Ključne besede
edukacja globalna
edukacja dla pokoju
Kako citirati
Povzetek
Autorka artykułu akcentuje potrzebę konfrontowania młodzieży z tematem Innych (etnicznych, narodowościowych, religijnych), co wiąże się ze stosunkowo nową sytuacją społeczną i polityczną, z nasilającymi się ruchami migracyjnymi. Polska szkoła powinna zobaczyć dla siebie istotne zadanie w kontekście światowego nomadyzmu i eskalującego kryzysu humanitarnego. Podczas etapu zbierania materiałów przeprowadzono wywiady skategoryzowane z nauczycielami, bibliotekarzami i uczniami dziesięciu poznańskich szkół. W artykule dokonano analizy i interpretacji zawartości podręczników do nauczania języka polskiego oraz zaproponowano realizację tematów powiązanych z wątkiem uchodźczym. Płynie z niego wniosek, że najważniejszym zadaniem, stojącym przed polską edukacją na wszystkich szczeblach, wydaje się wprowadzenie, nieobecnej dotąd w programie, edukacji na rzecz pokoju.
Literatura
Arendt, Hannah. „My, uchodźcy”. Przeł. Halina Bortnowska, Pisma żydowskie. Wstępem poprzedził i przekład opracował P. Nowak. Warszawa: Biblioteka Kwartalnika Kronos, 2012.
Attridge, Derek. Jednostkowość literatury. Przeł. Paweł Mościcki. Kraków: Universitas, 2007.
Auden, Wystan Hugh. “Musee des beaux arts”. Przeł. Stanisław Barańczak. Tygodnik Literacki 6 (1991).
Auerbach, Rachela. Pisma z getta warszawskiego. Oprac. Karolina Szymaniak. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 2015.
Bartoszewski Władysław, Edelman Marek. I była dzielnica żydowska w Warszawie. Wybór tekstów. Warszawa: Literatura Faktu PWN, 2010.
Bauer, Wolfgang. Przez morze. Z Syryjczykami do Europy. Przeł. Elżbieta Kalinowska. Wołowiec: Czarne, 2016.
Bauman, Zygmunt. Obcy u naszych drzwi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2016.
Ferrante, Elena. Historia zaginionej dziewczynki. Przeł. Lucyna Rodziewicz-Doktór. Katowice: Sonia Draga, 2016.
Bilewicz, Michał. „Jak zmieniać stereotypy i uprzedzenia? Między psychologią a praktyką edukacji do tolerancji”. Tolerancyjni. To się dzieje! Red. K. Szotkowska-Beylin, M. Białek-Graczyk. Warszawa: Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”, 2009.
Bruner, Jerome. Kultura edukacji. Przeł. Tamara Brzostowska-Tereszkiewicz. Kraków: Universitas, 2010.
Bourdieu, Pierre. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Przeł. Piotr Biłos. Warszawa: wydawnictwo Scholar, 2005.
Chromiec, Elżbieta. Edukacja w kontekście różnicy i różnorodności kulturowej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2003.
Donne, John. „Nikt nie jest samotną wyspą”. Hemingway, Ernest, Komu bije dzwon. Przeł. Bogusław Zieliński. Warszawa: Książka i Wiedza, 1987.
Dziuba Zuzanna, Garsztka Tadeusz, Olszowska Gabriela. Do Itaki (III ). Kraków: Znak, 2008.
Emre, Yunus. Księga dobrych rad. Przeł. i oprac. Jan Ciopiński. Warszawa: Dialog, 2005.
Florczak, Agnieszka. Uchodźcy w P P olsce: między humanitaryzmem a pragmatyzmem, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2003.
Frankel, Alona. Dziewczynka. Przeł. Leszek Kwiatkowski. Warszawa: Nisza, 2007.
Galtung, Johan. Theories of Peace. A Synthetic Approach to Peace Thinking. Oslo: International Peace Research Institute, 1967.
Gawryluk, Barbara. Teraz tu jest nasz nowy dom. Warszawa: Wydawnictwo Literatura, 2016.
Grzymała-Moszczyńska, Halina. Uchodźcy: podręcznik dla osób pracujących z uchodźcami, Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, 2000.
Hale Thomas, Held David, Young Kevin. Gridlock: Why Global Cooperation is Failing When We Need It Most. Cambridge: Polity, 2013.
Herbert, Zbigniew. Wiersze wybrane. Wybór i oprac. Ryszard Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5, 2007.
How Children Understand War and Peace. Ed. Daniel Bar-Tal. San Francisco: Jossey-Bass, 1999.
Inni to także my. Mniejszości narodowe w P P olsce: Białorusini, Cyganie, Litwini, Niemcy, Ukraińcy, Żydzi. Red. B. Weigl, B. Maliszkiewicz. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 1998.
Kluge, Jürgen. „Główne zadanie edukacji”. Kafka. Kwartalnik środkowoeuropejski 7 (2002).
Kołodziejek Iwona, Guzik Agnieszka. Klasa szkolna. Przestrzeń działania nauczyciela polonisty. Kraków: Universitas, 2013.
Koszyńska, Monika. „Lekcja na podstawie tekstu Cyganie a Żydzi – co jest kaszer, a co magerdo?”. Midrasz (3) 2009.
Kwiatkowska, Henryka. Przeżycie literackie a moralne postawy uczniów. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1981.
Liberti, Stefano. Na południe od Lampedusy. Podróże rozpaczy. Przeł. Marcin Wyrembelski. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2013.
Ławrynowicz, Marek. „Pięć fotografii”. Kafka. Kwartalnik środkowoeuropejski 6 (2002).
Łuczak Agnieszka, Prylińska Ewa. Między nami. Gdańsk: GWO, 2011.
Makówka-Kwapisiewicz, Anna. „Zjawisko antysemityzmu w Polsce na podstawie badań”. Antysemityzm nie jest poglądem. Podręcznik dla edukatorów i edukatorek. Stowarzyszenie Żydowskie Czulent (bez miejsca i daty).
Learning the Way of Peace. A T T eacher’s Guide to Peace Education. New Delhi: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, 2001.
Malanowska, Kaja. „Uchodźcy w polskiej szkole”. Edukacja. Przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2013.
Markowski, Michał Paweł. Życie na miarę literatury. Kraków: Homini, 2011.
McKee, David. Elmer i hipopotamy. Poznań: Papilon, 2011.
Mikołajewski, Jarosław (a). Wędrówka Nabu. Il. Joanna Rusinek. Kraków, Budapeszt: Austeria, 2016.
Mikołajewski, Jarosław (b). Wielki przypływ. Warszawa: Dowody na istnienie, 2016
Mikołajewski, Jarosław (c). Żebrak. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2016.
Mikulska-Jolles, Agnieszka. „Młodzi Polacy a uchodźcy – co już na ten temat wiemy?”. Hall Dorota,
Mikulska Jolles Agnieszka. Analizy, Raporty, Ekspertyzy (1) 2016.
Miłosz, Czesław. „O wygnaniu”. Szukanie ojczyzny, Kraków: Znak, 2001.
Morawska, Iwona. „Dialog kultur jako wyzwanie edukacyjne”. Dialog w edukacji. Red. Barbara Myrdzik, Małgorzata Karwatowska. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2009.
Mościcki, Paweł. Migawki z tradycji uciśnionych. Bydgoszcz-Warszawa: Teatr Polski w Bydgoszczy, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2017.
Muszyński, Henryk. Ideał i cele wychowania. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1972.
NieObcy. 21 opowieści, żeby się nie bać. Polscy pisarze dla uchodźców. Warszawa: SPPAH, 2015.
Nikitorowicz, Jerzy. Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2009.
Nowak, Ewa. Kot, który zgubił dom. Warszawa: Egmont Polska, 2016.
Piątkowska, Renata. Która to Malala. Warszawa: Wydawnictwo Literatura, 2016.
Piskorski, Jan M. Wygnańcy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2010.
Rotter, Andrew J. Bomba atomowa. Świat wobec zagrożenia. Przeł. Jacek Dobrowolski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.
Rozmawiajmy o uchodźcach. Globalnie – lokalnie o migracjach. Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2016.
Rozmawiajmy o uchodźcach. Migracje i wielokulturowość. Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2016.
Sanna, Francesca. Podróż. Przeł. Agata Napiórska. Il. Francesca Sanna. Kultura Gniewu (bez miejsca wydania), 2016.
Schirch, Lisa. Conflict Assessment and Peacebuilding Planning. Sterling: Kumarian Press, 2013.
Schmitt, Eric-Emmanuel. Dziecko Noego. Przeł. Barbara Grzegorzewska. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2007.
Szejnert, Małgorzata. Wyspa klucz. Kraków: Znak, 2009.
Szkoła równości. Temat lekcji: Wszyscy o wszystkim mało wiemy. Scenariusze z reportażami. Warszawa: Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, 2016.
Szymborska, Wisława. „Jacyś ludzie”. Wiersze wybrane, Kraków: Wydawnictwo a5, 2010.
Śliwerski, Bogusław. Wyspy oporu edukacyjnego. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 1993.
Tan, Shaun. Przybysz. Kultura Gniewu (bez daty wydania), 2009.
Teksty Drugie 3 (2016). Temat numeru: literatura migracyjna.
Uchodźcy świata: wyzwania humanitarne 1997–1998. Warszawa: UNHCR, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
Uchodźcy w Polsce i Europie: stan prawny i rzeczywistość. Red. T. Gardocka, J. Sobczak. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010.
Witek, Rafał. Chłopiec z L ampedusy. Warszawa: Wydawnictwo Literatura, 2016.
Zagajewski, Adam. „Spróbuj opiewać okaleczony świat”. Wiersze wybrane. Kraków: Wydawnictwo a 5, 2010.
Źródła internetowe:
Campaign Statement of the Hague Appeal for Peace Global Campaign for Peace Education, http://www.haguepeace.org/index.php?action=pe
Adichie, Chimamanda, Niebezpieczeństwo jednej historii, przeł. Aneta Cruz-Kąciak, https://www.ted.com/talks/chimamanda_adichie_the_danger_of_a_single_story?language=pl. Web. 29.07.2017
Jarosz, Jadwiga, Granice państw – irytujące ograniczenie czy uspokajający porządek? „Psalm” Wisławy Szymborskiej http://www.ceo.org.pl/sites/default/files/newsfiles/scenariusz_granice_panstw_irytujace_ograniczenie_czy_uspokajajacy_porzadek_psalm_wislawy_szymborskiej_autorka_jadwiga_jarosz_0.pdf. Web.31.12.2016.
Kristof, Nicholas. http://mobile.nytimes.com/2016/08/25/opinion/anne-frank-today-is-a-syrian-girl.html?_r=2&referer=https%3A%2F%2Fwww.google.com.tr%2F. Web.31.12.2016.
Unicef – https://www.unicef.ie/stories/one-child-one-teacher-one-book-and-one-pen-can-change-the-world/ Web. 9.09.2017
http://kulturaliberalna.pl/2015/09/29/apel-autorow-ksiazek-dla-dzieci-ws-uchodzcow/
Kodeks Etyki Nauczycielskiej. http://admzsg.edu.pl/zzyciaszkoly/wp-content/uploads/2007/06/kodeks-etyki-nauczycielskiej.pdf. Web. 29.07.2017
http://brunocatalano.com/sculpture-bronze/sculpture-en-bronze-bruno-catalano.php?galerie=1. Web. 29.07.2017
https://www.nobelpeacecenter.org/en/exhibitions/syria-is-my-only-home/. Web.31.12.2016 https://amnesty.org.pl/4minuty/ Web. 29.07.2017
Film Ostatni z Aleppo. Reż: Firas Fayyad, Larm Fim, Aleppo Media Center, 2017.
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license