Ključne besede
wizualność
wiersz
obraz
technologia
biologia
Kako citirati
Povzetek
Celem artykułu jest zarysowanie podstawowych możliwości krytycznych, jakimi może dysponować sztuka wizualna oraz językowa w świecie antropocenu. Odwołując się do m.in. przykładów tzw. śliskich obrazów Susan Schuppli oraz wierszy polskiego poety Kacpra Bartczaka przyglądam się obrazowaniu w mediach wizualno-cyfrowych oraz piśmienno-poetyckich. Interesują mnie różnice między artystycznością, w której istotną rolę odgrywają nieludzcy aktorzy oraz artystycznością, w której nadal głównym inicjatorem działań jest człowiek, usiłujący umieścić ludzkie artefakty w sieci przekształceń biologiczno-technologicznych.
Literatura
Bartczak, Kacper. Naworadiowa. Stronie Śląskie: Biuro Literackie, 2019.
Bartczak, Kacper. Pokarm suweren. Stronie Śląskie: Biuro Literackie, 2017.
Bartczak, Kacper. Wiersze organiczne. Łódź: Dom Literatury w Łodzi, Stowarzyszenie Pisarzy polskich Oddział w Łodzi, 2015.
Bartczak, Kapcer. Przenicacy. Poznań: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, 2013.
Bartczak, Kacper. "Od wiersza jako organizmu mówiącego po wiersz jako formalne pole wielościowe". Śląskie Studia Polonistyczne 2 (2018). S. 25-41. https://doi.org/10.31261/SSP.2018.12.02
Baszanowska, Emilia; Freda, Włodzimierz; Otremba, Zbigniew; Rudź, Kamila; Stelmaszewski, Adam; Targowski, Wojciech; Toczek, Henryk. "Zagadnienia fotoniki w badaniach wpływu materiałów okrętowych na środowisko morskie", Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni 81 (2013). S. 5-22.
Comolli, Jean-Louis. "Maszyny widzialnego". Przeł. Artur Piskorz, Andrzej Gwóźdź. Widzieć, myśleć, być. Technologie mediów. Red. Andrzej Gwóźdź. Kraków: Wydawnictwo Universitas 2001. S. 447-474.
Crary, Jonathan. Techniques of the Observer. Cambridge, London: MIT Press, 1992; cyt. za: Hansen, Mark B. N. "Automatyzacja wzroku i cielesne podstawy widzenia". Przeł. Justyna Kucharska, Katarzyna Stanisz. Teoria i estetyka fotografii cyfrowej. Antologia. Red. Piotr Zawojski. Warszawa 2017: Narodowe Centrum Kultury. S. 247-278.
Danto, Arthur C. Po końcu sztuki. Sztuka współczesna i zatarcie się granic tradycji. Przeł. Mateusz Salwa, Kraków: Wydawnictwo Universitas 2013.
Nicht löschbares Feuer [Ogień nie do ugaszenia]. Reż. Harun Farocki. Berlin: Deutsche Film- und Fernsehakademie, 1969.
Flusser, Vilém. "Ku uniwersum obrazów technicznych", przeł. Andrzej Gwóźdź. Po kinie? Audiowizualność w epoce przekaźników elektronicznych. Wybór A. Gwóźdź, Kraków: Wydawnictwo Universitas, 1994, s. 53-67.
Hansen, Mark B. N. "Automatyzacja wzroku i cielesne podstawy widzenia". Przeł. Justyna Kucharska, Katarzyna Stanisz. Teoria i estetyka fotografii cyfrowej. Antologia. Red. Piotr Zawojski. Warszawa 2017: Narodowe Centrum Kultury. S. 247-278.
Gwóźdź, Andrzej. "Interfejsy widzialności". Intermedialność w kulturze końca XX wieku. Red. A. Gwóźdź, Krzemień-Ojak. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana,1998. S. 177-189.
Latour, Bruno. Polityka natury. Nauki wkraczają do demokracji. Przeł. Agata Czarnacka. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2009.
Manovich, Lew. "Paradoksy fotografii cyfrowej". Przeł. Justyna Kucharska, Katarzyna Stanisz. Teoria i estetyka fotografii cyfrowej. Antologia. Red. Piotr Zawojski. Warszawa 2017: Narodowe Centrum Kultury. S.183-198.
Markowski, Michał Paweł. Pragnienie obecności. Filozofie reprezentacji od Platona do Kartezjusza. Gdańsk: słowo/obraz/terytoria, 1999.
Mirzoeff, Nicholas. Jak zobaczyć świat. Przeł. Łukasz Zaremba. Kraków-Warszawa: Wydawnictwo Karakter, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2016.
Mitosek, Zofia. Mimesis. Zjawisko i problem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997.
Rancière, Jacques. Estetyka jako polityka. przeł. Julian Kutyła, Paweł Mościcki, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2007.
Sandbothe, Mike. "Transwersalne światy medialne. Filozoficzne rozważania o Internecie". Przeł. Krystyna Krzemieniowa. Widzieć, myśleć, być. Technologie mediów. Red. Andrzej Gwóźdź. Kraków: Wydawnictwo Universitas 2001. S. 205-233.
Schuppli, Susan. "Najbardziej niebezpieczny film świata". Przeł. Jacek Staniszewski. Materialność. Red. Gutfrański Krzysztof, Arne Hendriks, Inês Moreira, Aneta Szyłak, Leira Vergera, Gdańsk: Instytut Sztuki Wyspa, 2012. S. 249-284.
Schuppli, Susan. "Slick Images: The Photogenic Politics of Oil". Allegory of the Cave Painting. Ed. Mihnea Mirca,Vincent WJ van Gerven Oei. Antwerp: Published by Mousse Milan, 2015. S. 425-447.
Virillo, Paul. "Maszyny widzenia", przeł. Barbara Kita. Widzieć, myśleć, być. Technologie mediów. Red. Andrzej Gwóźdź. Kraków: Wydawnictwo Universitas 2001. s. 39-63.
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license