Dzieci romantyczne – na krawędzi życia i śmierci
PDF (Język Polski)

Ključne besede

dziecko
dzieciństwo
romantyzm
wrażliwość
alienacja
śmierć

Kako citirati

Zwolińska, B. (2023). Dzieci romantyczne – na krawędzi życia i śmierci. Porównania, 33(1), 145–163. https://doi.org/10.14746/por.2023.1.8

Povzetek

Artykuł jest próbą przekrojowego oglądu zasad konstrukcji bohatera dziecięcego w literaturze polskiego romantyzmu, z odniesieniem do postaci z wybranej literatury powszechnej tego okresu. Przełom, jaki dokonał się w sposobie przedstawiania dziecka, jego doświadczeń i emocji oraz wartościowania okresu dzieciństwa przez twórców romantyzmu, inspiruje do poszukiwania odpowiedzi na pytania, jakie walory dostrzeżono w dzieciach, co stanowiło o ich wyjątkowości, jak kształtowały się ich relacje z dorosłymi, z rówieśnikami i rodzeństwem, na czym polegała specyfika ich wrażliwości i odmienności w sposobie oglądu świata oraz konfrontacji z doświadczeniami egzystencji, często traumatycznymi, prowadzącymi do śmierci samobójczej. Odkrycie dziecka jako bytu autonomicznego zaowocowało rewolucyjnym podejściem twórców romantyzmu czyniących z istot niedorosłych, obok szalonych, ludu i poety, rewelatorów romantycznego światopoglądu, w tym epistemologii wspartej na pozarozumowym sposobie poznawania świata, objaśniania jego złożonych mechanizmów.

https://doi.org/10.14746/por.2023.1.8
PDF (Język Polski)

Literatura

Ariès Philip (1995), Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, przeł. Maryna Ochab, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk.

Goethe Johann Wolfgang (1984), Cierpienia młodego Wertera, przeł. Leopold Staff, PIW, Warszawa.

Hazard Paul (1963), Książki, dzieci i dorośli, przeł. Irena Słońska, Nasza Księgarnia, Warszawa.

Korotkich Krzysztof (2018), Czy romantycy nie lubili dzieci, „Bibliotekarz Podlaski”, nr 2 (XXXIX), s. 207–222. DOI: https://doi.org/10.36770/bp.117

Krasiński Zygmunt (1981), Nie-Boska komedia, oprac. Stefan Treugutt, PIW, Warszawa.

Kubale Anna (1984), Dziecko romantyczne: szkice o literaturze, Ossolineum, Wrocław.

Leszczyński Grzegorz (2006), Kulturowy obraz dziecka i dzieciństwa w literaturze II połowy XIX i XX wieku: wybrane problemy, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Mickiewicz Adam (1974), Wybór poezji, t. 1, oprac. Czesław Zgorzelski, Ossolineum, Wrocław.

Piwińska Marta (1974), Człowiek i bohater, w: Problemy polskiego romantyzmu, seria druga, red. Maria Żmigrodzka, Ossolineum, Wrocław.

Słowacki Juliusz (1987), Godzina myśli, w: tenże, Dzieła wybrane, oprac. oraz wstęp Julian Krzyżanowski, Ossolineum, Wrocław.

Zwolińska Barbara (2010), W poszukiwaniu tożsamości. O bohaterach powieści Narcyzy Żmichowskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.

Zwolińska Barbara (2017), Romantyczna historia łez. Prolegomena, „Literaturoznawstwo”, nr11, s.169–179. DOI: https://doi.org/10.25312/2451-1595.11/2017_21-34