Ruś Kijowska między Eurazją a Europą Środko-Wowschodnią. Rosyjskie narracje tożsamościowe z zachodniego punktu widzenia
PDF (English)
EPUB (English)
MOBI (English)

Ключевые слова

Ruś Kijowska
Rosja
Eurazja
Gumilow
Dugin

Как цитировать

van Nieukerken, A. (2015). Ruś Kijowska między Eurazją a Europą Środko-Wowschodnią. Rosyjskie narracje tożsamościowe z zachodniego punktu widzenia. Porównania, 16, 19–30. https://doi.org/10.14746/p.2015.16.10858

Аннотация

Po przyłączeniu Krymu przez Rosję Vladimira Putina nowego znaczenia nabrały próby ideologicznego uzasad-nienia roli Wielkiej Rosji jako dominującej potęgi w Europie Wschodniej. Z tego punktu widze-nia, jako istotne zagadnienie, jawi się relacja między Rusią Kijowską, tradycyjnie uważaną za kolebkę (słowiańskiej) rosyjskiej cywilizacji, a Wielkim Księstwem Moskiewskim, które zastąpiło Ruś Kijowską po inwazjach mongolskich. Rosyjskie narracje tożsamościowe zazwyczaj margina-lizują obecny status Ukrainy i podkreślają jej peryferyjność w „świecie rosyjskim”. Aby to osiągnąć używają one zarówno teologicznych, kulturowych, jak i geopolitycznych argumentów, które czasami wydają się wzajemnie sprzeczne. Moskwa jest jednocześnie centrum prawdziwej (orto-doksyjnej) chrześcijańskiej wiary i cywilizacji w geopolitycznej przestrzeni Eurazji. W tym dru-gim przypadku rosyjska stolica sprawuje władzę nad multireligijnym imperium. (Neo)eurazja-tyccy ideolodzy, tacy jak L.N. Gumiliov, a zwłaszcza Alexander Dugin odrzucają alternatywną, „zachodnią” wersję rosyjskiej (i ukraińskiej) historii, podkreślają bowiem, że istnieje nieprzekra-czalna bariera między zachodnią a rosyjską (eurazjatycką) cywilizacją. Według nich zachodni naukowcy nigdy nie zrozumieją fenomenu historycznego rosyjskiego (eurazjatyckiego) rozwoju. Można dowodzić, że argument za relatywizacją zgodną z linią podziałów cywilizacyjnych zmniejsza uniwersalne oddziaływanie chrześcijaństwa, które w rosyjskim kontekście traci wiele ze swych transcendentnych sensów i zamiast tego staje się wyłącznie cechą kulturową. Chociaż z drugiej strony, (nie do końca świadome) rozpatrywanie ortodoksyjnego chrześcijaństwa jako fenomenu kulturowego zwiększa moc argumentów geopolitycznych, zgodnie z którymi Mo-skwa jest centrum rosyjskiego świata (a sama Rosja centrum Eurazji). Jednakże, nie oznacza to, że kluczowa rola Moskwy, jako siedziby Patriarchatu dla wszystkich Rosjan, „prawomocnego” następcy dawnej metropolii kijowskiej, nie będzie wykorzystywana w zgodzie z tendencją, by podważać ukraińskie ambicje stworzenia całkowicie niezależnego państwa.

https://doi.org/10.14746/p.2015.16.10858
PDF (English)
EPUB (English)
MOBI (English)

Библиографические ссылки

Дугин Александр. Основы геополитики. Moskva: АРТОГЕЯ-центр, 2000.

Kohut Zenon E. “The Development of a Little Russian Identity and Ukrainian Nationbuilding”. Harvard Ukrainian Studies 3/4 (1986).

Miller David B. ”The Contest for the Legacy of Kievan Rus’”. The Journal of Modern History 2 (2000).

Новая Газета, Web. 07. 12.2014. <http://www.novayagazeta.ru/news/1689924.html>

Plokhy Serhii. Unmaking Imperial Russia: Mykhailo Hrushevsky and the Writing of Ukrainian History. Toronto: University of Toronto Press, 2005

Pelenski Jaroslav. The Contest for the Legacy of Kievan Rus’. New York 1998.

Web. 12.08.2014. <http://www.gazeta.ru/comments/column/desnitsky/6039473.shtml>

Web. 12.08.2014. <http://www.gazeta.ru/comments/2014/04/16_a_5994773.shtml>