Abstrakt
Klasyczna baśń braci Grimm jest opowieścią o zwierzętach; nie o problemach ludzi, ale o zwierzętach samych. Osioł, pies, kot i kogut nie są tu potraktowane jako figury ludzi, ludzkie typy i reprezentacje, lecz jako samodzielne podmioty. Antropomorfizacja zaś nie służy ukazaniu i oświetleniu spraw czysto „ludzkich”, lecz pomaga czytelnikowi i słuchaczowi empatycznie odnieść się do sytuacji braci mniejszych. Muzyka, której uprawiania podejmują się zwierzęta, jest katalizatorem ich wyzwolenia. Stare i przeznaczone na rzeź uciekają nie tylko do Bremy, ale i w przestrzeń ocalającej sztuki. Solidarność i harmonia, zgoda i współpraca – oto co reprezentuje kwartet zwierzęcych, amatorskich muzyków. Uczą one, jak być dobrym dla pragmatycznych i często nieczułych ludzi.
Bibliografia
Abramowska Janina, 1991, Polska bajka ezopowa, Poznań.
Bajka zwierzęca w tradycji ludowej i literackiej, 2011, Wróblewska V., Mianecki A. (red.), Toruń.
Barcz Anna, 2016, Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, Katowice.
Beaumarchais Pierre, 1951, Wesele Figara, Żeleński Boy T. (przeł. i wstęp), Warszawa.
Caillois Roger, 1967, Odpowiedzialność i styl. Eseje, Błoński J., Lisowski J., Dolatowska K. (przeł.), Warszawa.
Fromm Erich, 1977, Istota języka symbolicznego, w: Zapomniany język. Wstęp do rozumienia snów, baśni i mitów, Marzęcki J. (przeł.), Toeplitz K.T. (wstęp), Warszawa.
Fryczowa Maria, 1960, Zwierzęta w chacie. Analiza polskiej bajki zwierzęcej, „Lud”, t. 45.
Grimm Jacob, Wilhelm, 1982, Baśnie, Bielicka E., Tarnowski M. (przeł.), Warszawa.
Kaźmierczak Zbigniew, 2013, Ludzie starzy i humaniści we wspólnocie bezużytecznych, w: Starość. Doświadczenie egzystencjalne, temat literacki, metafory kultury, Ławski J. (wstęp), Janicka A., Wesołowska E., Zabielski Ł. (red.), Białystok.
Kopaliński Władysław, 1985, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa.
Kostecka Weronika, 2013, Od aksjologii do estetyki. Grimmowskie ujęcia grozy i okrucieństwa w „Kinder – Und Hausmärchen” jako inspiracja dla twórców współczesnej fantastyki, w: Grimm: potęga dwóch braci. Kulturowe konteksty „Kinder – Und Hausmärchen”, Kostecka W. (red.), Warszawa.
Krzyżanowski Julian, 1962, Polska bajka w układzie systematycznym, t. 1, Wrocław.
Ładyga Zuzanna, Włodarczyk Justyna, 2015, Wstęp, w: Po humanizmie. Od technokrytyki do animal studies, Ładyga Z., Włodarczyk J. (red.), Gdańsk.
Łagodzka Dorota, 2014, Śmierć zwierząt w sztuce współczesnej na przykładzie „Piramidy zwierząt” Katarzyny Kozyry, w: Śmierć zwierzęcia. Współczesne zootanatologie, Kotyczka M. (red.), Katowice.
Łagodzka Dorota, 2015, Wystawy sztuki zwierzęcej w Polsce od końca lat dziewięćdziesiątych XX wieku do dziś, w: Zwierzęta i ich ludzie. Zmierzch antropocentrycznego paradygmatu?, Barcz A., Łagodzka D. (red.), Warszawa.
Miłosz Czesław, 1994, O przyrodzie, w: Wypisy z ksiąg użytecznych, Kraków.
Nycz Ryszard, 1974, Dwa pejzaże Reymonta, „Pamiętnik Literacki”, z. 3.
Pawełczyk Kamila, 2013, Starość w czasie i przestrzeni. Modele starości na wybranych przykładach kulturowych, w: Starość. Doświadczenie egzystencjalne, temat literacki, metafory kultury, Ławski J. (wstęp), Janicka A., Wesołowska E., Zabielski Ł. (red.), Białystok.
Skrzypczak Magdalena, 2013, Unurzane w smacznym okrucieństwie. Estetyka groteski i makabreski w wybranych baśniach braci Grimm, w: Grimm: potęga dwóch braci. Kulturowe konteksty „Kinder – Und Hausmärchen”, Kostecka W. (red.), Warszawa.