Ključne besede
Witold Gombrowicz
literatura polska
niedojrzałość
dojrzewanie
Kako citirati
Povzetek
Artykuł przynosi analizę jednego z kluczowych aspektów debiutanckiej powieści Jakuba Żulczyka Zrób mi jakąś krzywdę… (2006), jakim jest dojrzewanie. Równocześnie prezentuje potencjalne analogie z międzywojennym tomem opowiadań Witolda Gombrowicza Pamiętnik z okresu dojrzewania (1933), którego bohaterowie na różne sposoby starają się „dorosnąć” do otaczających ich Form. U Żulczyka niemal w każdej wykreowanej postaci jest coś niedojrzałego, bez względu na wiek metrykalny czy doświadczenie. Najlepszym tego przykładem jest para głównych bohaterów: dwudziestopięcioletni Dawid i porwana przez niego nastolatka, genialna, wyalienowana dziewczyna, zamknięta w świecie gier video. W trakcie podróży inicjacyjnej pod wpływem różnych czynników każde z nich przechodzi metamorfozę, dojrzewa, powoli przekraczając granice dzieciństwa. Żulczyk zderza przy tym różne współczesne typy niedojrzałości, równocześnie prowokując pytanie o kondycję dorosłości w dzisiejszym świecie.
Literatura
Braun-Gałkowska Maria, Ulfik Iwona (2000), Zabawa w zabijanie. Oddziaływanie przemocy prezentowanej w mediach na psychikę dzieci, Wydawnictwo Krupski i S-ka, Warszawa.
Cataluccio Francesco M. (2006), Niedojrzałość. Choroba naszych czasów, przeł. Stanisław Kasprzysiak, Wydawnictwo „Znak”, Kraków.
Domagalska Paulina (2017), „Zrób mi jakąś krzywdę” Jakuba Żulczyka i pytanie o realizm w powieści, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica 5”, s. 157–165. DOI: https://doi.org/10.24917/23534583.5.12
Gombrowicz Witold (1987), Bakakaj i inne opowiadania, wyd. 2, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Graczyk Ewa (2004), Przed wybuchem wstrząsnąć. O twórczości Witolda Gombrowicza w dwudziestoleciu międzywojennym, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Jarzębski Jerzy (1982), Gra w Gombrowicza, PIW, Warszawa.
Jarzębski Jerzy (1984), Kategoria „gry” w poglądach Gombrowicza, w: Gombrowicz i krytycy, wybór i oprac. Zdzisław Łapiński, Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 467–489.
Jaszewska Dagmara (2002), Nasza niedojrzała kultura. Postmodernizm inspirowany Gombrowiczem, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Kijowski Andrzej (1984), Strategia Gombrowicza, w: Gombrowicz i krytycy, wybór i oprac. Zdzisław Łapiński, Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 429–465.
Kubiak-Szymborska Ewa (2018), Kategoria dojrzałości: kontekst różnorodności jej ujęć i studenckie postrzeganie, w: taż i in., Dojrzałość i dojrzewanie. Kategorie, atrybuty, konteksty, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz, s.13–42.
Nabokov Vladimir (1991), Lolita: powieść, przeł. Robert Stiller, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Nowacki Dariusz (2006), Jakub Żulczyk, „Zrób mi jakąś krzywdę, czyli wszystkie gry wideo są o miłości” (recenzja), https://tinyurl.com/582e5syc [dostęp: 15.07.2022].
Paczoska Ewa (2004), O formę przeciw formie: Prus i Gombrowicz, w: taż, Dojrzewanie, dojrzałość, niedojrzałość. Od Bolesława Prusa do Olgi Tokarczuk, Wydawnictwo Sic!, Warszawa, s. 183–198.
Suchanow Klementyna (2017), Gombrowicz. Ja, geniusz, t. 1, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Tyrmand Leopold (1989), Dziennik 1954, Res Publica, Warszawa.
Warkocki Błażej (2018), Pamiętnik z afektów dojrzewania. Gombrowicz – queer – Sedgwick, Wydawnictwo IBL, Warszawa.
Żulczyk Jakub (2015), Zrób mi jakąś krzywdę, czyli wszystkie gry wideo są o miłości, wyd. 5, Lampa i Iskra Boża, Warszawa.
Licenca
Avtorske pravice (c) 2023 Marek Kurkiewicz
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license