Ключевые слова
kapitalistyczny system światowy/nowoczesność
literatura światowa
struktury odczuwania
„lokalny” uniwersalizm
Как цитировать
Аннотация
Wyciagając wnioski z ostatnich badań, oddzielających ideę „nowoczesności” od idei „Zachodu”, artykuł broni pojęcia „literatury światowej” jako korpusu, który w ciągu ostatnich 150–200 lat, rejestrował i deszyfrował społeczną logikę nowoczesności. Artykuł, oparty o postulat Franco Morettiego, dotyczący pojedynczego systemu literatury światowej (którego struktura bazuje nie tylko na różnicy, ale również na nierówności) i na teoretycznych pracach Fredrica Jamesona, wskazuje kilka sposobów, w jakich lokalna specyfika peryferyjnej nowoczesności jest reprezentowana w tekstach literackich Thomasa Mofoli, Paricka Chamoiseau, Lao She, Rohintona Mistry'ego, Ivana Vladislavicia i innych, ukazując, że nie istnieje konieczna sprzeczność pomiędzy ideami tego, co „uniwersalne” i „lokalne” lub „narodowe”, ale że – przeciwnie – istnieją jedynie lokalne uniwersalizmy (i dlatego „lokalne kosmopolityzmy”), zaś do czytelników należy ich możliwie dokładne usytuowanie.
Библиографические ссылки
Brennana Timothy, At Home in the World: Cosmopolitanism Now, Cambridge 1997.
Habermas Jiirgen, The Structural Transformation of the Public Sphere: An Inquiry into a Category of Bourgeois Society, 1962. Trans. Thomas Burger, with the assistance of F. Lawrence. Cambridge 1993, p. 28.
Minute on Indian Education [1835]. In: Thomas Babington Macaulay: Selected Writings. Ed. J. Clive. Chicago 1972.
Said Edward, Orientalizm. Przeł. Witold Kalinowski. Warszawa, PIW 1991, s. 31.
Fanon Frantz, The Wretched of the Earth, 1961. Trans. C. Farrington. New York 1968, p. 149.
Said Edward, Humanism and Democratic Criticism. New York 2004, p. 10–11.
Brennan Timothy, At Home in the World: Cosmopolitanism Now. Cambridge, MA and London 1997, p. 309.
Calhoun Craig,The Class Consciousness of Frequent Travelers: Toward a Critique of Actually Existing Cosmopolitanism. “South Atlantic Quarterly” 2002, nr 4 (101), p. 869–897.
Brown Nicholas, Utopian Generations: The Political Horizon of Twentieth-Century Literature. Princeton, NJ and London UP 2007.
Wallerstein Immanuel, The Modern World-System: Capitalist Agriculture and the Origins of the European World-Economy in the Sixteenth Century. New York and London 1974.
Moretti Franco, Conjectures on World Literature. In: Debating World Literature. Ed. Ch. Prendergast. London and New York 2004, p. 149–50.
Jameson Fredric, Secondary Elaborations. In: Postmodernism, or, The Cultural Logic of Late Capitalism. Durham 1997, p. 297–418
A Singular Modernity: Essay on the Ontology of the Present. London and New York 2002.
Dostojewski Fiodor, Zbrodnia i kara. Przeł. Cz. Jastrzębiec-Kozłowski. Warszawa, PIW 2000.
Joyce James, Ulisses. Przeł. M. Słomczyński. Kraków 2013.
Salih Tayeb, Season of Migration to the North. Przeł. D. Johnson-Davies. New York 2009.
Rushdie Salman, Dzieci północy. Przeł. A. Kołyszko. Poznań, Rebis 1999.
Harootunian Harry, History’s Disquiet: Modernity, Cultural Practice, and the Question of Everyday Life. New York 2000, p. 62–63.
Mofolo Thomas, Chaka, 1925. Trans. D. P. Kunene. London 1981, p. 1–2.
Bernabé Jean, Chamoiseau Patrick, Confiant Raphaël , Éloge de la Créolité: In Praise of Creoleness. Trans. M. B. Telab-Khyar. Baltimore 1990, p. 76.
Chamoiseau Patrick, Texaco, 1992. Trans. R.-M. Réjouis and V. Vinokurov. New York 1998, p. 184.
Harvey David, Consciousness and the Urban Experience. Baltimore 1985.
Berman Marshall, All That Is Solid Melts Into Air: The Experience of Modernity. London 1983.
She Lao, Rickshaw, 1937. Trans. J. M. James. Honolulu 1979, p. 12.
Williams Raymond, The Welsh Industrial Novel. In: Problems in Materialism and Culture: Selected Essays. London 1980, p. 214.
Dickens Charles, Ciężkie czasy. Przeł. A. Korzeniowski. Gdańsk, Wydawnictwo Tower Press 2001, s. 19
Mistry Rohinton, A Fine Balance. 1995; New York 1997, p. 67.
Blake William, Kominiarczyk. W: Poezje wybrane. Wyb. i przeł. Z. Kubiak. Warszawa, PIW 1972, s. 212.
Said Edward, Foreword to Elias Khoury, Little Mountain. Trans. M. Tabet. Minneapolis 1989, p. XII.
Mahfouz Naguib, Palace Walk, 1956. Trans. W. Maynard Hutchins and O. E. Kenny. London 1991.
Mahfouz Naguib, Palace of Desire, 1957. Trans. W. M. Hutchins, L. M. Kenny and O. E. Kenny. London 1991.
Mahfouz Naguib, Sugar Street, 1957. Trans. W. M. Hutchins and A. Botros-Samaan. London 1990.
Mahfouz Naguib, Adrift on the Nile, 1966. Trans. F. Liardet. New York 1993.
Said Edward, Interview with Jennifer Wicke and Michael Sprinker. In: Edward Said: A Critical Reader. Ed. M. Sprinker. Oxford 1992, p. 223–224.
Kanafani Ghassan, Men in the Sun, 1962. Trans. H. Kilpatrick. Washington, D.C. 1988.
Kanafani Ghassan, All That’s Left to You, 1966. Trans. M. Jayyusi and J. Reed. Austin 1990.
Habiby Emile, The Secret Life of Saeed, the Ill-Fated Pessoptimist, 1974. Trans. S. Khadra Jayyusi and T. Le Gassick. London and New York 1985.
Gaylard Gerald, After Colonialism: African Postmodernism and Magical Realism. Johannesburg 2005.
Lenta Patrick, ‘Everyday Abnormality’: Crime and In/security in Ivan Vladislavic’s Portrait with Keys. “Journal of Commonwealth Literature” 2009, nr 1(44), p. 117–133.
Charos Caitlin, The End of an Error: Transition and ‘Post-Apartheid Play’ in Ivan Vladislavic’s The Restless Supermarket, Safundi. “The Journal of South African and American Studies” 2008, nr 1(9), p. 23–38.
Graham Shane, Memory, Memorialization, and the Transformation of Johannesburg: Ivan Vladislavic’s The Restless Supermarket and Propaganda by Monuments. “Modern Fiction Studies” 2007, nr 1(53), p. 70–96.
Warnes Christopher, The Making and Unmaking of History in Ivan Vladislavic’s Propaganda by Monuments and Other Stories. “Modern Fiction Studies” 2001, nr 1(46), p. 67–89.
Young Elaine, ‘Or Is It Just the Angle?’ Rivalling Realist Representation in Ivan Vladislavic’s Propaganda by Monuments and Other Stories”. “English Academy Review” 2001, nr 18, p. 38–45.
Vladislavić Ivan, When My Hands Burst into Flames. In: Missing Persons. Cape Town and Johannesburg 1989, p. 99.
Gordimer Nadine, Living in the Interregnum. In: The Essential Gesture: Writing, Politics and Places. Ed. S. Clingman. New York 1988, p. 261–284.
Dangor Achmat, Kafka’s Curse: A Novella and Three Other Stories. Cape Town 1997.
Mda Zakes, Ways of Dying. Oxford 2002.
Van Heerden Etienne, My Cuban. In Mad Dog and Other Stories, 1983. Trans. C. Knox, Cape Town and Johannesburg 1992, p. 74.
Noland Carrie, Red Front/Black Front: Aimé Césaire and the Affaire Aragon. “Diacritics” 2006, nr 1(36), p. 83.
Wenzel Jennifer, Petro-Magic-Realism: Toward a Political Ecology of Nigerian Literature, “Postcolonial Studies” 2006, nr 4(9), p. 457.
Лицензия
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license