Ocalali z potopu. Księga potopu Sydora Reya jako robinsonada holokaustowa
PDF (Język Polski)

Ključne besede

Sydor Rey
Zagłada
robinsonada

Kako citirati

Janik, G. (2019). Ocalali z potopu. Księga potopu Sydora Reya jako robinsonada holokaustowa. Porównania, 25(2), 173–188. https://doi.org/10.14746/por.2019.2.11

Povzetek

Artykuł stanowi próbę odczytania zbioru opowiadań Księga rozbitków (1959) autorstwa polsko‑żydowskiego pisarza Sydora Reya jako specyficznego rodzaju robinsonady holokaustowej. Autor wskazuje, w jaki sposób utwór poruszający tematykę Zagłady przekształca tradycyjny model Defoe. Zwraca uwagę na zastosowaną w tomie metonimizację Holokaustu, który przedstawiony jest jako katastrofa, kataklizm czy klęska oraz zostaje przyrównany do starotestamentowego potopu. Badacz odczytuje Księgę rozbitków jako realizację robinsonady antyutopijnej, w której klasyczny mit metamorfozy rozbitka nie zostaje zrealizowany, co sprawia, że bohaterowie opowiadań nieustannie balansują na granicy życia i śmierci.

https://doi.org/10.14746/por.2019.2.11
PDF (Język Polski)

Literatura

Ankersmit, Frank. „Pamiętając Holocaust. Żałoba i melancholia”. Przeł. Andrzej Ajschet, Andrzej Kubis, Joanna Regulska. Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii. Red. E. Domańska. Kraków: Universitas, 2004. S. 403–426.

Biblia Tysiąclecia Online. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2003. Web. 14.02.2020.

Borkowska, Ewa. „Robinson inny, czyli otchłanie samotności”. Literatura na Świecie 1 (1979). S. 350–356.

Buryła, Sławomir. „Zagłada widziana zza Oceanu”. Ruch Literacki 1 (2012). S. 63–80.

Defoe, Daniel. Robinson Crusoe. Przeł. Józef Birkenmajer. Kraków: Wydawnictwo GREG, 2016.

Dunaj Bogusław, red. Słownik współczesnego języka polskiego. Warszawa: Wilga, 1996.

Gazda Grzegorz, red. Słownik rodzajów i gatunków literackich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019.

Głowiński, Michał. Czarne sezony. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2018.

Kopaliński, Władysław. Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2017.

Liszka, Katarzyna. Etyka i pamięć o Zagładzie. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2016.

Małczyński, Jacek. Krajobrazy Zagłady. Perspektywa historii środowiskowej. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2018.

Miłosz, Czesław. „Legenda wyspy”. Literatura na Świecie 6 (1981). S. 52–65.

Molisak Alina, Sekuła Aleksandra. „Wątki biblijne w literaturze o Zagładzie. Wybrane przykłady”. Stosowność i forma. Jak opowiadać o Zagładzie?. Red. M. Głowiński et al. Kraków: Universitas, 2005. S. 107–147.

Rey, Sydor. Księga rozbitków. Warszawa: Czytelnik, 1957.

Ruszała, Jadwiga. Robinson w literaturze polskiej. Teoria – historia – recepcja. Słupsk: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Słupsku, 1998.

Ruszała, Jadwiga. Robinsonada w literaturze polskiej. Teoria – typologia – bohater – natura. Słupsk: Pomorska Akademia Pedagogiczna w Słupsku, 2000.

Sobol Elżbieta, red. Słownik języka polskiego PWN. Warszawa: PWN, 2018.

Tabaszewska, Justyna. „Katastrofy afektywne. Kategoria katastrofy w dyskursie ekokrytycznym i afektywnym – wstępne rozpoznania”. Poetyki ekocydu. Historia, natura, konflikt. Red. A. Ubertowska, D. Korczyńska-Partyka, E. Kuliś. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2019. S. 23–40.

Tomczok, Marta. „Klimat Zagłady (w perspektywie powieści Pawła Huellego, Tadeusza Konwickiego, Andrzeja Kuśniewicza i Piotra Szewca)”. Teksty Drugie 2 (2017). S. 147–165.

Watt, Ian. Narodziny powieści. Studia o Defoe’em, Richardsonie i Fieldingu. Przeł. Agnieszka Kreczmar. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973.

Żabski Tadeusz, red. Słownik literatury popularnej. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006.