Ključne besede
polskie motywy utworów E.T.A. Hoffmanna
pobyt E.T.A. Hoffmanna w Warszawie
polska „hoffmannologia”
Kako citirati
Povzetek
Artykuł Kornelii Ćwiklak pt. E.T.A. Hoffmann w Warszawie. Nowa książka Petera (Piotra) Lachmanna zawiera omówienie książki polsko-niemieckiego poety, pisarza, tłumacza i reżysera poświęconej pobytowi E.T.A. Hoffmanna w Warszawie. Autor nakreślił szeroki kontekst historyczny, topograficzny i kulturowy – zwłaszcza literacki i muzyczny – warszawskiego okresu życia wybitnego niemieckiego romantyka (1804-1807). Krytyczny przegląd istniejącego stanu badań łączy ze stylem eseistycznym, niewolnym od narracji autobiograficznej związanej z własnym doświadczeniem Warszawy, będącej od 30 lat miejscem życia piszącego. Przetłumaczenie recenzowanej książki na język polski pomogłoby zapełnić lukę w wiedzy na temat warszawskich lat jednego z najwybitniejszych twórców światowej literatury.
Literatura
Bełza Igor, Polska kultura muzyczna i E.T.A. Hoffmann, przeł. Sławomir Fedorowicz, „Notatki Płockie” 1973, t. 18 nr 5 - 74, s. 38-39.
Brandys Marian (1967), Kozietulski i inni, Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, Warszawa.
Chojnowski Przemysław (2020), Liminalność i bycie „pomiędzy" w twórczości Petera (Piotra) Lachmanna. Studium literacko-kulturowe, Muzeum w Gliwicach i TAiWPN Universitas, Kraków.
Copik Ilona (2013), Pomiędzy Gliwicami a Gleiwitz. Przestrzeń kulturowa miasta w pisarstwie Horsta Bienka, „Śląsk”, Katowice.
Ćwiklak Kornelia (2013), Laboratorium wspomnień. Piotr Lachmann – „Wywołane z pamięci”, w: taż, Bliscy nieznajomi. Górnośląskie pogranicze w polskiej i niemieckiej prozie współczesnej, TAiWPN Universitas, Kraków, s. 241-265.
Dąbrowski Stanisław (2001), „Mniejsze zło” według Piotra Lachmanna: krytycznoliteracki konspekt problemowy, „Przegląd Humanistyczny”, nr 45, s. 77-84.
Dubicki Stanisław (1997), Polskie korzenie „Opowieści Hoffmanna”, „Ruch Muzyczny”, nr 3, s. 28-30.
Handelsman Marceli (1911), Warszawa w roku 1806-1807, Towarzystwo Miłośników Historii, Warszawa.
Fuks Marian (1992), Żydzi w Warszawie. Życie codzienne, wydarzenia, ludzie, „Sorus”, Poznań.
Gomulicki Juliusz Wiktor (2005), E.T.A. Hoffmann w Warszawie, w: tenże, Warszawa wieloraka 1749-1944 Studia. Szkice. Sylwety, Muzeum Historyczne m. st. Warszawy, Warszawa.
Hensel Jürgen (2004), „Wie ‘deutsch’ war die ‘fortschrittliche’ jüdische Bourgeoisie im Königreich Polen, in: hrsg. von Walter Engel, Hans Hecker, Symbiose und Traditionsbruch. Deutsch-jüdische Wechselbeziehungen in Ostmittel- und Südosteuropa (19. und 20. Jahrhundert), Essen, S. 135-172.
Hitzig Julius Eduard (1986), E.T.A. Hoffmanns Leben und Nachlass, mit einem Nachwort von Wolfgang Held, Insel Verlag, Frankfurt/Main.
Jaroszewski Marek (1995), Ernest Teodor Amadeusz Hoffmann (1776-1822), w: Z dziejów niemiecko-polskich związków kulturowych. „Nie będzie nigdy Niemiec Polakowi bratem...”?, red. Marek Zybura, Wrocław, s. 91-103.
Jaroszewski Marek (2006), Życie i twórczość E.T.A. Hoffmanna 1776-1822, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdański.
Kaliszewski Wojciech (1985), „Niewolnicy wolności”, „Twórczość”, nr 11, s. 106-107.
Karwat Krzysztof (2006), W jednej skórze Piotr i Peter, „Gazeta Wyborcza” (Katowice), 13 grudnia.
Korzeniowska Grażyna, Videoteatr Poza, czyli siła kreacji, „Yorick. Przegląd Teatralny i Literacki” 2012, nr 34.
Kosim Jan (1980), Pod pruskim zaborem. Warszawa w latach 1796-1806, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Koziełek Gerard (1990), Polnische Reminiszenzen bei E.T.A. Hoffmann, w: tenże, Reformen, Revolutionen und Reisen. Deutsche Polenliteratur im 18. und 19. Jahrhundert, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, s. 188-199.
Krzywobłocka Bożena (1970), Pałac Lucypera albo E.T.A. Hoffmann w Warszawie, w: taż, Delfina i inne, Warszawa, s. 7-28.
Lachmann Peter (2005), Doppelgänger in E.T.A. Hoffmanns Spiegel-Lachtheater, in: „Hoffmanneske Geschichte“. Zu einer Literaturwissenschaft als Kulturwissenschaft, hrsg. von Gerhard Neumann, Stiftung für Romantikforschung, Würzburg, s. 77-134.
Lachmann Peter (2011), DurchFlug. E.T.A. Hoffmann in Schlesien. Ein Lesebuch von Peter Lachmann, Kulturforum, Potsdam.
Lachmann Peter (2021), „Ich bin ein Spieler, der das Letzte auf eine Hoffnung wagt”. E.T.A. Hoffmann in Warschau 1804-1807, Königshausen und Neumann, Würzburg.
Michałowski Kornel (1994), Poznańskie lata E.T.A. Hoffmanna – romantyka, „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu”, nr 7.
Michałowski Piotr (1993), Traktat moralny o niepoprawności języka, „Nowe Książki”, nr 1, s. 41-42.
Papiór Jan (1996), E.T.A. Hoffmanns Wege in Polen, „Konfiguracje”, z. 1, s. 235-259;
Papiór Jan (1999), Die sieben „polnischen Jahre“ E.T.A. Hoffmanns, „Konfiguracje“, z. 4, s. 81-93.
Połczyńska Edyta (1991), Das Polenbild im „Gelübte” von E.T.A. Hoffmann, „Studia Germanica Posnanensia”, t. 17/18, s. 147-159. DOI: https://doi.org/10.14746/sgp.1991.17.09
Połczyńska Edyta, Płomińska-Krawiec Ewa (2004), E.T.A. Hoffmann w Poznaniu 1800-1802 / in Posen 1800-1802, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Posener Alan (2016), War E.T.A. Hoffmann nun ein Antisemit?, „Die Welt“, 06.04., https://www.welt.de/kultur/article154032881/War-E-T-A-Hoffmann-nun-ein-Antisemit.html [dostęp: 02.08.2023]
Pośpiechowa Leokadia (1993), „Diable eliksiry” E.T.A. Hoffmanna i motywy polskie, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej”, Filologia Polska, Opole, s. 113-121.
Sterling Eleonore (1969), Judenhaß. Die Anfänge des politischen Antisemitismus in Deutschland 1815–1850, Europaische Verlagsanstalt, Frankfurt am Main.
Vogler Henryk (1964), Romanse literatury, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Volkov Shulamit (1995), Antysemityzm jako kod kulturowy, w: Ze sobą, obok siebie, przeciwko sobie. Polacy, Żydzi, Austriacy, Niemcy wXIX ina początku XXwieku, red. Breysach Barbara i in., Znak, Kraków, s. 7–41.
Vordermayer Martina (1999), Antisemitismus und Judentum bei Clemens Brentano, Peter Lang, Frankfurt am Main.
Licenca
Avtorske pravice (c) 2023 Kornelia Ćwiklak
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license