Słowa kluczowe
wartości społeczne
tożsamość
dualizm
metawzorce
Jak cytować
Abstrakt
Tekst dotyczy trzech aspektów wartości, traktowanych jako wskazujące wymiary ich obecności w życiu i działalności człowieka: kulturowym, społecznym i indywidualnym. Podstawowe przykłady wiążą się z koncepcjami Heleny Radlińskiej, znanej polskiej pedagog społecznej, a także znanego na całym świecie ojca socjologii edukacji i metod biograficznych Floriana Znanieckiego. Autor uprawia podejście określone w swoich monografiach jako „humanistyka stosowana” i pokazuje szereg implikacji płynących z lektury różnych koncepcji opartych na psychologii, socjologii, literaturoznawstwie, filozofii, m.in. M. Bachtina, Z. Baumana, E.H. Eriksona, J. Habermasa, H. Hesse'ego i innych. Stosuje w szczególności koncepcję „obrotu dualności” i przemian „metawzorców”. Tekst postuluje rewizję podejścia do tradycji humanistyki z troską o luki międzypokoleniowe w odczytywaniu i stosowaniu podstawowych pojęć, które należy traktować w sposób znacznie bardziej integralny i przekrojowy.
Bibliografia
Babicka-Wirkus A., Jaworska-Witkowska M., Kubinowski D. (red.), Dziedzictwo pedagogiczne dla przyszłości. Debata wokół „Oddechu myśli” Bogdana Nawroczyńskiego, Kraków 2021.
Cichosz M., Pedagogika społeczna w Polsce w latach 1945–2005. Rozwój – obszary refleksji i badań – koncepcje, Toruń 2006.
Cichosz M., Szkoły polskiej pedagogiki społecznej – drogi i kierunki rozwoju, [w:] E. Kantowicz, B. Chrostowska, M. Ciczkowska-Giedziun (red. nauk.), Szkoły polskiej pedagogiki społecznej wobec nowych wyzwań. Polska pedagogika społeczna na początku XXI wieku, Toruń 2010, s. 42–52.
Fleck L., Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym, przeł. M. Tuszkiewicz, Lublin 1986.
Ingarden R., Książeczka o człowieku, Kraków 2006.
Jaworska-Witkowska M., Witkowski L., Przeżycie – przebudzenie – przemiana. Inicjacyjne dynamizmy egzystencjalne w prozie Hermanna Hessego, Łódź 2009.
Kuhn T., Dwa bieguny. Tradycja i nowatorstwo w badaniach naukowych, przeł. S. Amsterdamski, Warszawa 1985.
Marynowicz-Hetka E., Pedagogika społeczna. Podejmowanie aktywności w polu praktyki, Łódź 2019.
Marynowicz-Hetka E., Pedagogika społeczna: transwersalny wymiar pojmowania aktywności w polu praktyki, [w:] J. Modrzewski, K. Segiet, A. Matysiak-Błaszczyk, E. Włodarczyk, K. Słupska, A. Tokaj, M. Zychowicz (red. nauk.), Pedagogika społeczna w służbie człowiekowi. Jubileusz poznańskiej pedagogiki społecznej, Poznań 2022, s. 71–85.
Marynowicz-Hetka E., Skoczylas-Namielska E., Pedagogika społeczna: wstępy i kontynuacje, Łódź 2015. https://doi.org/10.18778/7969-569-0 DOI: https://doi.org/10.18778/7969-569-0
Nawroczyński B., Oddech myśli. Archiwalia główne, wybór, komentarze i redakcja naukowa L. Wit- kowski, Kraków 2020.
Volk T., Metapatterns. Across Space, Time and Mind, New York 1995.
Witkowski L., Humanistyczne wyzwania (nie)zrównoważenia procesów i praktyk społecznych (panorama tropów dwoistości / dual-process theory), „NOWIS” 2022, nr 15, s. 271–292. https://doi.org/10.18778/2450-4491.15.15 DOI: https://doi.org/10.18778/2450-4491.15.15
Witkowski L., Humanistyka stosowana. Wirtuozeria, pasje, inicjacje. Profesje społeczne versus ekologia kultury, Kraków 2018.
Witkowski L., Jürgena Habermasa teoria działania komunikacyjnego i jej implikacje dla pedagogiki (wybrane tropy i paradoksy w retrospekcji), [w:] L. Witkowski, Ku integralności edukacji i humanistyki II. Postulaty – postacie – pojęcia – próby. Odpowiedź na Księgę Jubileuszową, Toruń 2009, s. 274–290.
Witkowski L., Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna eko- logia idei, umysłu i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce, Kraków 2014.
Witkowski L., Posłowie. Tradycja versus współczesność. Przyczynek do sporu o historię najnowszą myśli pedagogicznej w Polsce, [w:] M. Jaworska-Witkowska, Przechwytywanie tekstów. Powidoki czytania, Bydgoszcz 2016, s. 345–365.
Witkowski L., Przełom dwoistości w pedagogice polskiej. Historia, teoria, krytyka, Kraków 2013.
Witkowski L., Psychodynamiki i ich struktura. Studia z humanistyki stosowanej, Kraków 2020.
Witkowski L., Tożsamość i zmiana. Epistemologia i rozwojowe profile w edukacji, przedmowa Z. Kwieciński, Wrocław 2010.
Witkowski L., Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce kultury Michała Bachtina w kontekście edukacji, Toruń 2000.
Witkowski L., Uroszczenia i transaktualność w humanistyce. Florian Znaniecki: dziedzictwo idei i jego pęknięcia, Kraków 2022.
Witkowski L., Versus. O dwoistości strukturalnej faz rozwoju w ekologii cyklu życia psychodynamicznego modelu Erika H. Eriksona, Kraków 2015.
Witkowski L., W trosce o mediację pedagogiczną (na rzecz dwoistości „uwspólnionego doświadczenia”), [w:] E. Marynowicz-Hetka, L. Filion, D. Wolska-Prylińska (red.), Kultura praktyki przedstawicieli profesji społecznych – podejścia mediacyjne w działaniu społecznym, Łódź 2014, s. 270–292.
Witkowski L. (red.), Dziedzictwo idei i pęknięcia międzypokoleniowe w pedagogice polskiej. Wprowadzenie do problemu, Toruń 2019.
Znaniecki F., Prawa psychologii społecznej, przeł. J. Radzicki, przedm. J. Szacki, Warszawa 1991 [1925].
Znaniecki F., Socjologiczne podstawy ekologii ludzkiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1938, r. XVIII, z. 1, s. 89–119.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Lech Witkowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.