Jeszcze o kwestii żydowskiej w Lalce Bolesława Prusa

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: maj 31, 2021
DOI: https://doi.org/10.14746/pi.2021.13.8
Słowa kluczowe:
asymilacja;, równość;, antysemityzm;, wrogość;, zapowiedź pogromu

Main Article Content

Tomasz Sobieraj
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-4563-5574

Abstrakt

W swojej najwybitniejszej powieści, Lalce, Bolesław Prus poruszył wiele aspektów tzw. kwestii żydow-skiej. Pisarz ukazał kilka faz w rozwoju stosunków polsko-żydowskich. Pierwsza to faza braterskiej równości sprzed powstania styczniowego. Następnie zdarzył się okres asymilacji Żydów. Na końcu Prus przedstawił narastającą wrogość wobec Żydów. Ogólnie rzecz ujmując, pisarz krytykował antysemityzm zarówno w Lalce, jak i w swojej twórczości publicystycznej. Z drugiej jednak strony przyznać trzeba, że Prus często postrzegał Żydów w sposób stereotypowy. Lalka ukazuje ekonomiczny triumf Zydów nad niepraktycznymi i nieudolnymi Polakami. Ukazane w powieści nastroje antysemickie zwiastowały warszawski pogrom Żydów z końca 1881 roku.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Sobieraj, T. (2021). Jeszcze o kwestii żydowskiej w Lalce Bolesława Prusa. Polonistyka. Innowacje, (13), 67-80. https://doi.org/10.14746/pi.2021.13.8
Numer
Nr 13 (2021)
Dział
Teksty i konteksty
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Licencja Creative Commons
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Biogram autora

Tomasz Sobieraj, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tomasz Sobieraj – prof. dr hab. w Instytucie Filologii Polskiej UAM w Poznaniu, kierownik Zakładu Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski. Jego zainteresowania naukowe to kulturowa historia literatury drugiej okresu pozytywizmu i Młodej Polski (w tym związki literatury z naukami przyrodniczymi), krytyka literacka i teatralna. Najnowsze publikacje książkowe: Między konwencją a innowacją. Szkice o polskim dramacie i teatrze drugiej połowy XIX i początku XX wieku (2018), Artysta, sztuka i społeczeństwo. Spory i polemiki wokół „Confiteor” Stanisława Przybyszewskiego (2019).

Referencje

  1. Bachórz Józef, 1998, Wstęp do: Prus B., Lalka, Bachórz J. (oprac.), BN I 262, Wrocław.
  2. Burdziej Bogdan, 1998, „Lalka” Prusa o genezie pogromu warszawskiego (1881). Rekonesans problemu, w: Jubileuszowe „żniwo u Prusa”, Przybyła Z. (red.), Częstochowa.
  3. Cała Alina, 1998, Asymilacja Żydów w Królestwie Polskim. Postawy. Konflikty. Stereotypy, Warszawa.
  4. Datner Helena, 2007, Ta i tamta strona. Żydowska inteligencja Warszawy drugiej połowy XIX wieku, Warszawa.
  5. Friedrich Agnieszka, 2008, Bolesław Prus wobec kwestii żydowskiej, Gdańsk.
  6. Kwestia żydowska w XIX wieku. Spory o tożsamość Polaków, 2004, Borkowska G., Rudkowska M. (red.), Warszawa.
  7. Markiewicz Henryk, 1994, Asymilacja Żydów jako temat literatury polskiej, w: Literatura i historia, Kraków.
  8. Głowacki Aleksander (Bolesław Prus), 1876, Kronika miesięczna, „Ateneum”, t. 4, z. 11.
  9. Molisak Alina, 2017, Wstęp do hebrajskiego wydania „Lalki” Bolesława Prusa, „Przegląd Humanistyczny”, nr 3.
  10. Prus Bolesław, 1886, Kronika tygodniowa, „Kurier Warszawski”, nr 280.
  11. Prus Bolesław, 1910, Miasto zahipnotyzowane, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 50.
  12. Prus Bolesław, 1998, Lalka, Bachórz J. (oprac.), BN I 262, Wrocław.
  13. Sandler Samuel, 2016, Żydzi i sprawy żydowskie w „Lalce” Bolesława Prusa, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”.
  14. Sandler Samuel, 2017, Wstęp, „Przegląd Humanistyczny”, nr 3.
  15. Szweykowski Zygmunt, 1927, „Lalka” Bolesława Prusa, Warszawa.