Ključne besede
poezja barokowa
Dzieciątko Jezus
wcielenie
tradycja religijna
Kako citirati
Povzetek
Celem niniejszego artykułu jest omówienie barokowych tekstów, które dotyczą wyeksponowanego w ewangelii wątku obrzezania. W kulturze religijnej dzieciństwo Jezusa „wytwarzało” znaki odwołujące się do warstwy alegorycznej i symbolicznej. To przede wszystkim żydowski rytuał obrzezania zostaje przywołany przez siedemnastowiecznych twórców. Okazuje się, że odgrywa on ważną rolę w poetyckich rozważaniach, które odwołują się do motywów związanych z okresem świat Bożego Narodzenia, wchodzą w dialog z tradycją religijną (czy teologiczną), próbującą uchwycić znaczenia przypisywane obrzezaniu Jezusa.
Literatura
Baraniak Marek (2013), Na ciele czy na duszy? Obrzezanie w polemice żydowsko-chrześcijańskiej, „The Polish Journal of Art and Culture”, nr1, s. 79–101.
Birkowski Fabian (1620), Kazania na niedziele i święta doroczne, Drukarnia Andrzeja Piotrkowczyka, Kraków.
Borkowski Andrzej (2013), Żydzi w literaturze polskiej XVII wieku. Wacław Potocki: Ogród nie plewiony, w: Jews and Slavs, t. 23, red. Wolf Moskovich, Roman Mnich, Renata Tarasiuk, Stowarzyszenie Tutajteraz, Jerozolima–Siedlce, s. 45–56.
Brzozowski Mieczysław (1975), Teoria kaznodziejstwa (wiek XVI–XVIII), w: Dzieje teologii katolickiej w Polsce, t. 2, cz.1., red. Marian Rechowicz, TN KUL, Lublin, s. 398–421.
Chmielowski Benedykt (2003), Nowe Ateny. Wybór, oprac. Michał Hanczakowski, Universitas, Kraków.
Czyż Antoni (1995), Ton dziecięcy Miaskowskiego. Boże światło dla zbożnej czeladki, w: tenże, Światło i słowo. Egzystencjalne czytanie tekstów dawnych, Ogród Ksiąg, Warszawa, s.193–206.
Dąbkowska Justyna (1997), Wprowadzenie do lektury, w: Grochowski Stanisław, Wirydarz abo kwiatki rymów duchownych o dziecięciu Pan Jezusie, wyd. Justyna Dąbkowska, Instytut Badań Literackich, Warszawa, s. 5–17.
Grabowiecki Sebastian (1996), Rymy duchowne, wyd. Krzysztof Mrowcewicz, Instytut Badań Literackich, Warszawa.
Grochowski Stanisław (1997), Wirydarz abo kwiatki rymów duchownych o dziecięciu Pan Jezusie, wyd. Justyna Dąbkowska, Instytut Badań Literackich, Warszawa.
Laterna Marcin (1612), Harfa duchowna, Drukarnia Andrzeja Piotrkowczyka, Kraków.
Ludwik z Granady (1987), Abyś nie zapomniał, że jesteś chrześcijaninem, wybór i przeł. Krystyna Niklewiczówna, W Drodze, Poznań.
Miaskowski Kasper (1995), Zbiór rytmów, wyd. Alina Nowicka-Jeżowa, Instytut Badań Literackich, Warszawa.
Montusiewicz Roman (1984), Prefiguracja męki i adoracja Dzieciątka w utworach kolędowych Kaspra Twardowskiego. Próba interpretacji ikonograficznej, „Roczniki Humanistyczne”, nr1, s.117–133.
Nowicka-Jeżowa Alina (2001), Wizerunki Dzieciątka w średniowiecznych pieśniach na Boże Narodzenie, w: Chrystus w literaturze polskiej, red. Piotr Nowaczyński, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin, s. 7–42.
Skarga Piotr (1595), Kazania na niedziele i święta całego roku, Drukarnia Andrzeja Piotrkowczyka, Kraków.
Steinberg Leo (2013), Seksualność Chrystusa. Zapomniany temat sztuki renesansowej, przeł. Marek Salwa, Universitas, Kraków.
Szczukowski Ireneusz (2012), Między odrzuceniem a zbawieniem. Problematyka ciała w piśmiennictwie religijnym polskiego baroku, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz.
Twardowski Kasper (1619), Kolęda, Nowe lato, Szczodry dzień abo Piosneczki Emmanuelowe, Drukarnia Dziedziców Jakuba Siebeneichera, Kraków.
Wujek Jakub (1999), Biblia, oprac. Janusz Frankowski, Vocatio, Warszawa.
Wujek Jakub (1584), Postylle katolicznej o świętych…, Drukarnia Mateusza Siebeneichera, Kraków.
Licenca
Avtorske pravice (c) 2023 Ireneusz Szczukowski
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license