Ironia i nostalgia. O twórczości Michała Witkowskiego

Аннотация

Artykuł stanowi próbę zarysowania głównych problemów prozy Michała Witkowskiego. Pisarz często wracał w swoich powieściach do historii PRL-u, jako kraju rządzonego w latach 1944–89 przez komunistów, zależnego od ZSRR. Poddawał analizie doświadczenia przeszłości na swój odrębny sposób. Jego narracje, jak i innych członków najmłodszego pokolenia twórców, potwierdzały powszechne przekonanie, że przeszłość powinna zostać przedstawiona na nowo, bowiem PRL wciąż wydaje się niedostatecznie opisany w ramach wspólnotowego, czy nawet narodowego dyskursu. Różnice stworzonej przez Witkowskiego wizji ostatnich dekad wynikają także, a może przede wszystkim, z wypracowanych przez niego sposobów używania ironii i nostalgii – rozłącznie i w specyficznym połączeniu. Sukces rozwiązań Witkowskiego zależy od jego krytycznego nastawienia wobec ideologicznych, a przede wszystkim społecznych pewników, jak i zdolności rozpoznania kluczowych problemów, np. stereotypów zbiorowych oraz towarzyszących im materialnych uwarunkowań – ich powszechny i przemożny wpływ niezmiennie oddziaływał na
(świadome, a częściej nieświadome) wybory i decyzje ludzi z minionej epoki.