetti Iacopo, et al. “Winescape Perception and Big Data Analysis: An Assessment Through Social Media Photographs in the Chianti Classico Region.” Wine Economics and Policy 8.2 (December 2019): 127–149.
Bassett, Thomas J., et al. “Constructing Locality: The Terroir Approach in West Africa.” Africa: Journal of the International African Institute 77.1 (2007): 104–129.
Berg, Peter and Dasmann Raymond. “Reinhabiting California.” Reinhabiting a Separate Country: A Bioregional Anthology of Northern California. Ed. Peter Berg. San Francisco: Planet Drum, 1978. 217–220.
“Diabeł, wino i rycerz.” Złota dzida Bolesława. Podania, legendy i baśnie Ziemi Lubuskiej. Ed. Janusz Koniusz. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1970. 189–192.
Domańska, Ewa. “Humanistyka ekologiczna.” Teksty Drugie 1.2 (2013): 13–32.
Dylewska, Agnieszka. “Topos winorośli i Lasu Odrzańskiego w tekstach poetyckich na łamach Grünberger Hauskalendar.” Lubuski Palimpsest. Ed. Marta J. Bąkiewicz. Zielona Góra: Oficyna Wydawnictwa Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2017. Historia Literatury Pogranicza, vol. 6. 121–147.
Erll, Astrid. “Literatura jako medium pamięci zbiorowej.” Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka. Trans. Mariusz Saryusz-Wolska. Ed. Mariusz Saryusz-Wolskiej. Kraków: TAiWPN Universitas, 2009. 234–247.
Fedorowicz Krzysztof, Grünberg. Kraków: Wydawnictwo Libron, 2012.
Gieba, Kamila. “Regionalna geopoetyka poniemieckiego miasta. Przypadek współczesnej prozy Ziemi Lubuskiej.” Nowe poetyki miejskie: Z problematyki urbanistycznej w literaturze XX i XXI wieku. Eds. Magdalena. Roszczynialska and Katarzyna Wądolny-Tatar. Kraków: Wydawnictwa Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego Kraków, 2015. 183–190.
Gieba, Kamila. “Die kulturelle Landschaft der Region und ihr Wandel in der Lebuser Nachkriegsprosa.” An der mittleren Oder: Eine Kulturlandschaft im deutsch-polnischen Grenzraum, Ed. Marta J. Bąkiewicz. Paderborn: Ferdinang Schöningh, 2016. 158–170.
Gieba, Kamila. “(Nie)pamięć wielokulturowości w literaturze o przesiedleniach na Ziemie Zachodnie.” Porównania 2.21 (2017): 79–89.
Gieba, Kamila. “Tradycje winiarskie w literaturze lubuskiej w kontekście regionalnej polityki miejsca.” In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką 13 (2019): 209–216.
Ingold, Timothy. “Czasowość krajobrazu.” Krajobrazy. Antologia tekstów. Trans. B. Frydryczak. Eds. Dorota Angutek and Beata Frydryczak. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2014. Krajobrazy, vol. 3. 141–164.
Iovino, Serenella. “Restoring the Imagination of Place: Narrative Reinhabitation and the Po Valley.” The Bioregional imagination. Literature, Ecology, and Place. Eds. Tom Lynch, Cheryll Glotfelty, and Klara Armbruster. Georgia: University of Georgia Press, 2012. 100–117.
Johnson, Ray and Johan Bruwer. “Regional Brand Image and Perceived Wine Quality: The Consumer Perspective.” International Journal of Wine Business Research 19(4) (November 2007): 276–297.
Jurgoński, Marek. Mniejsza epopeja. Zielona Góra: Towarzystwo Miłośników Zielonej Góry, 2014.
Kajan, Tadeusz. “Zielona Góra – miasto nowe.” Odzyskane gniazda. Proza i poezja o Ziemi Lubuskiej. Ed. Eugeniusz Paukszta, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1963. 330–332.
Kuleba, Mirosław. “Enografia mistyczna.” Enographia Thalloris. Ed. Mirosław Kuleba. Zielona Góra: Fundacja Gloria Monte Verde, 2013. 723–777.
Leszkowicz-Baczyński, Jerzy. “Fenomen współczesnego winiarstwa w Polsce. Kulturowe, społeczne i ekonomiczno-prawne aspekty winiarstwa.” Winiarska i bachiczna tradycja Zielonej Góry. Studia i szkice społeczno-kulturowe. Eds. Dorota Angutek, Artur Kinal, Jerzy Leszkowicz-Baczyński, et al. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Epigram, 2019. 237–304.
Markiewicz, Czesław. Niewinne Miasto, Poznań-Zielona Góra: Stowarzyszenie Producentów i Dziennikarzy Radiowych, 2003.
Mąkosa, Zofia. Wendyjska Winnica: Winne miasto. Poznań-Wrocław: Książnica, 2019.
Mikołajczak, Małgorzata. “Nowa (?) regionalna tożsamość. Przemiany pamięci w twórczości lubuskich poetów.” Opcja niemiecka: O problemach z tożsamością i historią w literaturze polskiej i niemieckiej po 1989 roku. Eds. Wojciech Browarny and Monika Wolting. Kraków: Uniwersitas, 2014. 35–47.
Mikołajczak, Małgorzata. “Die kulturelle Landschaft der Region in der Lebuser Poesie.” An der mittleren Oder: Eine Kulturlandschaft im deutsch-polnischen Grenzraum. Ed. Marta Jadwiga Bąkiewicz. Paderborn: Ferdinang Schöningh, 2016a. 137–157.
Mikołajczak, Małgorzata. “Do czego literaturze regionalnej potrzebny jest Niemiec? (na przykładzie twórczości lubuskiej).” Teksty Drugie 3 (2016b): 251–272.
Nycz, Ryszard. “Percepcja w działaniu. Casus krajobrazu kulturowego.” Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2017. 83–96.
Petras, Paul. “Kennst du die Stadt [Znasz-li to miasto].” In: “Topos winorośli i Lasu Odrzańskiego w tekstach poetyckich na łamach Grünberger Hauskalendar.” Lubuski Palimpsest. Trans. Agnieszka Dylewska. Ed. Marta J. Bąkiewicz. Zielona Góra: Oficyna Wydawnictwa Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2017. Historia Literatury Pogranicza, vol. 6. 134.
Rybicka, Elżbieta. “Biopamięć (pomiędzy etnobotaniką a bioregionalizmem).” Regionalizm literacki—historia i pamięć. Eds. Zbigniew Chojnowski and Elżbieta Rybicka. Kraków: Kraków Uniwersitas, 2017. 484–498.
Tilley, Christopher. A Phenomenology of Landscape: Places, Paths and Monuments. Oxford/Providence: Berg Publishers, 1994.
Welling, Bart. “‘This Is What Matters.’ Reinhabitory Discourse and the ‘Poetics of Responsibility’ in the Work of Janisse Ray.” The Bioregional Imagination. Literature, Ecology, and Place. Eds. Tom Lynch, Cheryll Glotfelty, and Klara Armbruster. Georgia: University of Georgia Press, 2012. 118–131.
Licencja
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license