Povzetek
The paper examines the presence of animal figures in contemporary children’s books about migrants. The point of departure in this article is the long tradition of using animals in children’s fiction. Nevertheless, in this case it can be described as an Aesopian convention of presenting difficult and politically fraught problems in a concealed form. Telling stories about animals instead of describing human experience provides an opportunity to present difficult and horrifying situations in a form acceptable for young readers; however, it also poses a threat of unjustified simplification and false comparisons. The author classifies forms of animal figures in children’s books about migration into three types based on the rhetorical figures used. Anthropomorphism, metonymy and comparison are the rhetorical devices through which animals appear in children’s fiction about migrant experience. The author puts a lot of emphasis on showing that the presence of animals is used to promote pro-migrant attitudes as well as to soften the terror of migrant experience. The aim of this paper is to establish the connection between these aims and the types of representation of migrants in the form of animals.
Literatura
Altarriba Eduard (2023), Co to jest migracja?, przeł. Karolina Jaszecka, No Bell, Konstancin-Jeziorna.
Bardijewska Liliana (2016), Kot Karima i obrazki, il. Anna Sędziwy, Wydawnictwo Literatura, Łódź.
Augustyniak Ada (2016), Miejsce Ady, w: Małgorzata Korczak i in., Puste miejsce przy stole, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN, Lublin.
Lindenbaum Pija (2016), Pudle i frytki, przeł. Katarzyna Skalska, Zakamarki, Poznań.
Mateo José Manuel, Martínez Pedro Javier (2013), Emigracja, przeł. Marta Jordan, Widnokrąg, Piaseczno.
McKee David (2011), Elmer i hipopotamy, przeł. Dominika Dominów, Papilon, Poznań.
Nowak Ewa (2016), Kot, który zgubił dom, il. Adam Pękalski, Egmont, Warszawa.
Przyborska Katarzyna (2020), Żaba, il. Marta Przybył, Krytyka Polityczna, Warszawa.
Roher Michael (2017), Wędrowne ptaki, przeł. Krystyna Bratkowska, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Sanna Francesca (2016), Podróż, przeł. Agata Napiórska, Kultura Gniewu, Warszawa.
Stanecka Zofia (2011), Basia i kolega z Haiti, il. Marianna Oklejak, Egmont, Warszawa.
Tallec Olivier (2022), To jest moje drzewo, przeł. Dorota Hartwich, Druganoga, Warszawa.
Temple Kate, Temple Jol, Baynton Terri Rose (2022), Miejsce na skale, przeł. Karolina Błaszczykiewicz, Kropka, Warszawa.
Watanabe Issa (2022), Migranci, Dwie Siostry, Warszawa.
Zubizarreta Patxi (2023), Usoa, dziewczynka, która przyleciała, il. Elena Odriozola, przeł. Katarzyna Mirgos, Barbara Stawicka-Pirecka, Widnokrąg, Piaseczno.
Ziober Ula (2018), Kunkush, Kretibaj, Poznań.
Andrianova Anastassiya (2023), To Read or Not to Eat. Anthropomorphism in Children’s Books, „Society & Animals”, nr 31, s. 847–865. DOI: https://doi.org/10.1163/15685306-bja10045
Bednarek Magdalena (2022), Reakcja polskich wydawców dla dzieci na kryzys azylowy (2015–2022), „Porównania”, nr 2, s. 317–334. DOI: https://doi.org/10.14746/por.2022.2.17
Botelho Maria José, Kabakow Rudman Masha (2009), Critical Multicultural Analysis of Children’s Literature. Mirrors, Windows, and Doors, Routledge, New York–London. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203885208
Burke Carolyn L., Copenhaver Joby G. (2004), Animals as People in Children’s Literature, „Language & Arts”, nr 3, s. 205–213. DOI: https://doi.org/10.58680/la20042896
Cackowska Magorzata (2017), Współczesna książka obrazkowa – pojęcie, typologia, badania, teorie, konteksty, dyskursy, w: Książka obrazkowa. Wprowadzenie, red. Małgorzata Cackowska, Hanna Dymel-Trzebiatowska, Jerzy Szyłak, Instytut Kultury Popularnej, Poznań, s. 11–48.
Cieślikowski Jerzy (1975), Literatura i podkultura dziecięca, Ossolineum, Wrocław.
Diduszko Hanna (2023), O Gołąbce, kukułce i szkodliwości stereotypów…, „Poradnik Bibliotekarza”, nr 11, s. 2–3.
Dunin Kinga (2000), Karoca z dyni, Sic!, Warszawa.
Jeffries Stuart (2014), 25 Years of „Elmer the Elephant”, https://tinyurl.com/44eppvnv [dostęp: 20.02.2025].
Jendrzey Katarzyna i in. (2024), Children’s and Young Adult Literature as a Space for Reflection on Migration. An Introduction to Thematic and Narrative Perspectives, „Filoteknos”, t. 14, s. 11–19.
Johnson Holly, Gasiewicz Becca (2017), Examining Displaced Youth and Immigrant Status Through Critical Multicultural Analysis, w: Critical Content Analysis of Children’s and Young Adult Literature. Reframing Perspective, red. Holly Johnson, Janelle Mathis, Kathy G. Short, Routledge, New York, s. 28–43.
Kaczmarczyk Ewelina (2022), Głos ciszy, „Znak”, nr 5, s. 112–113.
Kerslake Young Lorraine (2016), From Aesop to Arcadia. Raising Ecocritical Awareness Through Talking Animals in Children’s Literature, w: Transatlantic Landscapes. Environmental Awareness, Literature, and the Arts, red. José Manuel Marrero Henríquez, Instituto Franklin – UAH, Madrid, s. 209–221.
Kostecka Weronika (2017), Once Upon a Time There Was a War. The Use of Fairy-Tale Conventions in Contemporary Polish Literature for Children about Refugees, „Maska”, nr 36, s. 33–49.
Kowerko-Urbańczyk Marta (2022), Europejskie książki obrazkowe o migracjach – adresy, afekty, strategie, perspektywy, „Czas Kultury”, nr 4, s. 104–117.
Król Patrycja, To opowieść o nadziei, choć niby tylko o kocie, https://tinyurl.com/4tafajrv [dostęp: 26.02.2025].
Majewska Magdalena (2022), Nie wszystko da się odbudować – jak literatura dla dzieci opowiada o wojnie, „Dialog”, nr 5, s. 157–179.
Patterson Annabel (1991), Fables of Power. Aesopian Writing and Political History, Duke University Press, Durham–London. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv1131ckr
Pietrusińska Marta Jadwiga (2020), Reprezentacje uchodźców w polskiej literaturze dziecięcej – przykład dyskursu prouchodźczego, „Studia Migracyjne. Przegląd Polonijny”, nr 1, s. 47–66. DOI: https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.20.003.11794
Rąbkowska Ewelina (2017), Karim ma kota, „Nowe Książki”, nr 6, s. 93–94.
Sharama Madhu (2017), Animal as Humans. Psychological Reasons of Using Animal Characters in Children’s Books, „Research Journal of English Language and Literature”, nr 4, s. 215–220.
Stankowska Agata (2007), Poezji nie pisze się bezkarnie. Z teorii i historii tropu poetyckiego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Strekalova-Hughes Ekaterina (2019), Unpacking Refugee Flight. Critical Content Analysis of Picturebooks Featuring Refugee Protagonists, „International Journal of Multicultural Education”, nr 2, s. 23–44. DOI: https://doi.org/10.18251/ijme.v21i2.1871
Zając Michał (2018), David McKee, „Elmer”, w: Książka obrazkowa. Leksykon, t. 1., red. Małgorzata Cackowska, Hanna Dymel-Trzebiatowska, Jerzy Szyłak, Instytut Kultury Popularnej, Poznań, s. 330–332.
Żygowska Joanna (2017), To jest właśnie ta chwila. Uchodźcy w najnowszych polskich książkach i teatrze dla młodych odbiorców (przegląd), „Polonistyka. Innowacje”, nr 6, s. 131–145. DOI: https://doi.org/10.14746/pi.2017.6.9
Licenca
Avtorske pravice (c) 2025 Magdalena Bednarek
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license