Słowa kluczowe
migracja powrotna
tożsamość
kondycja postsekularna
metafizyka
Wojciech Kudyba
Jak cytować
Abstrakt
Powieść Wojciecha Kudyby Imigranci wracają do domu swoim tytułem sugeruje możliwość uznania jej za głos w dyskusji politycznej na temat powrotu polskich migrantów ekonomicznych do kraju. Jednak zastosowana konwencja monologu wypowiedzianego i metafizyczna perspektywa narracji podają w wątpliwość prawomocność doraźnych odczytań instrumentalizujących. Rozpatrując powieść w kontekście postsekularnej kondycji współczesnego, kosmopolitycznego społeczeństwa, autor artykułu proponuje widzieć w jej bohaterze figurę peregryna, wskazującą na ambiwalencję nie/przynależności: podmiot uznaje doczesność swojego istnienia, z drugiej strony zaś odkrywa potrzebę narracji reintegrującej, która przywróci mu poczucie intersubiektywnej identyfikacji ze swoim narodem. Włączenie do opisu doświadczenia migranta perspektywy metafizycznej stanowi o oryginalności podejścia do dyskursu re-emigracji we współczesnej polskiej prozie, nawiązującego do Norwidowskiego uniwersalizmu.
Finansowanie
Tekst powstał w ramach projektu finansowanego z programu Ministra Nauki i Szkol-nictwa Wyższego pod nazwą „Regionalna Inicjatywa Doskonałości” w latach 2019–2022, nr projektu 028/RID/2018/19, kwota finansowania 11 742 500 zł.
Bibliografia
Augé Marc (2011), Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, przeł. Roman Chymkowski, PWN, Warszawa.
Bogalecki Piotr (2020), Pokorne prze(d)stawienia. Postsekularyzm w badaniach literackich, w: Literatura a religia: wyzwania epoki świeckiej, t. 1 Teorie i metody, red. Tomasz Garbol, Łukasz Tischner, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 511-555.
Buber Martin (1992), Ja i TY. Wybór pism filozoficznych, przeł. Jan Doktór, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
Czardybon Marcin (2021), O duchu (brexitu). Z dodatkiem uwag o tymotycznej stymulacji narodu w najnowszej polskiej literaturze, "Porównania", nr 3, s. 381-394. DOI: https://doi.org/10.14746/por.2021.3.23 DOI: https://doi.org/10.14746/por.2021.3.23
Dąbrowski Mieczysław (2016), Tekst międzykulturowy. O przemianach literatury emigracyjnej, Elipsa, Warszawa.
Głowiński Michał (1997), Narracja jako monolog wypowiedziany, w: tenże, Prace wybrane, t. 2 Narracje literackie i nieliterackie, Universitas, Kraków, s. 85-113.
Heidegger Martin (1972), Sein und Zeit, Max Niemeyer Verlag, Tübingen. Iglicka Krystyna, red. (2010), Poakcesyjne migracje powrotne Polaków: geneza, przyczyny i konsekwencje / Post-Accession Migration of Poles: Background, Reasons and Consequences, "Biuletyn RPO - materiały. Zeszyty Naukowe", nr 69, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.Knychalska-Zbierańska Monika (2014), Afazja - złodziejka słów. Studium przypadku, "Logopedia Silesiana", nr 3, s. 271-284.
Kołodziejczyk Dorota (2013), Gdzie jest miejsce dla Europy Środkowej i Wschod- niej w przestrzeni postkolonialnej?, "Porównania", nr 13, s. 9-27. DOI: https:// doi.org/10.14746/p.2013.13.10970 DOI: https://doi.org/10.14746/p.2013.13.10970
Krasnodębski Zdzisław (2005), Demokracja peryferii, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Kudyba Wojciech (2018), Imigranci wracają do domu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Lesińska Magdalena (2016), Upolitycznienie emigracji i diaspory. Analiza dyskursu politycznego w Polsce w latach 1991-2015, "Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny", z. 3, s. 11-30.
Łotman Jurij (2008), Uniwersum umysłu. Semiotyczna teoria kultury, przeł.
Bogusław Żyłko, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Ratzinger Joseph (2006), Wprowadzenie do chrześcijaństwa, przeł. Zofia Włodkowa, Znak, Kraków.
Sawicki Stefan (1989), Czym jest poezja, "Ethos", nr 4, s. 109-115.
Skarga Barbara (1997), Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne, Znak, Kraków. Smith Anthony D. (2009), Etniczne źródła narodów, przeł. Małgorzata Głowacka-Grajper, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Sondel Janusz (2006), Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, Universitas, Kraków.
Stanisz Agata (2014), Audioantropologia: praktykowanie dyscypliny poprzez dźwięk, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego - Prace Etnograficzne", t. 42, z. 4, s. 305-318.
Strzelecki Ryszard (2017), Kondycja człowieka w warunkach ponowoczesności - tożsamość a osoba, w: Tożsamość. Kultura. Nowoczesność, t. 1, red. Beata Morzyńska-Wrzosek, Marek Kurkiewicz, Ireneusz Szczukowski, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz, s. 13-31.
Terlecki Tymon (2003), My i oni, w: tenże, Emigracja naszego czasu, oprac. Nina Taylor-Terlecka, Jerzy Święch, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 136-139.
Toruń Włodzimierz (2013), Norwid o Niepodległej, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Zawadzki Andrzej (2013), Etyka, hermeneutyka i myśl słaba. Vattimo, Rovatti, Dal Lago, "Ruch Literacki", z. 2, s. 129-144. DOI: https://doi.org/10.2478/v10273-012-0060-9 DOI: https://doi.org/10.2478/v10273-012-0060-9
Zduniak-Wiktorowicz Małgorzata (2013), "W szpagacie". Pisarz między Polską a Niemcami, w: Poetyka migracji. Doświadczenie granic w literaturze przełomu XX i XXI wieku, red. Przemysław Czapliński, Renata Makarska, Marta Tomczok, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 223-235.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Skórczewski Dariusz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license