Ključne besede
Central Europe
trauma
biomemory
Kako citirati
Povzetek
The author of the article examines monument trees, representing in history and culture traumatic social experiences. Using examples from Central Europe, he describes specific trees and their close environment (surroundings), looking for traces of dramatic events or processes from the past. On this basis, he reconstructs the biomemory of the region, which stores the “scars” of military conflicts, political violence, expulsions or cultural cleansings. The author argues that biomemory can function as an alternative history or counterhistory, preserve local tradition, inspire social practices, and conceptualize the relationship between the ideological, civilizational and organic perception of the natural environment.
##plugins.themes.healthSciences.section.funding##
The article is the result of, among others, the cooperation with the Institute of Slavic Studies of the Technical University of Dresden and own research conducted in Lusatia and Saxony in June 2022 as a part of the implementation of the University of Wrocław’s grant for the study trip (IDUB 32/2022).
Literatura
Brückner, Aleksander. “Buk”. Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927. 48.
Del Buono, Zora. Das Leben der Mächtigen. Reisen zu alten Bäumen. Berlin: Matthes und Seitz, 2015.
Dreslerová, Jaromíra. “Memorial Trees in The Czech Landscape.” Journal of Landscape Ecology 2 (2017): 78–108. DOI: https://doi.org/10.1515/jlecol-2017-0019
Hahn, Jan. Śląsk magiczny. Puszcze, knieje, lasy, drzewa. Katowice: KOS, 2022.
Heath-Kelly, Charlotte. “Survivor Trees and memorial groves: Vegetal commemoration of victims of terrorism in Europe and the United States.” Political Geography 64 (2018): 63–72. DOI: https://doi.org/10.1016/j.polgeo.2018.03.003
Hrušková, Marie. Kult stromů v zemích Koruny české. Praha: Abonent ND, 2005.
Janowski, Artur. Oppeln było zakochane w Hitlerze. Do dziś jeździmy po moście powstałym na jego cześć. i.pl, 26 Jun. 2015. https://tiny.pl/ckkc7. Accessed 3 June 2023.
Kowalski, Michał W. “Czego pomnikiem jest drzewo ‘pomnik przyrody’?” Stan Rzeczy 2 (2020): 261–297. DOI: https://doi.org/10.51196/srz.19.11
Małczyński, Jacek. “Jak drzewa świadczą? W stronę nie-ludzkich figuracji świadka.” Teksty Drugie 3 (2018): 373–385. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2018.3.26
Maus, Gunnar. “Landscapes of Memory: A Practice Theory Approach to Geographies of Memory.” Geographica Helvetica 70 (2015): 215–223. DOI: https://doi.org/10.5194/gh-70-215-2015
Morgenthal, Charlotte. 300 Eichen für Martin Luther. Luther 2017, 19 Jul. 2016. https://tiny.pl/ckkw3. Accessed 3 June 2023.
Nowy cmentarz św. św. Salvatora i Jana. Polska-org.pl. http://tinyurl.com/2au49a92. Accessed 3 June 2023.
Pilichowski, Sebastian. “Wstęp. Ochrona przyrody i człowiek – ocean inspiracji i trudnych wyborów.” Przyroda nie zna granic – ochrona przyrody polsko-niemieckiego pogranicza. Ed. Sebastian Pilichowski. Zielona Góra: Lasergraf Uniwersytet Zielonogórski, 2021. 3–13.
Plit, Florian. Krajobrazy kulturowe w geografii polskiej. Szkice. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2016.
Praczyk, Małgorzata. “Granice przyrody. Natura pogranicza polsko-niemieckiego w perspektywie imagologicznej.” Porównania 2 (2017): 91–103. DOI: https://doi.org/10.14746/p.2017.21.13959
Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych. Sekcja Drzew Pomnikowych Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego. https://www.rpdp.hostingasp.pl. Accessed 3 June 2023.
Rejestr pomników przyrody województwa lubuskiego. Stan na 3 lutego 2023 roku. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim. https://tiny.pl/ckkw8. Accessed 3 June 2023.
Rybicka, Elżbieta. “Biopamięć (pomiędzy etnobotaniką a bioregionalizmem).” Regionalizm literacki – historia i pamięć. Eds. Zbigniew Chojnowski, Elżbieta Rybicka. Kraków: Universitas, 2017. 484–498.
Siatecki, Alfred. Szósty klucz do bramy. Rozmowy nieautoryzowane albo nieobyte o przeszłości Środkowego Nadodrza. Muzeum Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra.
Spod ziemi patrzy Breslau. https://www.facebook.com/spodziemipatrzybreslau/. Accessed 3 June 2023.
Schramm, Stefan. Ein geschichtliches Zeugnis stirbt—die Politische Buche in Niederwartha. Dresden Nueuchste Nachrichten, 18 Feb. 2019. https://tiny.pl/ckkwn. Accessed 3 June 2023.
Smykowski, Mikołaj. “Hibakujumoku – drzewa, które przeżyły. Ekologiczne dziedzictwo bombardowań atomowych w Hiroshimie i Nagasaki.” Teksty Drugie 3 (2018): 386–398. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2018.3.27
Trzaskowska, Grażyna. “‘Nie przysypywać pni drzew!’. Likwidacja wrocławskich cmentarzy w latach 60. i 70. oraz jej skutki”. Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka 1 (2020): 123–159.
Ubertowska, Aleksandra. Historie biotyczne. Pomiędzy estetyką a geotraumą. Warszawa: IBL PAN, 2020.
Wilanowski, Jerzy. Spotkanie z olbrzymem, czyli “Legenda Chrobrego.” Nadleśnictwo Szprotawa. http://tinyurl.com/5b3ne2z9. Accessed 3 June 2023.
Zarzyński, Paweł, Tomusiak Robert, Borkowski Krzysztof. Drzewa Polski: najgrubsze – najstarsze – najsłynniejsze. Warszawa: PWN, 2016.
Licenca
Avtorske pravice (c) 2023 Wojciech Browarny
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license