Ključne besede
posthumanizm
afekt, empatia
diaporama
fotografia
Kako citirati
Povzetek
Tematem niniejszego tekstu jest projekt audiowizualny Dęby? Stefana Wojneckiego, który powstał przy współpracy Marii Ewy Wiesner oraz Jerzego Dorna w 1974 roku i był dotąd nieobecny w literaturze historyczno-artystycznej i w historii polskiej fotografii. Dzieło to zostało przedstawione jako przykład sztuki ekologicznej, która nie tylko manifestuje konieczność ochrony środowiska, ale skłania do empatycznego przewartościowania relacji społeczno-środowiskowych. W reprezentowanym w Dębach? doświadczeniu chorowania i bycia poddanym operacjom ratującym życie autorka dostrzega idee antycypujące posthumanistyczne zniesienie hierarchicznej dominacji człowieka na rzecz równościowych relacji bytów ludzkich i nie-ludzkich.
Literatura
Bal Mieke (1999), Quoting Caravaggio: contemporary art, preposterous history, University of Chicago Press, Chicago.
Bal Mieke (2007), A gdyby tak? Język afektu, przeł. Maciej Maryl, "Teksty Drugie", nr 1-2, s. 165-188.
Braidotti Rossi (2009), Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym, przeł. Aleksandra Derra, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Brown Andrew (2014), Art & Ecology Now, Thames&Hudson, London. Castells Manuel (2007), Społeczeństwo sieci, przeł. Kamila Pawluś, Mirosława
Marody, Janusz Stawiński, Sebastian Szymański, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Cheetham Mark A. (2018), Landscape into eco art: articulations of nature since the '60s, The Pensylvania State University Press, [b.m.]. https://doi.org/10.1515/9780271081427
Cofta Eugeniusz (1975), Poznańskie Towarzystwo Fotograficzne w latach 1971-1974, "Kronika Miasta Poznania", nr 4, s. 97-99.
Domke Radosław (2018), Ekologia i ochrona środowiska w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, "Humanities and Social Sciences", t. XXIII, nr 3, s. 31-50. https://doi.org/10.7862/rz.2018.hss.37
Haraway Donna (2003), Manifest cyborgów: nauka, technologia i feminizm socjalistyczny lat osiemdziesiątych, przeł. Sławomir Królak, Ewa Majewska, "Przegląd Filozoficzno-Literacki", nr 1 (3), s. 49-87.
Ilnicki Rafał (2011), Bóg cyborgów. Technika i transcendencja, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań.
Kasprzak Krzysztof (2011), Drzewa - pomniki przyrody i pamiątki kultury, "Turystyka Kulturowa", nr 4, s. 17-38.
Kłosiewicz Romuald (1974), Sprawozdanie z Łagowa, "Fotografia", nr 10, s. 304-307.
Król Stanisław (1997), Co wiemy o Dębach Rogalińskich?, "Gazeta Puszczykowska", nr 1, s. 6-7.
Lacoste Anne (2017), Photographic projection since the 1960s: A vastfield of artistic exploration, w: Slides: The History of Projected Photography, red. Anne Lacoste i in., Musée de l'Elysée - Les Éditions Noir sur Blanc, Lausanne, s. 202-213.
Ligocki Alfred (1979), Interesujące próby, w: tenże, Fotograficzne penetracje, Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 162-169.
Łyczywek Krystyna (1989), Diaporama, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa.
Magala Sławomir (1999), Sztuczność (prawda możliwości w wydarzeniach fotograficznych Stefana Wojneckiego), w: Stefan Wojnecki, Pęknięcia ku symulacji, red. Wojciech Makowiecki, Galeria "Arsenał", Poznań, s. 22-29.
Michałowska Marianna (1999), Wprowadzenie, w: Stefan Wojnecki. Pęknięcia ku symulacji, red. Wojciech Makowiecki, Galeria Miejska "Arsenał", Poznań, s. 6-7.
Nader Luiza (2014), Afektywna historia sztuki, "Teksty Drugie", nr 1, s. 14-40. Papp Stefan (2014), Akcja i reakcje, w: Przestrzeń społeczna. historie mówione Złotego Grona i Bienale Sztuki Nowej, red. Piotr Słodkowski, Fundacja Salony, Zielona Góra.
Patrizio Andrew (2018), The Ecological Eye: Assembling an ecocritical art history, Manchester University Press, Manchester.
Pietrzak Joanna (2010), Problemy ochrony drzew i krzewów pomnikowych w Polsce, "Zarządzanie Ochroną Przyrody w Lasach", nr 4, s. 275-292.
Rifkin Jeremy (2016), The empathic civilization. The race to global consciousness in a world in crisis, J.P. Tarcher/Penguin, Cambridge.
Schiller Konrad (2015), Awangarda na Dzikim Zachodzie. O wystawach i sympozjach Złotego Grona w Zielonej Górze, BWA, Zielona Góra.
Sienkiewicz Piotr (2009), Cybernetyczne początki polskiej informatyki, "Studia Informatica", nr 24, s. 265-278.
Skibiński Adam (2012), Gregory Bateson i kontekstowa teoria komunikacji. Różnica, która czyni różnicę i wzorzec, który łączy, w: Komunikologia. Teoria i praktyka komunikacji, red. Emanuel Kulczycki, Michał Wendland, Wydawnictwo Naukowe IF UAM, Poznań, s. 69-88.
Wiener Norbert (1960), Cybernetyka i społeczeństwo, przeł. Olgierd Wojtasiewicz, Książka i Wiedza, Warszawa.
Wojnecki Stefan (1971), Sygnały. Wystawa ekologiczna, katalog wystawy, Poznańskie Towarzystwo Fotograficzne, Poznań.
Wojnecki Stefan (1973), Podstawy filozoficzne poznańskiej grupy "Sygnały", Poznań, 20.02, maszynopis, archiwum Muzeum Narodowego w Poznaniu, bez sygn., https://tinyurl.com/mymz82fn [dostęp: 30.01.2022]
Wojnecki Stefan (1977), Fotografia poza galerią, Uniejów 76, "Fotografia", nr 1, s. 2-4.
Wojnecki Stefan (1984), Spojrzenie w przyszłość, "Fotografia", nr 2, s. 4-5.
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license