Abstrakt
Nauczyciel odgrywa kluczową rolę jako pośrednik w komunikacji literackiej szkoły między dziełem literackim a uczniami. Sukces polskiej dydaktyki, jak udowodniła Bożena Chrząstowska, zależy od jakości tej mediacji. Analizy zawarte w artykule kierują uwagę na postawy lektorów języka polskiego związane z ich pracą dydaktyczną, a zwłaszcza na relację między uczniem a nauczycielem zbudowaną na wspólnym czytaniu utworu literackiego. Wykorzystany materiał empiryczny analizuje trudności, jakie nauczyciele napotykają w pracy z uczniami, oraz satysfakcję, jaką czerpią z wykonywanego zawodu. W artykule wykorzystano analizę wyników ankiety przeprowadzonej wśród 104 nauczycieli języka polskiego klas trzecich gimnazjów z całej Polski jako fragment ostatniej edycji ogólnopolskiego badania czytelnictwa młodzieży.
Bibliografia
Biedrzycki Krzysztof i in., 2015, Dydaktyka literatury i języka polskiego w gimnazjum w świetle nowej podstawy programowej, Warszawa.
Bordzoł Piotr, Zasacka Zofia, 2014, Nauczyciele języka polskiego, w: Fedorowicz M., Choińska-Mika J., Walczak D., Liczą się nauczyciele. Raport o stanie edukacji 2013, Warszawa, s. 161-185.
Brophy John E., 2012, Motywowanie uczniów do nauki, Warszawa.
Błaszczyk Katarzyna, 2019, Zmagania z kanonem lektur szkolnych okiem ósmoklasisty i jego nauczyciela, w: Janus-Sitarz A. (red.), Szumial M. (współpraca), Lektury w ręku nauczyciela. Perspektywa polska i zagraniczna, Kraków, s. 237-250.
Buchner Anna, Wierzbicka Maria, 2020, Edukacja zdalna w czasie pandemii cz. II, Raport Centrum Cyfrowe Listopad 2020 https://centrumcyfrowe.pl/spoled/edukacja-zdalnaw-czasiepandemii-2-edycja/ (dostęp 27.05.2021).
Chrząstowska Bożena, 1979, Teoria literatury w szkole. Z badań nad recepcją liryki, Wrocław.
Chrząstowska Bożena, 1977, Polonistyka szkolna w procesie komunikacji literackiej, „Pamiętnik Literacki” 68/3, s. 113-146.
Czapliński Przemysław i in, 2020, RAPORT EDUKACJA. Między pandemią COVID-19 a edukacją przyszłości, Kraków.
https://oees.pl/wp-content/uploads/2020/08/Raport-edukacja.pdf (dostęp 27.05.2021).
Dudzikowa Maria (red.), 1996, Nauczyciel – uczeń. Między przemocą a dialogiem: obszary napięć i typy interakcji, Kraków.
Filipiak Ewa, 2008, Uczenie się w klasie szkolnej w perspektywie socjokulturowej, w: Filipiak E. (red.), Rozwijanie zdolności uczenia się: wybrane konteksty i problemy, Bydgoszcz, s. 17-34.
Gąsiorek Przemysław, Zamorska Beata, 2019, Nauczyciel i uczeń w obliczu zagrożenia zombifikacją. Problem motywu i motywacji w perspektywie kulturowo-historycznej, „Edukacja”, 2(149), s. 112-128.
Huget Patrycja, Guzik Agnieszka, 2014, Dylematy współczesnego nauczyciela, w: Biedrzycki K., Bobiński W., Janus-Sitarz A., Przybylska R. (red.) Polonistyka dziś – kształcenie jutra, Tom 1, Kraków, s. 465-476.
Jankowiak Barbara, Jaskólska Sylwia, 2020, Dobrostan nauczycieli i nauczycielek a ich postawy wobec kształcenia na odległość w czasie pandemii COVID-19, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 1, s. 219-232.
Janus-Sitarz Anna, 2015, „Czytanie nie gryzie, ale…” Postawy gimnazjalistów wobec literatury, „Edukacja”, 1(132), s. 97-116.
Jędryszek-Geisler Aleksandra, Izdebski Paweł, 2019, Straty i zyski zasobów osobistych a wypalenie zawodowe na przykładzie badań nauczycieli „Edukacja”, 1(148), s. 20-39.
Kania Agnieszka, Mucha-Iwaniczko Klaudia, Szumal Marianna, 2020, Nauczanie zdalne w czasie pandemii. Wyzwania i doświadczenia edukacji polonistycznej, Kraków.
Kirenko Janusz, Zubrzycka-Maciąg Teresa, 2014, Współczesny nauczyciel: studium wypalenia zawodowego, Lublin.
Kocór Maria, 2019, Wypalenie zawodowe nauczycieli. Diagnoza, wsparcie, profilaktyka, Kraków.
Kulesza Marek, Kulesza Marta, 2015, Klimat szkoły jako kategoria opisowa środowiska szkolnego, „Pedagogika Społeczna”, nr 3(57), s. 113-125.
Kwiatkowski Stefan T., Walczak Dominika (red.), 2017, Kompetencje interpersonalne w pracy współczesnego nauczyciela, Warszawa.
Maslach Christina, Leiter Michael P., 2008, Early predictors of job burnout and engagement, „Journal of Applied Psychology”, nr 3, s. 498-512.
Maslach Christina, Leiter Michael P., 2011, Prawda o wypaleniu zawodowym: co robić ze stresem w organizacji, Warszawa.
Plebańska Marlena, Szyller Aleksandra, Sieńczewska Małgorzata, 2020, Raport–Edukacja zdalna w czasach COVID-19, 2020, Podsumowanie wyników badania Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
https://kometa.edu.pl/uploads/publication/941/24a2_A_a_nauczanie_zdalne_oczami_nauczycieli_i_uczniow_RAPORT.pdf?v2.8 (dostęp11.06.2021).
Ptaszek Grzegorz, Stunża Grzegorz D., Pyżalski Jacek, Dębski Maciej, Bigaj Magdalena, 2020, Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami?, Gdańsk, https://zdalnenauczanie.org/wp-content/uploads/2020/10/edukacja-zdalna.pdf (dostęp 11.06.2021).
Pyżalski Jacek, Poleszak Wiesław, 2020, Relacje przede wszystkim – nawet jeśli obecnie jedynie zapośredniczone, w: Pyżalski J. (red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele, Warszawa.
Zasacka Zofia, 2019, Lektury w wieku adolescencji – wybory i oczekiwania czytelnicze nastolatków, w: Janus-Sitarz A. (red.), Szumial M. (współpraca), Lektury w ręku nauczyciela. Perspektywa polska i zagraniczna, Kraków, s. 15-41.
Zasacka Zofia, 2020, Czytelnictwo młodzieży szkolnej 2017, „Rocznik Biblioteki Narodowej”, nr 51, s. 11-242.
Zasacka Zofia, 2021, Spontaniczny kanon lekturowy na lekcji języka polskiego?, w: Gis A., Koc K., Kwiatkowska-Ratajczak M., Wobalis M. (red.), Narracje tożsamościowe w edukacji polonistycznej. Edukacja humanistyczna – dawne problemy i nowe, Tom I, Poznań, s. 465-485.