Abstrakt
W artykule przedstawiam wyniki jakościowej i ilościowej analizy 555 pytań zawartych w scenariuszach lekcji języka polskiego, których autorami są studenci III roku filologii polskiej. Posiłkuję się przy tym klasyfikacją Elizabeth Perrott, która, uwzględniając „taksonomię celów edukacyjnych” Benjamina Blooma, zaproponowała podział pytań ze względu na typ procesu myślowego uruchomianego podczas odpowiedzi, wyróżniając pytania niższego rzędu (przypominanie, zrozumienie, zastosowanie) oraz pytania wyższego rzędu (analiza, synteza i ewaluacja). Tekst składa się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej prezentuję kategorię pytania z perspektywy pragmatycznej, gramatycznej i dydaktycznej, w drugiej przedstawiam i komentuję wyniki analizy jakościowej i ilościowej pytań, która jednoznacznie wskazuje na nadużywanie przez studentów pytań niższego rzędu (ponad 75% w badanym materiale), służących jedynie egzekwowaniu wiedzy.
Bibliografia
Awdiejew Aleksy, 1987, Pragmatyczne podstawy interpretacji wypowiedzeń, Kraków.
Biłos Edward, 1992, Wypowiedzenia pytajne w nauczaniu języka polskiego, Częstochowa.
Bortnowski Stanisław, 2011, Przewodnik po sztuce uczenia literatury, Warszawa.
Fisher Robert, Uczymy jak się uczyć, Warszawa 1999.
Jeleńska Ludwika, 1957, Szkoła kształcąca. Metodyka nauczania w szkole powszechnej do użytku nauczycieli i zakładów kształcenia nauczycieli i kursów pedagogicznych, Warszawa.
Kawka Maciej, 1999, Dyskurs szkolny. Zagadnienia języka, Kraków.
Klus-Stańska Dorota, Nowicka Marzenna, 2013, Sensy i bezsenny edukacji wczesnoszkolnej, Gdańsk.
Kojs Wojciech, 1975, Uwarunkowania dydaktycznych funkcji podręcznika, Warszawa.
Kojs Wojciech, 1994, Pytania i polecenia w kształceniu systematycznym. Analiza operatorów, Katowice.
Lyons John, 1989, Semantyka 2, Weinsberg A. (przeł.), Warszawa.
Nagajowa Maria, 1990, ABC metodyki języka polskiego, Warszawa.
Nocoń Jolanta, 1994, Polecenia i pytania w podręcznikach do nauki o języku, Opole.
Nocoń Jolanta, 2011, Stylistyczne aspekty dyskursu edukacyjnego, w: Sokólska U. (red.), Odmiany stylowe polszczyzny – dawniej i dziś, Białystok, s. 187-200.
Perrott Elizabeth, 1995, Efektywne nauczanie. Praktyczny przewodnik doskonalenia nauczania, Warszawa.
Racinowski Saturnin, 1967, Pytanie i odpowiedź, Warszawa.
Searle John, 1987, Czynności mowy, Warszawa.
Skowronek Bogusław, 1999, O dialogu na lekcjach w szkole średniej. Analiza pragmatyczno-językowa, Kraków.
Świdziński Marek, 1973, Analiza semiotyczna wypowiedzi pytajnych we współczesnym języku polskim, „Studia Semiotyczne”, t. 4, s. 221-250.
Tabisz Anna, 2019, O pytaniach podczas rozmowy maturalnej z języka polskiego, „Kształcenie Językowe”, nr 17, s. 29-41.
Wierzbicka Anna, 1983, Genry mowy, w: Dobrzyńska T. (red.), Tekst i zdanie. Zbiór studiów, Wrocław, s. 125-137.
Żydek-Bednarczuk Urszula, 1994, Struktura tekstu rozmowy potocznej, Katowice.