Zapomniani tłumacze starożytnych greckich tragedii
PDF (Język Polski)

Ključne besede

tragedia grecka
filologia klasyczna
klasycyzm
przekład
poetyka

Kako citirati

Bibik, B. . (2020). Zapomniani tłumacze starożytnych greckich tragedii. Porównania, 26(1), 123–138. https://doi.org/10.14746/por.2020.1.7

Povzetek

Z licznego, jak się okazuje, korpusu polskich przekładów greckich tragedii powszechnie funkcjonuje zaledwie kilka nazwisk tłumaczy. Na rozpoznanie wciąż czekają kolejni tak dziewiętnasto-, jak i dwudziestowieczni tłumacze. Jako przyczynek do zarysu historii polskiej literatury tłumaczonej chciałabym w niniejszym artykule
skoncentrować się przede wszystkim na tych mniej znanych, dziewiętnastowiecznych tłumaczach starożytnej literatury dramatycznej. Są oni dzisiaj często zapomniani, a przecież torowali drogę starożytnym dramatom w polskiej kulturze w nie mniejszym stopniu niż te zapamiętane, wielkie nazwiska. Dodatkowo chciałabym
się przyjrzeć proponowanym przez nich ówczesnej publiczności tekstom, nie zawsze stanowiącym oczywisty wybór spośród zachowanego korpusu starożytnych tragedii.

https://doi.org/10.14746/por.2020.1.7
PDF (Język Polski)

Literatura

Aischylos. Prometeusz skowany. Przeł. Jan Kasprowicz. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1925.

Chmielowski, Piotr. „Tragedye Sofoklesa. Przekład Z. Węclewskiego”. Ateneum 3 (1876). S. 659-679.

Cywiński, Stanisław. Literatura w Wilnie i Wilno w literaturze. Wilno: Druk „Lux”, 1934.

Czwórnóg-Jadczak, Barbara. Klasyk aż do śmierci. Twórczość literacka Franciszka Wężyka. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1994.

Dmochowski, Franciszek, Ksawery. Sztuka rymotwórcza. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich, 1956.

Eliaszewicz, Tadeusz. „Ogólne uwagi nad klasycznością i romantycznością”. Dziennik Wileński. Historya i Literatura. T. 5, 1 (1828). S.43-57. T. 5, 2 (1828). S.73-87. T.5, 3 (1828). S. 169-195.

Eliaszewicz, Tadeusz. „Wiek Sofoklesa, w którym pisał Tragedyą, Edip w Kolonie”. Dziennik Wileński (1829). S. 31-49, 96-126.

Eliaszewicz, Tadeusz. Edyp w Kolonie. Wilno: nakład i druk A. Marcinkowskiego, 1829.

Estreicher, Karol. Bibliografia polska XIX stólecia. T. 5 (W-Z). Kraków: czcionkami drukarni C. K. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1880.

Garnier, Bruno. „La traduction de la tragédie grecque en France: le tournant décisif de la période”. Traduction, terminologie, rédaction 11, 1 (1998). S. 33-64.

Golański, Filip Neryusz. Allegorye starożytne w stosunku do I wieku Sławnych ludzi Plutarcha i czasów bohatyrsko-mitologicznych. Wilno: w Drukarni Akademickiej, 1801.

Golański, Filip Neryusz. O wymowie i poezyi. Wilno: nakładem Józefa Zawadzkiego, 1808.

Groddeck, Gotfryd Ernest. Trachiniae graece. Wilno: typis et impensis Iosephi Zawadzki Academiae Typographi, 1808.

Grzebień, Ludwik. Jan Mihanowicz. Web. 15.05.2019. <https://tinyurl.com/ycm8n4p2>

Kaszewski, Kazimierz. „Trachinki, tragedya Sofoklesa”. Biblioteka Warszawska 2 (1865). S. 1-50.

Korzeniowski, Józef. Kurs Poezyi. Warszawa: nakładem i drukiem N. Glücksberga, 1829.

Kraskowska Ewa, Kwiatkowska Agnieszka, Grądziel-Wójcik Joanna. „Ars poetyka”. Forum Poetyki (2015). S. 76-84. Web. 02.08.2019. <https://tinyurl.com/y98zab35>

Lewestam, Franciszek Henryk. Historya Literatury Powszechnej. T. 1. Warszawa: nakładem Aleksandra Lewińskiego Księgarza, 1863.

Łanowski, Jerzy. „Wstęp do Orestesa”. Eurypides. Tragedie. T. 3. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2007. S. 182-185.

Mihanowicz, Jan. Orestes. Wilno: druk M. Romma i Z. Szrift-Gissera, 1829.

Nekrologi (Alfons Walicki). Przegląd Poznański 26 (1858). S. 375.

„O dramatyce u dawnych”. Nowy Pamiętnik Warszawski (1801). S. 216-226.

Oko, Jan. Seminarjum filologiczne Godfryda Ernesta Grodka. Wilno: nakładem Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1933.

Parandowski, Jan. „Homeryckie boje”. O sztuce tłumaczenia. Red. M. Rusinek. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich, 1955. S. 299-311.

Piechota, Marek. Słowo to cały człowiek. Studia i szkice o twórczości Mickiewicza. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2011.

Prometeusz w okowach. Tragedya po Grecku przez Aeschylos[a]. Po polsku przez J[ózefa] G[abriela Alojzego] Biernackiego. 1815. Rękopis sygn. 271 w zbiorach Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Web. 02.08.2019. <https://tinyurl.com/yb2994aj>

Przewodnik (nekrolog Alfonsa Walickigo). Dziennik Literacki 1 (1859). S. 12.

Skwara, Ewa. Komedia według Terencjusza. Warszawa–Toruń: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, 2016.

Słowacki, Euzebiusz. Dzieła z pozostałych rękopisów ogłoszone. Wilno: Józef Zawadzki własnym nakładem, 1826.

Słowacki, Euzebiusz. Prawidła wymowy i poezyi wyjęte z dzieł Euzebiusza Słowackiego: dziełko szkołom w Królestwie Polskiem przepisane. Warszawa: nakładem Zawadzkiego i Węckiego, 1833.

Sobolewski, Ludwik. „Chór z Trachinek, tragedii Sofoklesa (w. 94-141)”. Tygodnik Wileński 1816. S. 159.

Sowiński, Leonard. Rys dziejów literatury polskiej podług notat Aleksandra Zdanowicza oraz innych źródeł. T. 4. Wilno: nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, 1877.

Srebrny, Stefan. „Georges Méautis, Eschyle et la trilogie. Paris, Grasset 1936.

Str. 284; Franz Stoessl, Die Trilogie des Aischylos. Formgesetze und Wege der Rekonstruktion. Raden bei Wien, Rohrer 1937. Str. 264”. Scena Polska 14 (1937). S. 367-371.

Staszewski, Janusz. Generał Józef Biernacki. Poznań: Towarzystwo Miłośników Historji w Poznaniu, 1936.

Swoboda, Tomasz. Powtórzenie i różnica. Szkice z krytyki przekładu. Gdańsk: Wydawnictwo w podwórku, 2014.

Tomkowicz, Stanisław. „Przyczynek do historyi początków romantyzmu w Polsce”. Archiwum do dziejów literatury i oświaty w Polsce. T. 1. Kraków: nakładem Akademii Umiejętności, 1878. S. 265-340.

Walicki, Alfons (przeł.). Król Edyp. Arcydzieła dramatyczne w przekładach Józefa Korzeniowskiego i Alfonsa Walickiego. T. 2. Wilno: nakład i druk Józefa Zawadzkiego, 1845.

Węclewski, Zygmunt. „Studya w Polsce nad literaturą grecką w czterech przeszłych wiekach i przekłady tragików na język polski”. Biblioteka Warszawska 4 (1861). S. 178-190.

Węclewski, Zygmunt. „Wiadomości o życiu i pismach G. E. Groddka”. Rozprawy i sprawozdania z posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności 4 (1876). S. 1-157.

Wężyk, Franciszek. Barbara Radziwiłłówna. Tragedia w 5 aktach oryginalnie wierszem napisana. O poezji dramatycznej. Kraków: księgarnia A. Grabowskiego, 1822.

Wężyk, Franciszek. Bolesław Śmiały. Tragedia w 5 aktach. O poezji dramatycznej. Kraków: księgarnia A. Grabowskiego, 1822.

Wężyk, Franciszek. Gliński. Tragedia w 5 aktach wierszem. O poezji dramatycznej. Kraków: w komissie u A. Grabowskiego, 1821.

Wężyk, Franciszek. Poezye. Z pośmiertnych rękopisów. Tom I: tłumaczenia klasyków. Kraków: nakładem rodziny autora, 1878. Wiadomości Literackie. Biblioteka Warszawska 2 (1864). S.149.

Wołoszyński, Ryszard. Polacy w Rosji: 1801-1830. Warszawa: Książka i Wiedza, 1984.

Zawiliński, Roman. „O polskich przekładach tragedyi Sofoklesowych”. Biblioteka Warszawska 3 (1881). S. 365-381.

Zdanowicz, Aleksander. Rys dziejów literatury polskiej. T. 4. Wilno: Józef Zawadzki, 1874.

Żołkowski, Aleksander. „Wstęp”. Tygodnik Wileński 1816. S. 1-2.