Ključne besede
Syberia Środkowa
Gubernia Jenisejska
Krasnojarsk
V Dywizja Strzelców Polskich
jeńcy wojenni
repatriacja
Kako citirati
Povzetek
Artykuł poświęcony został historii Polaków w Syberii Środkowej w trudnym i burzliwym okresie pierwszych lat po Rewolucji w Rosji w 1917 roku. Już na początku XX wieku Gubernię Jenisejską zamieszkiwało dużo Polaków – zesłańcy i ich potomkowie, przesiedleńcy, urzędnicy państwowi. Podczas I wojny światowej w tym regionie osiedlono tysiące uciekinierów i polskich jeńców wojennych, którzy aktywnie uczestniczyli w wojnie domowej po obu zwalczających się stronach. Legion polski, jak też rosyjscy Polacy, w dużej mierze określili miejsce i rolę Krasnojarska w wydarzeniach związanych z kapitulacją Armii Kołczakowskiej. Syberia Nadjenisejska znalazła się w centrum „polskiej kwestii” w Syberii w 1920 roku, kiedy właśnie tam nie tylko skapitulował, ale i na długi czas był rozmieszczony skład piątej polskiej dywizji. Bolszewicy w Krasnojarsku próbowali polegać na Polakach w osiąganiu swych celów politycznych. Jednak większość Polaków w Syberii wiązała swoją przyszłość z narodowym państwem polskim i wydarzenia wiązane z repatriacją stały się trudną i tragiczną stroną historii polskiej diaspory. W końcu zaledwie jednej trzeciej mieszkających na Syberii Środkowej Polaków udało się wyjechać do Polski w latach 1921-1922, podczas gdy ponad 10 000 osób zostało w tym regionie.
Literatura
Bykonya G. F. i dr., cost. Mezh’etnicheskiye svyazi Priyeniseyskogoregiona 1609-1916 gg. Sbornik dokumentov. Ch. I. Krasnoyarsk, 2007.
Vis’nevskij Ya. „Vojsko Pol’skoye v Sibiri vo vremya revolyutsii i grazhdanskoy vojny v Rossii” Revolyutsionnaya Rossiya 1917 goda i pol’skij vopros: Novyye istochniki, novyye vzglyady. Sbornik statej pol’skikh i rossijskikh issledovateley. M.: Institut slavyanovedeniya RAN, 2009.
Vojda Yu. M. „V sibirskoj dal’nej storone…” Istoriya i kul’tura polyakov Sibiri: Sb. materialov mezhregion. nauch.-prakt. konf. «Istoriya i kul`tura polyakov Sibiri» 2005-2006 gg. / sost. i podg. k izd. S. V. Leonchik. Krasnoyarsk, 2006.
Drozdov N. I., gl. red., Yeniseyskiy’ entsiklopedicheskiy slovar’. Krasnoyarsk: KOO Assotsiatsiya «Russkaya entsiklopediya», 1998.
Kikilova T. M. „Stranicy zhizni pol’skoj sem’i (na osnove nauchny’h materialov muzeya-zapovednika «Shushenskoe»)” Istoriya i kul’tura polyakov Sibiri: Sb. materialov mezhregion. nauch.-prakt. konf. «Istoriya i kul’tura polyakov Sibiri» 2005-2006 gg. / sost. i podg. k izd. S. V. Leonchik. Krasnoyarsk, 2006.
Minina S. A. i dr. cost. Mezh’etnicheskiye svyazi Priyeniseyskogoregiona 1917-1992 gg. Sbornik dokumentov. Ch. II. Krasnoyarsk, 2007.
Nam I. V. „Pol’skie organizacii i sibirskaya oblastnaya duma (1917–1918) gg.” Chelovek — tekst — e’poha: Sb. nauch. statej i materialov / Pod. Red. V. P. Zinov’ev, O. N. Bahtina, E. E. Dutchak. Tomsk: Izd-vo Tom. un-ta, 2008.
Oplakanskaya R. V. „Plenny’e polyaki — uchastniki «belogo dvizheniya» na yuge Sibiri v nachale 1920-h gg.” Polyaki v Sibiri: ot povstancev 1863 g. do sovremennoj polonii: Kollektivnaya nauchnaya monografiya pod redakciej Sergeya Leonchika. Krasnoyarsk, 2014.
Oplakanskaya R. V. „Deyatel’nost’ predstavitel’stva smeshannoj komissii v Sibiri po repatriacii pol’skih voennoplenny’h v 1921 godu”. Tomsk Journal LING & ANTHRO. 3 (2015).
Ostrovskij L. K. „Pol’skie voenny’e v Sibiri (1904-1920 gg.)” Vestnik Tomskogo Gosudarstvennogo Universiteta. 316 (2008).
Ostrovskij L. K. „Repatriaciya optantov, bezhencev i voennoplenny’h iz Sibiri v Pol’shu (1921-1924)” Gumanitarny` nauki v Sibiri. 3 (2014).
Otchet Yeniseyskogo Gubernskogo Ekonomicheskogo Soveshchaniya Sovetu Truda i Oborony i Sibirskomu Oblastnom Oblastnomu Ekonomicheskomu Soveshchaniyu s 1-go Oktyabrya 1921g. po 1-ye Maya 1922 g. Krasnoyarsk: Gosudarstvennaya tipografiya, 1922.
Tuguzhekova V. N. „Gurniczkie-Ky’zlasovy’ — v istorii Hakasii” Polyaki v Sibiri: ot povstancev 1863 g. do sovremennoj polonii: Kollektivnaya nauchnaya monografiya pod redakciej Sergeya Leonchika. Krasnoyarsk, 2014.
Ulejskaya T. A. „O pol`skoj sekcii Gubnacz v 20-e gody` XX veka”Istoriya i kul`tura polyakov Sibiri: Sb. Materialov mezhregion. nauch.-prakt. konf. «Istoriya i kul`tura polyakov Sibiri» 2005-2006 gg. / sost. i podg. k izd. S. V. Leonchik. Krasnoyarsk, 2006.
Sheksheev A. P. „Inostranny’e voennoplenny’e – svideteli i souchastniki revolyucii i grazhdanskoj vojny’ v Rossii (na materialah prienisejskogo regiona)” Gumanitarny’e problemy’ voennogo dela. 1 (2017).
Shostakovich B. S. „Proshloe i nastoyashhee Irkutskoj Polonii. Obshhaya harakteristika temy’ i aktual’ny’e problemy’ ee izucheniya” Diaspory’ v istoricheskom vremeni i prostranstve. Nacional’naya situaciya v Vostochnoj Sibiri /Tez. dokl. Mezhd. nauch.-praktich. konf. Irkutsk: Irkutskij gosudarstvenny’j universitet, 1994.
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license