Abstrakt
The article attempts to analyse different types of original glosses and editorial footnotes in the Gospels of the Brest Bible, one of ten Polish translations of the Bible, included in the electronic publication of Szesnastowieczne przekłady Ewangelii (Eng. Sixteenth-Century Translations of the Gospels). Among the original glosses one can distinguish: a) concordant glosses, referring to the parallel fragments of the Bible, b) philologicalexegetic glosses signed with capital letters of the alphabet. The greater part of original glosses of this kind includes annotations that are didactic and doctrinal comments. The marginal glosses signed with capital letters are also short lexical glosses which contain synonyms or definitions of words, including those referring to biblical reality. The contemporary editorial footnotes are different types of footnotes, including: substantive, graphic, inflectional, derivational and phonetic. Short descriptions of each type of footnotes focus on selected and more detailed aspects, e.g. the study of derivational footnotes provides information on the techniques of creating possessive adjectives often used in the text. The article draws upon new research techniques – a computer program Ewangelie (Gospels) and Internet search engine of annotations (https://ewangelie. uw.edu.pl/przypisy) by Michał Rudolf.
Bibliografia
Biblia brzeska 1563 (2003), oprac. Peter Krolikowski, po konsultacji polonistycznej Wacława Waleckiego, Kalwin Publishing, Clifton.
Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Nowy przekład z języków hebrajskiego i greckiego opracowany przez Komisję Przekładu Pisma Świętego (1976), wyd. 2, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa.
Czerniatowicz Janina (1969), Niektóre problemy naukowe grecystyki w pracach biblistów polskich XVI i XVII wieku. Teksty greckie a polskie przekłady, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Kossowska Maria (1968), Biblia w języku polskim, t. 1, Księgarnia Świętego Wojciecha, Poznań.
Kwilecka Irena (2001), Die Brester Bibel. Kulturgeschichtliche und sprachliche Fragen der Übersetzung, w: Biblia Slavica, S. II, Polnische Bibeln, t. 2: Brester Bibel 1563, cz. 2: Księgi Nowego Testamentu. Kommentare, oprac. Hans Rothe, Friedrich Scholz, Ferdinand Schöningh, Padeborn, s. 1485–1660.
Kwilecka Irena (2003a), Niektóre osobliwości leksykalne pochodzenia biblijnego i ich funkcjonowanie we współczesnej polszczyźnie, w: tejże, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, UAM. Wydział Teologiczny, Instytut Slawistyki PAN, Poznań, s. 231–252.
Kwilecka Irena (2003b), Z dziejów przekładu pierwszej polskiej Biblii protestanckiej, w: tejże, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, UAM. Wydział Teologiczny, Instytut Slawistyki PAN, Poznań, s. 335–349.
Łuczak Arleta (2016), Droga Szymona Budnego do krytycznego wydania Nowego Testamentu z 1574 roku, Instytut Slawistyki PAN, Warszawa.
Mayenowa Maria Renata, red. (1966–2012), Słownik polszczyzny XVI wieku, od t. 35 – red. Krzysztof Mrowcewicz, t. 1: A–Bany – t. 36: Rozat–Roztyrkność, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław.
Meller Katarzyna (2012), Słowa jak ziarna. Reformacyjne idee, książki, spory, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Migdał Jolanta, Lisowski Tomasz (2002), W drodze do doskonałości. Uwagi o leksyce protestanckich przekładów Biblii, w: O doskonałości, cz. 1, red. Agnieszka Maliszewska, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź, s. 271–296.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych (1971), oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich, wyd. 2. zmien., Wydawnictwo Pallotinum, Poznań.
Urbańczyk Stanisław, red. (1953–2002), Słownik staropolski, t. 1–11, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Winiarska-Górska Izabela (2009), Język, styl i kulturowa rola szesnastowiecznych protestanckich przekładów Nowego Testamentu na język polski: między nowatorstwema tradycją, w: Polszczyzna biblijna. Między tradycją a współczesnością, t. 1, red. Stanisław Koziara, Wiesław Przyczyna, Wydawnictwo Biblos, Tarnów, s. 279–312.
Winiarska-Górska Izabela (2010–2016), Instrukcja transkrypcji w „Przeglądarce szesnastowiecznych przekładów Ewangelii”. Zasady szczegółowe wraz z przykładami, w: Szesnastowieczne przekłady Ewangelii, red. Izabela Winiarska-Górska, Warszawa, https://ewangelie.uw.edu.pl/materialy [dostęp: 15 lutego 2018].
Winiarska-Górska Izabela, red. (2010–2016), Szesnastowieczne przekłady Ewangelii, Warszawa, https://ewangelie.uw.edu.pl [dostęp: 15 lutego 2018].
Winiarska-Górska Izabela (2011), Przeglądarka wersetów równoległych szesnastowiecznych polskich Ewangelii w pracy historyka języka, „Poradnik Językowy”, z. 8, s. 27–45.
Winiarska-Górska Izabela (2017), Szesnastowieczne przekłady Pisma Świętego na język polski (1551–1599) jako gatunek nowożytnej książki formacyjnej, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).